Ο "Πλούτος" του Σαββόπουλου και οι αναφορές στις φράουλες της Μανωλάδας

Ο Διονύσης Σαββόπουλος δεν μας έλεγε ψέματα όταν δήλωνε, ερχόμενος στα λόγια του Τσαρούχη, ότι ετοιμάζει τον «Πλούτο» του «ως διαμαρτυρόμενος θεατής». Διότι έχει σιχαθεί τον Αριστοφάνη «όπως τον παίζουν στην Επίδαυρο και στις κουρασμένες τουρνέ τους οι δημοφιλείς καλαμπουρτζήδες».

Στη λιτή, «χειροποίητη» πρόταση όπου υπογράφει τη μετάφραση, τη σκηνοθεσία και τις μουσικές, παίζοντας κιόλας το ρόλο του Αγγελου-Εξάγγελου, και η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε Παρασκευή και Σάββατο στην Επίδαυρο συγκεντρώνοντας 17.000 θεατές (οι 7.000 στην πρεμιέρα), ο γνωστός τραγουδοποιός έδωσε μια ηχηρή απάντηση στη χυδαιότητα που έχει γίνει ένα σώμα τα τελευταία χρόνια με το ανέβασμα έργων αρχαίας κωμωδίας. Αντίδοτο στο αριστοφανικό Δελφινάριο, η παράστασή του, που απόψε παίζεται στην Πάτρα, έχει «μυρωδιές» απ' την « παράδοση του Κουν, του Σολωμού, του Ευαγγελάτου, του Χατζιδάκι, του Τσαρούχη και του Μόραλη», όπως μας προϊδέαζε και στη συνέντευξή του στην «Ε». Και ενώ οι πρώτες ύλες της φέρουν αδιαπραγμάτευτες ποιότητες, ο «Πλούτος» του στερείται ραχοκοκαλιάς.

Ξεκίνησε στην Επίδαυρο σφιχτά και εύρυθμα (ο θίασος εισέρχεται στην Ορχήστρα με ορμή και κέφι χορεύοντας και τραγουδώντας), όμως από ένα σημείο και μετά οι ρυθμοί χάθηκαν και η σκηνική πράξη αποσυντονίστηκε. Η δήλωση «σκηνοθετώ όχι σαν σκηνοθέτης, που ασφαλώς δεν είμαι, αλλά σαν τραγουδοποιός, που ανακαλύπτει μέσα σε αυτό το έργο των 1.200 στίχων τη βουβή μουσική, τους ρυθμούς, τις χρονομετρήσεις» δεν έγινε και πράξη, μολονότι είχε τους καλύτερους συμμάχους. Ως Πλούτο, τον Μάκη Παπαδημητρίου, ο οποίος έπειθε άμα τη εμφανίσει του και διέθετε όλα τα μέσα για το ρόλο - πλην της φωνής. Την Πενία, Αμαλία Μουτούση, που δεν κατέφυγε στην ευκολία του γκροτέσκου (ακόμη και στην όψη, ήταν κομψή μέσα στο κεραμιδί φόρεμά της).

Από τον Ακη στη Μανωλάδα

Ο Νίκος Κουρής (Χρεμύλος) δεν μπόρεσε να μεταδώσει το αριστοφανικό πνεύμα, σε αντίθεση με τον Χρήστο Λούλη, που φιλοτέχνησε έναν από τους ευστοχότερους Καρίωνες. Καίριοι, εκτός από απολαυστικοί, ο Βλεψίδημος Σπύρος Τσεκούρας και η πληθωρική γριά του Ευριπίδη Λασκαρίδη. Ο χορογράφος Ερμής Μαλκότσης καθοδήγησε το θίασο και το Χορό μακριά απ' τα στερεότυπα που συνήθως κατατρύχουν την αττική κωμωδία, ενσαρκώνοντας τον Ερμή με τη φωνή του Σαββόπουλου. Η ορχήστρα, διαρκώς παρούσα, συμμετείχε ενεργά στη σκηνική δράση.

