Μία ξεχωριστή μελέτη για τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης

Μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση διοργανώνει o Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Πατρέων, το Εργαστήρι Ιστορικού Αρχείου Νεοελληνικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών, το Σωματείο «Φάρος Ποντίων» Πατρών και ο Σύλλογος Δασκάλων και Νηπιαγωγών Πάτρας. Πρόκειται για την παρουσίαση του βιβλίου «Ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης (1800-1922).Εκπαίδευση και Πολιτική»  του Ιστορικού και Σχολικού Συμβούλου Δρ. Αντώνη Παυλίδη που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Κυριακή 20 Μαίου στις 11 το πρωί στο Μέγαρο Λόγου και τέχνης στην πλατεία Γεωργίου.

Ο συγγραφέας περιγράφει τη συναρπαστική πορεία 120 χρόνων του ελληνισμού στην πρωτεύουσα της οθωμανικής αυτοκρατορίας, με επίκεντρο την εκπαίδευση, σε μια απ’ τις σημαντικότερες ιστορικές περιόδους του ελληνισμού, όπου λαμβάνουν χώρα γεγονότα που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις.

Σ’ αυτή την περίοδο των κοσμογονικών αλλαγών, περιγράφονται οι πολιτικές προϋποθέσεις ανάδυσης του ελληνισμού, ο οποίος αξιοποιώντας στο έπακρο τις νέες συνθήκες, εισέρχεται σε μια πορεία συνεχούς ανάπτυξης, η οποία με την πάροδο των ετών αποκτά συνεχώς εντονότερους ρυθμούς.

Επίκεντρο αυτής της ανάπτυξης καθίσταται ένα εκτεταμένο εκπαιδευτικό δίκτυο, το οποίο διαχειρίζεται το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο πλαίσιο του συστήματος των εθνικών κοινοτήτων της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το δίκτυο αυτό ενισχύει και τροφοδοτεί συνεχώς αυτή την ανάπτυξη.

Στις αρχές του 20^ου αιώνα, η οικονομική και μορφωτική  ανάπτυξη του ελληνισμού είναι τόσο μεγάλη, ώστε μπορεί να γίνει λόγος για οικονομική και ιδεολογική του κυριαρχία. Η άνοδος των εθνικιστών Νεοτούρκων και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος σηματοδοτούν την αρχή του τέλους.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών Σήφης Μπουζάκης, που έκανε και τον πρόλογο του βιβλίου, η Καθηγήτρια του ίδιου Πανεπιστημίου Αμαλία Υφαντή και ο συγγραφέας Αντώνης Παυλίδης.

Το βιβλίο του Αντώνη Παυλίδη εκδόθηκε πριν από ένα περίπου χρόνο. Όπως έχει δηλώσει ο ίδιος στην διάρκεια εκδήλωσης παρουσίασης του βιβλίου στην Αθήνα, η ιδέα για τη συγγραφή του ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν υπηρετούσε στο ελληνικό Προξενείο της Κωνσταντινούπολης (τη θητεία του εκείνη υπενθυμίζει ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης με το θερμό του εισαγωγικό μήνυμα, που παρατίθεται στις πρώτες σελίδες του βιβλίου).

Στη συγγραφή αυτής της μελέτης οδήγησε τον Αντώνη Παυλίδη μια σειρά συγκυριών. Αρχικά η έρευνα που έκανε στο αρχείο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο πλαίσιο της εκπόνησης της διδακτορικής του διατριβής για την εκπαίδευση των Ελλήνων του Πόντου. Ανακαλύπτοντας εκεί ένα «θησαυρό» στοιχείων και πρωτίστως το αρχείο της περιώνυμης Πατριαρχικής Κεντρικής Εκπαιδευτικής Επιτροπής μεγάλο μέρος του οποίου αξιοποιεί στο βιβλίο, αντιλήφθηκε ότι η θεώρηση των εξελίξεων στις περιφέρειες του οθωμανικού κράτους (εν προκειμένω στον Πόντο) θα ήταν αποσπασματική αν δεν μελετούσε και κατανοούσε σε βάθος τις εξελίξεις στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας.

Μία άλλη συγκυρία ήταν η επιθυμία του Αντώνη Παυλίδη να μελετήσει το ιστορικό υπόβαθρο των ταλαιπωρημένων Ρωμιών της Πόλης, για να κατανοήσει καλύτερα τις ιδιαιτερότητές τους και να τους στηρίξει.