Του Βαγγέλη Γέττου
Τα νεότερα μνημεία, όπως και όλα τα άλλα μνημεία, δεν είναι απλά όμορφα. Δεν είναι απλά ρομαντικές σημαδούρες που μας ζητούν να φανταστούμε τον "παλιό καλό καιρό". Αντίθετα, είναι αφορμές να σκεφτούμε το μέλλον που ζητούμε, που ονειρευόμαστε. Το μέλλον που κάποιοι και κάποιες εξ ημών θεωρούμε ότι μας αξίζει. Γιατί αν κάθε κοινωνία έχει και τον πολιτισμό που της αξίζει, τότε ισχύει και το αντίστροφο: κάθε πολιτισμός βασίζεται σε μια κοινωνία αντίστοιχης ποιότητας και πνευματικού βεληνεκούς. Συνεπώς, κάθε κοινωνία έχει και τους πολίτες αλλά και τις αρχές που της αξίζει.
Σε ποιον αξίζει η ντροπιαστική εικόνα του Απόλλωνα; Στον πολιτισμό μας (όποιος και όσος είναι αυτός); Στην τοπική κοινωνία μας; Στις τοπικές αρχές της; Στους πολίτες της; Τι άλλο σημαίνει η εγκατάλειψη του μεγάλου συμβόλου της Πάτρας αν όχι ότι η δημοτική αρχή που είναι η καθ’ ύλην συναρμόδια για την προστασία και την ανάδειξή του δεν το θεωρεί κάτι χρήσιμο; Και για να μην σπεύσουν οι γνωστές ατμομηχανές προπαγάνδας να πάρουν μπρος, δεν αναφέρομαι μόνο στα πανό που κατά καιρούς αναρτώνται στο κτίριο. Αυτό είναι μια άλλη ιστορία στην οποία θα αναφερθώ παρακάτω.
Αναφέρομαι στην ίδια την υλική υπόσταση του Απόλλωνα. Στις ξεχαρβαλωμένες του ξύλινες πόρτες, στους βανδαλισμούς στις κολώνες του, στους σοβάδες που έχουν ξεφτίσει. Δεν με ενδιαφέρει διόλου πόσα χρήματα περιμένει ο Δήμος Πατρέων από την κυρία Μενδώνη για να διαφυλάξει την περιουσία του λαού. Όταν ένα μνημείο καταρρέει, δεν μπορείς να νίβεις τα χέρια σου επειδή υπεύθυνη δηλώνει μια άκαμπτη αρχαιολογική γραφειοκρατία. Και μόνο το ότι περιμένεις στήριξη από την πιο σατανική και επικίνδυνη Υπουργό Πολιτισμού των τελευταίων δεκαετιών, είναι από μόνο του ενδεικτικό του πόσο λίγους θεωρούν τους εαυτούς τους οι κρατούντες των δημοτικών πολιτιστικών πραγμάτων.
Για την φύλαξη ενός χριστουγεννιάτικου χωριού, για ένα παρηκμασμένο καρναβάλι ή για τους αγώνες καρτ στην καρδιά της πόλης (αν είναι ποτέ δυνατόν) μπορούν να κινητοποιηθούν στρατιές ιδιωτικών υπηρεσιών φύλαξης, αστυνομίας, πυροσβεστικής, δημοτικής αστυνομίας και άλλων σωμάτων. Αλλά όταν ο Απόλλωνας πρέπει να φυλαχθεί, τον αφήνουμε στο έλεος του όποιου ηλιθίου νομίζει ότι προάγει την ριζοσπαστικοποίηση του εαυτού του και του λαού, ταγκάροντας τις κολώνες του θεάτρου. Απορώ, γιατί ο Δήμος δεν διατηρεί επί μονίμου βάσεως φύλακα στον Απόλλωνα; Αν το αντεπιχείρημα είναι ότι δεν μπορούμε να φυλάμε κάθε μνημείο, η απάντηση είναι απλούστατα ότι η Πάτρα δεν είναι δα και Βαρκελώνη.
