Θλίψη για τον Μπ. Μπερτολούτσι: Σκηνοθέτης τολμηρός & αγαπημένος των σινεφίλ & των κινηματογραφικών λεσχών

Σπουδαίος, τολμηρός και συνάμα λυρικός. Αυτό υπήρξε ο Ιταλός κινηματογραφικός δημιουργός (σκηνοθέτης & σεναριογράφος) Bernardo Bertolucci Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, γεννημένος στην Πάρμα της Ιταλίας το 1941, ο οποίος έσβησε στα 77 του χρόνια, στις 26 Νοεμβρίου 2018 αφήνοντας πίσω του υπέροχες ταινίες.

Ήταν στην απονομή των βραβείων Όσκαρ του 1988 όταν ο σκηνοθέτης που ξεκίνησε στις αρχές του ’60 ως βοηθός του Πιέρ Πάολο Παζολίνι κέρδιζε το Όσκαρ της καλύτερης σκηνοθεσίας και του καλύτερου διασκευασμένου σεναρίου με το επικό φιλμ «Ο Τελευταίος Αυτοκράτορας – The Last Emperor». Ο ίδιος είχε πει για το φιλμ αυτό που συνολικά είχε κερδίσει 9 Όσκαρ (και της καλύτερης ταινίας) πως ήταν ίσως η μοναδική ταινία του που κατά κάποιο τρόπο τέλειωνε με χάπι εντ.

Στη σειρά Κινηματογραφικό αρχείο των Ελληνικών εκδόσεων Αιγόκερως είχε κυκλοφορήσει το 1986 μία βιογραφία του Μπερτολούτσι σε συσκευασία βιβλίου – τσέπης. Εκεί λοιπόν στο τελευταίο κεφάλαιο υπήρχε αναφορά στην προετοιμασία του φιλμ «Ο Τελευταίος Αυτοκράτορας» όπου θα έπαιζε και ο σπουδαίος Πίτερ Ο’ Τουλ ενώ την υπέροχη μουσική είχαν γράψει ο Ρουίτσι Σακαμότο και ο Ντέιβιντ Μπερν.

Έγραφε λοιπόν πως μετά το «La tragedia di un uomo ridicolo – Τραγωδία ενός γελοίου ανθρώπου» του 1981 με τον Ούγκο Τονιάτσι και την Ανούκ Αιμέ και μετά από μία «θηριώδη» από άποψη δημιουργικότητας δεκαετίας του ‘70, ο Μπερτολούτσι επηρεασμένος και από την οικονομική κρίση του Ιταλικού σινεμά, δεν μπόρεσε ίσως και δεν ήθελε να κάνει κάποια ταινία. Τελικά επέλεξε να διασκευάσει για τη μεγάλη οθόνη την αληθινή αυτοβιογραφική περιπέτεια του Που Γι, του τελευταίου αυτοκράτορα της Κίνας που πέθανε σαν κηπουρός.

Το φιλμ που βγήκε τελικά στις αίθουσες το 1987, είκοσι χρόνια από το θάνατο του Που Γι, τον οποίο ενσάρκωσε στην ταινία ο Αμερικανός, γεννημένος στο Χονγκ Κονγκ, ηθοποιός Τζον Λον, έμελλε να είναι και η πρώτη Κινεζοευρωπαική συμπαραγωγή. Είχε σημειώσει εμπορική επιτυχία (στην Πάτρα τη θυμόμαστε να προβάλλεται μετά τα Όσκαρ την άνοιξη του 1988 στο ιστορικό Ιντεάλ της Αγ. Νικολάου) και επίσης είχε και μία ακόμη πρωτιά, είχε γυριστεί κατόπιν ειδικής άδειας των Κινέζικων αρχών, στην λεγόμενη «απαγορευμένη πόλη».

Τόσα χρόνια μετά οι σινεφίλ σίγουρα ανακαλούν σκηνές της επικής, αυτής συγκινητικής ταινίας καθώς και τους ήχους της υπέροχης μουσικής της.

Θεωρείται ίσως η πιο βατή και εμπορικά επιτυχημένη ταινία του Μπερτολούτσι, την οποία και γύρισε ο Ιταλός σκηνοθέτης πράγματι στο απόγειο της καριέρας του.

Ο Μπερτολούτσι που είχε τιμηθεί και με τιμητικό Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες αλλά και με Χρυσό Λέοντα για τη συνολική προσφορά του, στο Φεστιβάλ της Βενετίας καθώς και με Χρυσή Σφαίρα, γύρισε την 1^η του ταινία πιτσιρικάς στα 21 του χρόνια το 1962 και είχε τίτλο «Βίαιος θάνατος» ενώ ουσιαστικά η τελευταία του δημιουργία ήταν το 2012, πενήντα χρόνια αργότερα, ένα δραματικό φιλμ που δεν είχε επιτυχία το «Me and You».

Εθεωρείτο από τους αγαπημένους σκηνοθέτες των κινηματογραφικών λεσχών (και της Πάτρας). Εξάλλου η ταινία του «Το τελευταίο ταγκό στο Παρίσι» το 1972 με την περίφημη σκηνή με το βούτυρο και με πρωταγωνιστές τον ασυναγώνιστο Μάρλον Μπράντο στη μετά – νιότη του περίοδο αλλά πάντα γοητευτικό και "σκοτεινό" και τη Μαρία Σνάιντερ, αλλά και ο «Κονφορμίστας» με τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και τη Ντομινίκ Σαντά το 1970 μαζί και με το μεγάλης διάρκειας «1900» με τους Ρόμπερτ Ντε Νίρο και Ζεράρ Ντεπαρντιέ (που είχαν και μία πολύ τολμηρή ερωτική σκηνή με μία πόρνη που παθαίνει επιληψία) του 1976 έγραψαν κινηματογραφική ιστορία και αγαπήθηκαν όσο και συζητήθηκαν μετά μανίας από τους απανταχού σινεφίλ.

Στην περίοδο μετά το θρίαμβο του «Τελευταίου Αυτοκράτορα», μία ιδιαίτερα αξιοπρόσκετη προσπάθεια του ήταν η εξωτική, κοινωνική ταινία «Τσάι στη Σαχάρα» του 1990 με την Ντέμπρα Γουίνγκερ και τον Τζον Μάλκοβιτς, μ’ ένα παντρεμένο ζευγάρι που προσπαθεί να σώσει το γάμο του μ’ ένα ταξίδι στη Βόρειο Αφρική με ολέθρια όμως αποτελέσματα (το σενάριο είχε βασιστεί σε νουβέλα του Paul Bowles του 1949).

Σε ανάρτηση του bbc.com, αναφέρονται ως οι 5 αριστουργηματικές ταινίες του αξέχαστου δημιουργού τα φιλμ «Ο Κονφορμίστας», «Το τελευταίο ταγκό στο Παρίσι», «Ο Τελευταίος αυτοκράτορας», το «The Sheltering sky – Τσάι στη Σαχάρα» και το «The Dreamers» του 2003 με την Εύα Γκριν και τον Μάικλ Πιτ.

Υπήρξε όπως υπογραμμίζει το bbc.com, ένας από τους πιο επιτυχημένους, αναγνωρισμένους και συνάμα αμφιλεγόμενους κινηματογραφιστές, με «βαριά» υπογραφή και άποψη!

Η φωτ. είναι Getty Images από την ανάρτηση του bbc.com

Κείμενο: ΤΑΚΗΣ Γ. ΜΑΡΤΑΤΟΣ