Μια ομάδα φοιτητών κατάφερε να πάρει βραβείο σε έναν διεθνή διαγωνισμό συνθετικής βιολογίας με άλλες 420 συμμετοχές
Στο Παρίσι, στον τελικό του μεγαλύτερου διεθνούς διαγωνισμού συνθετικής βιολογίας iGEM, δεν κατάφεραν να πάνε και τα δέκα μέλη της φοιτητικής ομάδας του Πανεπιστημίου Πατρών, ήταν ένα ακριβό ταξίδι και ήδη το να βρουν χρηματοδότηση για το πρότζεκτ τους ήταν ένας πραγματικός άθλος.
Συμφώνησαν όμως από κοινού πως σε μία από τις παρουσιάσεις που έπρεπε να κάνουν δεν θα μιλούσαν για τη «Μορφή», την καινοτόμο εφεύρεσή τους, που ούτως ή άλλως θα έπρεπε να υπεραναλύσουν στην κριτική επιτροπή–, αλλά για τη δύσκολη διαδρομή τους μέχρι τον τελικό.
«Oταν ξεκινούσαμε πέρυσι, ήμασταν περίεργοι, φιλόδοξοι και ίσως λίγο αφελείς. (…) Εάν όμως κάτι μας έμαθε η “Μορφή” είναι πως η καινοτομία δεν συμβαίνει πάντα όταν έχεις ένα τέλειο πλάνο. Πολλές φορές συμβαίνει όταν τα πάντα καταρρέουν γύρω σου», είπαν ανεβαίνοντας στη σκηνή. Συνέχισαν δίνοντας παραδείγματα από τη μοναχική διαδρομή τους και όλα αυτά που τους έφεραν πολλές φορές στα όριά τους – ήταν όμως τελικά αυτά που τους έδωσαν δύναμη για να εφεύρουν κάτι πραγματικά ξεχωριστό για τη θεραπεία της παχυσαρκίας. «Και μόνο που είμαστε εδώ είναι μια μεγάλη νίκη για εμάς», κατέληξαν. Η διαφορετική αυτή ομιλία καταχειροκροτήθηκε.
Την επόμενη ημέρα θα ανακοινώνονταν οι δέκα υποψήφιοι για το βραβείο κάθε κατηγορίας και στη συνέχεια οι μεγάλοι νικητές. Δεν είχαν μεγάλες προσδοκίες – συναγωνίζονταν με 420 ομάδες, ανάμεσά τους κάποιες από κορυφαία πανεπιστήμια. Ξαφνικά, στην τεράστια οθόνη, στην κατηγορία «καλύτερη θεραπεία», εμφανίστηκε το όνομά τους στη δεκάδα των προπτυχιακών υποψηφίων.
«Τρελαθήκαμε, γιατί ήταν κάτι που κανείς μας δεν περίμενε», λένε στην εφημερίδα "Καθημερινή". Στη συνέχεια, βέβαια, ο ομιλητής ξεκίνησε να περιγράφει το νικητήριο πρότζεκτ –δεν ήταν το δικό τους–, οπότε θεώρησαν πως δεν είχαν κερδίσει. «Αγκαλιαζόμασταν και λέγαμε πως προφανώς δεν πειράζει, μπράβο μας που ήμασταν υποψήφιοι κτλ., και ξαφνικά κάποιος άκουσε να περιγράφουν το δικό μας πρότζεκτ». Αυτό που είχαν αρχικά ακούσει ήταν το βραβείο των μεταπτυχιακών – ο παρουσιαστής αμέσως μετά ανήγγειλε πως εκείνοι ήταν οι νικητές των προπτυχιακών. «Hταν μια ακραία στιγμή. Τρέχαμε στη σκηνή για να προλάβουμε να πάρουμε το βραβείο. Βασικά προσπαθούσαμε να συνειδητοποιήσουμε τι είχε μόλις συμβεί», λένε γελώντας.
Τα Μέλη της ομάδας Patras Medicine iGEM 2025:
Αλεξοπούλου Αγγελική – Τμήμα Βιολογίας
Δανελάτου Αρετή – Τμήμα Ιατρικής
Διαλυνάκη Ειρήνη – Τμήμα Βιολογίας
Δίπλα Ζωή Ανδριάνα – Τμήμα Βιολογίας
Μπαλάσης Ιωάννης – Τμήμα Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής
Ντεντιάεβα Βαλεντίνα Θεοδώρα – Τμήμα Βιολογίας
Παναγιωτόπουλος Γεώργιος – Τμήμα Βιολογίας
Ρέππα Λυδία – Τμήμα Βιολογίας
Ροντογιάννη Ελένη – Τμήμα Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής
Τετράδη Σμαραγδή – Τμήμα Βιολογίας
Χωρίς υποστήριξη
Φοιτητές από το Πανεπιστήμιο Πατρών συμμετείχαν φέτος για 4η χρονιά στον συγκεκριμένο διαγωνισμό. Πέρα από την επιστημονική καθοδήγηση από κάποιους καθηγητές, δεν υπάρχει δυνατότητα στήριξης από το πανεπιστήμιο. Κάθε χρόνο τα νέα μέλη της ομάδας πέφτουν στα βαθιά, καθώς πρέπει να αναλάβουν –πέρα από το ερευνητικό κομμάτι– την οργάνωση, τον συντονισμό και τη χρηματοδότηση. Oταν ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός, πρέπει οι ίδιοι να φροντίσουν ώστε να συνεχιστεί η παράδοση.