Από την άλλη, όταν μιλάμε για τον συμβολισμό μνημείων, δεν μπορεί παρά να τεθεί και το θέμα της πολιτικής ή άλλης οικειοποίηση του μνημείου. Εδώ και χρόνια ο καθαείς θεωρεί ότι το μνημείο προσφέρεται ipso facto ως σύμβολο αντίστασης. Όμως, η μόνη αντίσταση που μπορεί και πρέπει να αντιτάσσει ο Απόλλωνας στη μαυρίλα των καιρών είναι η ίδια η ομορφιά του. Όποιος θεωρεί ότι αυτό δεν αρκεί, απλώς βιάζει την ομορφιά του και μαζί με αυτό και τον πανανθρώπινο συμβολισμό του.
Και σε αυτό το σημείο, ας μου επιτραπεί η κατάθεση μιας προσωπική εμπειρία. Ένα από εκείνα τα άγρια πρωινά του Δεκέμβρη του 2008, μία μικρή ομάδα νέων ανθρώπων κρέμασε στον βράχο της Ακρόπολης το αλησμόνητο πανό που καλούσε τις ευρωπαϊκές κοινωνίες σε αλληλεγγύη προς την ελληνική νέα γενιά. Ήμουν κι εγώ ένας από αυτούς. Ήμουν 22 χρονών και η οργή μου για τον φόνο ενός ανυπεράσπιστου παιδιού με έκαιγε ζωντανό όπως και χιλιάδες άλλους νέους της περιόδου. 12 χρόνια αργότερα, δεν μετανιώνω επουδενί για την πράξη αυτή. Ήταν μια βαθιά συναισθηματική και αυθόρμητη αντίδραση νέων απέναντι στο τέρας. Γι’ αυτό και ήταν θεμιτή και δίκαιη.
Όντας όμως σχεδόν 34 πια, δεν μπορώ παρά να επερωτήσω το περιεχόμενο αυτή της πράξης. Γιατί τα μνημεία δεν άντεξαν αιώνες για να τα αντιλαμβανόμαστε εμείς ευκαιριακά. Οι συγκυριακές εργαλειοποιήσεις τους είναι έως και αστείες μπροστά στην παγκοσμιότητά τους. Είναι παιδαριώδες να θεωρείς ότι το μεγαλείο του ανθρώπινου Λόγου που δημιούργησε θαύματα από τον Παρθενώνα ως τον Απόλλωνα και από την «Τριλογία» των Προπυλαίων στην Πανεπιστημίου μέχρι το Αρχαίο Ωδείο στην Πάτρα, περίμενε εσένα και το μουσαμά σου για να αναδείξει τον εαυτό του (και το απολύτως δίκαιο αλλά πολύ μερικότερο του μνημείου αίτημά σου για μια ανθρώπινη κοινωνία).
Γι’ αυτό θαύμασα τους εργαζόμενους στον πολιτισμό που επέλεξαν αυτόν τον τρόπο δράσης. Γιατί αυτούς που αποκαλούμε με τον πολύ περιοριστικό και ανεπαρκή όρο ως ‘’εργάτες της τέχνης’’ στάθηκαν πολύ πιο πάνω από το μεροκάματό τους. Θύμισαν ότι ο πολιτισμός είναι η αναπνοή του ανθρώπου που δεν κοιμάται όρθιος. Είναι το ερώτημα και όχι η απάντηση. Είναι η συνεχής, ασταμάτητη αναζήτηση νέων όρων ύπαρξης και όχι η προσκόλληση σε ένα μίζερο παρόν. Είναι λόγος για να ζεις. Όχι ένα απλό εργαλείο στα χέρια όποιου τυχαίνει να έχει την οποιαδήποτε πλειοψηφία.
*Ο Βαγγέλης Γέττος είναι project manager ευρωπαϊκών προγραμμάτων και μουσικός. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και ποινικές επιστήμες στη Nice της Γαλλίας.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
* Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Απόψεις» του thebest.gr απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του portal.