Τα τολμηρά κοστούμια του Αγγελου Μέντη και της Μαρίας Ηλία, παρδαλή μείξη χρωμάτων και σχημάτων, δημιουργούν την αίσθηση ενός φελινικού τσιρκολάνικου θιάσου. Το σκηνικό - ξύλινο παταράκι των πλανόδιων θιάσων, που στο τέλος έφτασε στην Ορχήστρα (με εσωτερικούς μηχανισμούς) για να ανεβεί επάνω όλος ο θίασος και να μας αποχαιρετήσει με το «Μας φτάνει μόνο» του Τώνη Μαρούδα, ήταν σκηνογραφικά μια λύση (του Μέντη) «φτωχή», λειτουργική και άκρως τσαρουχική - ακόμη και στα παστέλ χρώματά της.

Ο Αριστοφάνης, για τον τραγουδοποιό, «θέλει να φιλοτιμήσει το λαό, που κατάντησε μια έντρομη και συγχυσμένη μάζα να αλλάξει, να ξαναβρεί τον εαυτό του, να κάνει τις δύσκολες επιλογές του και να ανορθωθεί». Ωστόσο ο ίδιος στη λαγαρή, «εκσυγχρονιστική» μετάφρασή του, δεν συντονίστηκε ακριβώς με το αριστοφανικό πρόταγμα, παρ' όλο που απέδωσε μέχρις εξαντλήσεως εκφάνσεις της νεοελληνικής παθογένειας. Αυτό συνέβη λόγω μιας ιδιαιτερότητας. Ο Σαββόπουλος φορτώνει, ως επί το πλείστον, τα δεινά της χώρας στους Ελληνες πολίτες. Για ό,τι ζούμε σήμερα φταίει ότι παίρνανε διακοποδάνεια να πάνε στο Μπαλί, ψεύτικες αναπηρικές συντάξεις και ότι πλούτισαν με κλεψιά, ως «λαμόγια της επιδότησης». Οι πολιτικοί από τον «Πλούτο» του περνάνε «λάδι». Πώς να «ανορθωθεί» ο λαός (το κοινό) έτσι;

Η πρόζα του παρ' όλα αυτά «αλώνιζε» με τη γνώριμη οξυδέρκειά του σ' όλη την επικράτεια της σύγχρονης κατάντιας μας: από τα κουρέματα, τη λιτότητα, τις απελάσεις, τις φράουλες και τις Μανολάδες ώς τους επιδοτούμενους υπαλλήλους της Βουλής, τον Ακη, τους αρρενωπούς νεοναζί, τα άλογα που τα κάναν Cayenne και Lexus, το μέγα Σεΐχη του Κατάρ και τα γλυκά του Παρλιάρου. Περιελάμβανε και μια γερή μπηχτή στο κοινό του «Αλ Τσαντίρι».

Δεν λείψανε και οι αυτοσαρκαστικές αναφορές για τον «Σαββόπουλο, που τώρα που ξέμεινε από έμπνευση καταπιάστηκε με τον "Πλούτο"» και για τους πολυτάλαντους τραγουδοποιούς μας που γράφουν στίχους- μουσική και «τώρα την πέσαν και στη σκηνοθεσία».

Ο ίδιος, ως μαυροντυμένος Αγγελος-Εξάγγελος, προφήτεψε Ολυμπιάδες και τα σούσι-τία, που θα γίνουν συσσίτια. Ολοκληρώνοντας τις προφητείες και ενθαρρύνοντας τους «πλουτοκράτορες να ενωθούν και τους Ελληνες να ζήσουν το μύθο», έσκασε το μπαλόνι-ελληνική φούσκα που στεκόταν σαν φεγγάρι πάνω από το πατάρι.

Δεν θα μπορούσαν να λείψουν φυσικά οι αναφορές και στη μουσική «μυθολογία» του: «Αγγελος-Εξάγγελος», «Οι παλιοί μας φίλοι» και οι «Μέρες καλύτερες».