Η παράσταση της "Ηλέκτρας" με τα μάτια της Σοφίας Μορώνη

Την πρεμιέρα του έκανε για 37η χρονιά,  4 Σεπτεμβρίου, το ιστορικό, για την Πάτρα, Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος με την παραγωγή του Εθνικού μας Θεάτρου ΗΛΕΚΤΡΑ ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ σε μετάφραση (Γιώργου Χειμωνά) και σκηνοθεσία (Θάνου Παπακωνσταντίνου).

Εκλεπτυσμένη αισθητική,  εικαστική πανδαισία με κλασικότροπες αναφορές και συμβολικές  γέφυρες  αλλά με υποτονικό παλμό στα περισσότερα μέρη, ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά της παράστασης που έστησε ο Θάνος Παπακωνσταντίνου. Διχρωμία λευκό-μαύρο και βασιλικά χρώματα για την εξουσία. Σε κατάλευκο σκηνικό και συνεχώς ολόφωτο, φωτισμοί (Χριστίνα Θανάσουλα)  η σκηνογράφος (Νίκη Ψυχογιού) εισάγει με τρόπο προοδευτικό το βασικό θέμα του εκδικητικού μίσους μέσα από το μαύρο χρώμα που  απλώνεται από την πηγή του μίσους, την Ηλέκτρα ώσπου να μεταμορφώσει , να μαυρίσει τα πάντα ακόμη και τον πάλλευκο Χορό, στο τέλος.

Κι αυτός  ο Ορέστης "βάφεται" εξωτερικά και εσωτερικά από το μαύρο της παθιασμένης αδελφής του. Το κόκκινο σ' αυτόν προδίδει  ότι η ιδέα του μητρικού αίματος που πρέπει να χυθεί είναι ήδη εντυπωμένη στο μυαλό του και προορισμός του να την κάνει πράξη. Αριστοκρατική λιτότητα διακατέχει και τη μουσική και την κίνηση και τα κοστούμια. Ταυτόχρονα όμως είναι και ψυχρά έτσι ώστε να κρατούν σε απόσταση τον θεατή. Αν και ο  νεοελληνικός λόγος  της μετάφρασης του Χειμωνά  είναι ευσταθής  και ευθύβολος, το χορωδιακό άκουσμα είναι ρυθμικός ομιλούμενος λόγος  με κίνηση στοιχειώδη   και συγκρατημένη (Χορογραφία: Χαρά Κότσαλη). Προφανώς  ο ΧΟ θέλει να εκφράσει την επιφύλαξή του στο ασίγαστο μίσος της Ηλέκτρας , προβάλλοντάς της συνεχώς  ηθικά διλήμματα μήπως και την ειρηνεύσει αλλά μάταια. Αυτή νικάει  παρασύροντας και αυτόν  στο τέλος, όταν πια συντελείται η μητροκτονία ώστε να αφήνεται χωρίς φραγμό στο κατάμαυρο πανηγύρι του μίσους και της άγριας χαράς. Οι πέντε μουσικοί επί σκηνής υπογράμμισαν διακριτικά αρκετά σημεία κι άλλα τα έντυσαν μουσικά με την ιδιαίτερη μουσική (Δημήτρης Σκύλλας) που ίσως να έγινε έως και μονότονη εν πολλοίς σαν ρυθμικό και μελωδικό αποτέλεσμα.

Ο ρυθμός και η κίνηση  γίνονται  πιο εκρηκτικά προς το τέλος  ζωντανεύοντας  τον παλμό της παράστασης. Όλα και όλοι έχουν πια βυθιστεί στο τραγικό, σκοτεινό πεπρωμένο τους. Η Αλεξία Καλτσίκη (Ηλέκτρα) με μπρουτάλ  παρουσιαστικό πάσχισε φιλότιμα για να κτίσει  κλιμακωτά το σύνολο ύφος της παράστασης  σηκώνοντάς το  στους ώμους της με όλα τα υποκριτικά της μέσα. Στη δομή του συνόλου  αυτής της τραγωδίας  όπως και στον Οιδίποδα, η θέση της κεντρικής ηρωίδας είναι καθοριστική αφού δεν υπάρχει καμιά σκηνή που να μην τη γεμίζει με την παρουσία της. Συνδρομητικά σε αυτό το κτίσιμο δούλεψε και η σκηνογραφία και το χρώμα και η μουσική. Η Μαρία Ναυπλιώτου(Κλυταιμνήστρα) ήταν έξοχη με την μεστότητα και την πείρα της, σε  δημιουργική αντίστιξη με την μαινόμενη Ηλέκτρα, υπεροπτικά ήρεμη, είρων, αρχοντική, φιλάρεσκη γυναίκα , βασίλισσα χωρίς ίχνος τύψεων. Ιδιαίτερα κολακευτικό το κοστούμι που την έντυσε(Νίκη Ψυχογιού).Αλέξανδρος Μαυρόπουλος (Ορέστης), πειστικότατος, ισορροπημένος σε όλα τα μέσα του, εξέφρασε και την τρυφερότητα της ηλικίας μαζί με τον δόλο και την αγριότητα που του οπλίζει το μητροκτόνο χέρι του. Εξίσου ενταγμένοι στην σκηνική ατμόσφαιρα ήταν και οι Νίκος Χατζόπουλος (Παιδαγωγός), Ελένη Μολέσκη(Χρυσόθεμις), Χρήστος Λούλης: Αίγισθος.  Όμως, παρά την σχολαστική  και σοβαρή δουλειά που φαινόταν ότι είχε γίνει από όλους, και τις επιμελημένες ερμηνείες δεν υπήρξε κάτι που να απογειώσει το κοίλο, να συγκινήσει ιδιαίτερα. Περισσότερο ένα ταμπλό βιβάν (ζωντανό πίνακα)  θα το χαρακτήριζα παρά μια δράση που ήταν σωματικά και ψυχικά κινούμενη.

Πάντως  είτε ήταν αυτή εξ αρχής  η σκηνοθετική άποψη είτε ήταν αυτό που στο τέλος  προέκυψε, θεωρώ ότι ήταν μια σκηνική πρόταση  αξιοσέβαστη που εντυπώνεται βαθιά στη μνήμη του θεατή και παρέχει υλικό για γόνιμη συγκριτική θεώρηση σύγχρονων παραστάσεων αρχαίου δράματος.