Λειτουργεί λίγο σαν σκυταλοδρομία: Αναζητούν φοιτητές, τους περνούν από μια αυστηρή αξιολόγηση και στη συνέχεια λειτουργούν ως μέντορες στη νέα ομάδα. Επειτα από καιρό, οι φετινοί συμμετέχοντες κατάλαβαν τον λόγο που η διαδικασία για να μπει κάποιος στην ομάδα είναι τόσο απαιτητική. «Θέλει όχι μόνο επάρκεια στο ακαδημαϊκό κομμάτι, αλλά και τα λεγόμενα soft skills (ήπιες δεξιότητες). Δηλαδή, πρέπει να μπορείς να συνεργαστείς καλά σε μια ομάδα και κάτω από δύσκολες συνθήκες. Δουλεύαμε πάνω στη “Μορφή” αργά τα βράδια, Σαββατοκύριακα, στις καλοκαιρινές μας διακοπές. Eπρεπε να είμαστε όλοι διαθέσιμοι ανά πάσα στιγμή. Και αυτό ήταν κάτι πρωτόγνωρο».
Η φετινή ομάδα έχει προπτυχιακούς φοιτητές από όλα τα έτη και από διαφορετικές σχολές: Βιολογία, Χημεία, Ιατρική και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Πληροφορικής. Ο στόχος τους ήταν να βρουν μια καινοτόμo ιδέα αξιοποιώντας τα εργαλεία της συνθετικής βιολογίας σε ένα θέμα υγείας, περιβάλλοντος ή ενέργειας. Ξεκίνησαν βιβλιογραφική έρευνα με βάση τα ενδιαφέροντά τους, αλλά και με κριτήριο τι είναι επίκαιρο στην επιστημονική κοινότητα. Η παχυσαρκία ήταν το θέμα στο οποίο όλοι συμφώνησαν.
«Ακόμα και σήμερα δεν είναι αποδεκτό ότι είναι μια νόσος. Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλο στίγμα, πολλές φορές ακόμα και από άτομα της ιατρικής κοινότητας. Επιπλέον, έχει γίνει ντόρος με τις λύσεις που υπάρχουν – για παράδειγμα τις ενέσεις, που έχουν πάρα πολλά κενά. Στοχεύουν στα συμπτώματα, δηλαδή στο να χάσεις κάποια κιλά. Αφού ολοκληρωθούν, όμως, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα τα άτομα αυτά να ξαναπάρουν βάρος. Ο στόχος μας ήταν να το προσεγγίσουμε με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο – να στοχεύσουμε κατευθείαν στο DNA και να επαναπρογραμματίσουμε τον μεταβολισμό ώστε να είναι κάτι μόνιμο».
Η στροφή στην έρευνα
Ξεκίνησαν να αναπτύσσουν μια θεραπεία, με μια σειρά υποθέσεων, μέχρι που κάποια στιγμή, μετά τέσσερις μήνες σκληρής δουλειάς και θεωρώντας πως έχουν κάτι πολύ δυνατό στα χέρια τους, έκαναν μια συνάντηση με έναν από τους καθηγητές του πανεπιστημίου που τους συμβούλευε. Εκεί είχαν μια απότομη προσγείωση. «Η θεραπεία μας στόχευε περιφερειακά στον λιπώδη ιστό και ο καθηγητής μάς ενημέρωσε πως είχε μόλις δημοσιευτεί μια νέα έρευνα που ανέτρεπε κάποια από τα δεδομένα μας. Μας συμβούλευσε όμως να μην τα παρατήσουμε και να εστιάσουμε αλλού – στον υποθάλαμο του εγκεφάλου».
Βγαίνοντας από αυτή τη συνάντηση γνώριζαν πως έπρεπε άμεσα να αποφασίσουν εάν θα συνέχιζαν με αυτά τα νέα, δύσκολα δεδομένα. Θα έπρεπε να ξεκινήσουν από την αρχή, θα μεσολαβούσε καλοκαίρι και στις 8 Οκτωβρίου θα έπρεπε να έχουν καταθέσει τα πάντα. Δεν ήταν καθόλου βέβαιο πως θα προλάβαιναν.
Κανείς όμως δεν ήθελε να τα παρατήσει. Ξεκίνησαν πράγματι από την αρχή, διαβάζοντας τη βιβλιογραφία για να εστιάσουν στα νέα δεδομένα. Παράλληλα συνέχισαν να «τρέχουν» και όλα τα υπόλοιπα κομμάτια, σαν να μην είχε ανατραπεί το πρότζεκτ – το πλάνο επιχειρηματικότητας, την ιστοσελίδα και, ίσως, το πιο απαιτητικό κομμάτι: αυτό της χρηματοδότησης. «Σε όλη αυτή τη διαδικασία, το οικονομικό ήταν μια μεγάλη δυσκολία και ένα συνεχόμενο άγχος. Οποτε πλησίαζε μια πληρωμή ή ένα έκτακτο έξοδο, παθαίναμε πανικό. “Θα προλάβουμε να το καλύψουμε ή όλα τελειώνουν εδώ;”».
Επιπλέον, είχαν να αντιμετωπίσουν και την ελληνική γραφειοκρατία, καθώς οι πληρωμές έπρεπε να γίνονται μέσω της σχολής και αυτό ήταν χρονοβόρο. «Αντί να κυνηγάμε τα πειράματα, κυνηγούσαμε τις υπογραφές», ανέφεραν χαρακτηριστικά στην παρουσίασή τους στο Παρίσι. Εξαρχής είχαν πάντως καταλάβει πως τρία άτομα θα έπρεπε να ασχολούνται αποκλειστικά με το κομμάτι της χρηματοδότησης – να απευθυνθούν σε εταιρείες, φορείς, οργανισμούς, για να συγκεντρώσουν τον απαιτούμενο προϋπολογισμό. «Χτυπήσαμε την πόρτα περίπου 600 επαφών. Δεν ήταν καθόλου εύκολο. Τελικά 20 ανταποκρίθηκαν και καταφέραμε να συγκεντρώσουμε το ποσό, 17.000 ευρώ, για να καλύψουμε τις βασικές ανάγκες».
Και εκεί που όλα έμοιαζαν να κυλούν σχετικά ομαλά, το εργαστήριο του πανεπιστημίου που χρησιμοποιούσαν τους ανακοίνωσε πως δεν μπορούσαν να συνεχίσουν εκεί τα πειράματά τους, γιατί χρησιμοποιούσαν ιούς τρίτης γενιάς και το συγκεκριμένο εργαστήριο δεν διέθετε τα απαιτούμενα επίπεδα ασφαλείας. Μεσολαβούσε Αύγουστος, όταν όλα τα εργαστήρια κλείνουν, οπότε άρχισε μια πανικόβλητη αναζήτηση, ώστε να μπορούν να ξεκινήσουν αμέσως μετά τις διακοπές. «Για καλή μας τύχη μάς δέχτηκαν σε ένα άλλο εργαστήριο της σχολής, οπότε κυριολεκτικά τελευταία στιγμή είχαμε τη δυνατότητα να στήσουμε αλλά και να ολοκληρώσουμε με επιτυχία τα πειράματά μας». Ετσι, η ιδέα τους μετατράπηκε στη «Μορφή», μια πειραματική πρόταση μη επεμβατικής γονιδιακής θεραπείας για την παχυσαρκία – ένα ρινικό σπρέι που μεταφέρει γενετικές «οδηγίες» στα νευρικά κύτταρα που ρυθμίζουν την όρεξη, ώστε να αποκαθίσταται η ευαισθησία σε συγκεκριμένες ορμόνες και να επιτυγχάνεται πιο μακροχρόνιος έλεγχος του βάρους.
Ο ανταγωνισμός
Οταν τελικά έφθασαν στο Παρίσι και γνωρίστηκαν με τις άλλες ομάδες που διαγωνίζονταν, συνειδητοποίησαν πόσο διαφορετική ήταν η πορεία και η εμπειρία τους. «Το Πανεπιστήμιο McGill, για παράδειγμα, έχει δημιουργήσει ένα ειδικό εργαστήριο αποκλειστικά για την 25μελή ομάδα που κάθε χρόνο συμμετέχει στον συγκεκριμένο διαγωνισμό – εννοείται πως τους καλύπτουν όλα τα έξοδα, όχι μόνο για την έρευνα και τα πειράματα, αλλά και για να ταξιδέψουν όλοι μαζί στο Παρίσι». Ηταν αυτές οι ιστορίες που τους ώθησαν να μοιραστούν στη σκηνή του διαγωνισμού τις προκλήσεις της πορείας τους – όχι για να τους λυπηθούν, αλλά γιατί όλα αυτά, όπως είπαν, τους κάνουν ακόμη πιο περήφανους για τη διαδρομή που διάνυσαν και το αποτέλεσμα.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr