Η παλαιά χρυσή λειψανοθήκη της Κάρας του Αγίου Ανδρέου σε έκθεση στην Πινακοθήκη

Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένεται η έκθεση για την Αγία Κάρα του Αποστόλου Ανδρέου με την ευκαιρία φέτος της επετείου των 50 ετών από την Επανακομιδή της από την Ρωμαιοκαθολική εκκλησία και την Ρώμη στον τόπο του μαρτυρίου του Αγίου Ανδρέα, την Πάτρα.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Τρίτη 18 Νοεμβρίου 2014 στις 19.00 το απόγευμα στην ισόγεια αίθουσα της Δημοτικής Πινακοθήκης Πατρών στην οδό Μαιζώνος, στο πλαίσιο των φετινών Πρωτοκλητείων από τον σεβασμιότατο Μαητροπολίτη Πατρών κ.κ. Χρυσόστομο. Πιθανόν στα εγκαίνια της έκθεσης να παραστεί και ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.κ. Νικόλαος, ο οποίος το πρωί της Τρίτης θα χοροστατήσει στη Θεία λειτουργία στον παλαιό ναό Αγίου Ανδρέου και μετά θα μιλήσει στην ιερατική σύναξη των ιερέων της Μητροπόλεως Πατρών.

Το στήσιμο της έκθεσης όπου την επιμέλεια έχει ο Πατρινός καθηγητής, λογοτέχνης και συλλέκτης Αντώνης Σκιαθάς και από την πλευρά της Μητροπόλεως, ο Πρωτοσύγκελος αρχιμανδρίτης Αρτέμιος Αργυρόπουλος, έχει ήδη ξεκινήσει και από τα κεντρικά της κειμήλια και εκθέματα θα είναι σε περίοπτη θέση η σπάνια βυζαντινή χρυσή λειψανοθήκη (προεικονομαχικής περιόδου) της Τιμίας Κάρας του Αποστόλου Ανδρέα, στην οποία και μεταφέρθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1964 στην πλ. Τριών Συμμάχων στην Πάτρα όπου και είχε λάβει χώρα η λαμπρή και συγκινητική Υποδοχή. Στην συγκεκριμένη σπάνια όσο και πολυσυζητημένη λειψανοθήκη παρέμεινε η Αγία Κάρα του Πολιούχου και Προστάτη των Πατρών έως και το 1968.

Στο βιβλίο του θεολόγου Αριστείδη Γ. Πανώτη, Παύλος Στ' - Αθηναγόρας Α': Ειρηνοποιοί, του 1971, αναφέρονται τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με την επανακομιδή της Τιμίας Κάρας του Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτόκλητου από τη Ρώμη στην Πάτρα στις 26 Σεπτεμβρίου 1964 επί Μακαριστού Μητροπολίτη πρώην Πατρών Κωνσταντίνου.

«Η ιστορία της επιστροφής της Κάρας του Αγίου Ανδρέα άρχισε τον Φεβρουάριο του 1963 σε μια συνάντηση Ορθοδόξων και Καθολικών στην Αθήνα. Έγιναν οι σχετικές εισηγήσεις στη Ρώμη, με θετικά αποτελέσματα. Στα μέσα Μαΐου ήρθε στην Πάτρα ο Ιω. Βίλλεμπρανς για μυστικές συνεννοήσεις με τον Μητροπολίτη Κωνσταντίνο, ο οποίος και έγραψε προσωπικό γράμμα στον Πάπα Παύλο ΣΤ'.

Ο Πάπας Παύλος ΣΤ' απήντησε καταφατικά στο αίτημα. Ήθελε όμως να επιστραφεί η Κάρα “με νέα λειψανοθήκη αντάξια του περιεχομένου της” που τα έξοδά της θα κατέβαλε ο ίδιος, γιατί η αρχική λειψανοθήκη, με την οποία ο Θωμάς Παλαιολόγος παρέδωσε την Κάρα στον Πάπα Πίο Β', το 1462, είχε αντικατασταθεί με νεωτέρα και είχαν χαθεί τα ίχνη της παλαιάς σε κάποιο Σκευοφυλάκιο. Ζητήθηκαν σχέδια λειψανοθήκης Ορθοδόξου τεχνοτροπίας από την Αθήνα αλλά παράλληλα έγιναν και έρευνες για την ανακάλυψη της αρχικής λειψανοθήκης, η οποία και βρέθηκε, ήταν στο μουσείο της πατρίδος του Πάπα Πίου Β'.

Είναι χρυσή και η επιστημονική εξέτασή της από διαπρεπείς αρχαιολόγους και βυζαντινολόγους αποδεικνύει ότι είναι σπάνιο έργο τέχνης της προεικονομαχικής περιόδου (Ζ' αιώνος) και έτσι έχει μεγάλη καλλιτεχνική αξία. Μετά την υπεύθυνη αυτή γνώμη, ο Πάπας αποφάσισε να κάνει διπλό δώρο στη Μητρόπολη Πατρών, την Τιμία Κάρα και την αρχαία λειψανοθήκη. Την επισκεύασαν και της πρόσθεσαν μόνο μία βάση από πολύτιμο λίθο “κύανο” (lapis lazuli) με την επιγραφή “εν πνεύματι ομονοίας και ως δείγμα μεγάλης αγάπης”. Μέσα στη μοναδική αυτή λειψανοθήκη, με σχετική τελετή, παρουσία των Ορθοδόξων Παρατηρητών, ο Πάπας τοποθέτησε το ιερό λείψανο, σφράγισε την λειψανοθήκη, η οποία και παραδόθηκε στον Μητροπολίτη Πατρών Κωνσταντίνο, στις 26 Σεπτεμβρίου 1964».

Τελικά έμελλε η Αγία Κάρα του Αποστόλου Ανδρέου να τοποθετηθεί στα κατοπινά χρόνια σε ναόσχημη ασημένια λειψανοθήκη σύγχρονης κατασκευής, στην οποία και φυλάσσεται στο νέο ιερό ναό του Αγίου Ανδρέου. Σε αυτή την θήκη τίθεται και σε προσκύνημα.

Αξίζει να σημειωθεί όπως ανέφερε ο Πρωτοσύγκελος Αρτέμιος Αργυρόπουλος στο thebest.gr, πως η παλαιά Χρυσή Λειψανοθήκη της Τιμίας Κάρας του Αποστόλου Ανδρέου φυλασσόταν όλα αυτά τα 45 και πλέον χρόνια στο ναό του Αγίου Ανδρέου και παρουσιάζεται ουσιαστικά δημοσίως για 1^η φορά στο πλαίσιο μίας έκθεσης.

Στην έκθεση στην Δημοτική Πινακοθήκη που θα διαρκέσει έως και την Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014 χωρίς να αποκλείεται και παράταση της (ήδη έχει κανονιστεί να επισκεφθούν την έκθεση πολλά σχολεία της περιοχής της Πάτρας), σε κεντρικό σημείο θα φιγουράρει ειδική μεγάλων διαστάσεων εκτύπωση φωτογραφίας από την Ημέρα της Επανακομιδής τον Σεπτέμβριο του ’64.

Επίσης το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της εποχής όπως της Πελοποννήσου ή του Ημερήσιου Κήρυκα για το γεγονός της Επανακομιδής της Τιμίας Κάρας αλλά και πορτρέτα του Μακαριστού Πρώην Πατρών Κωνσταντίνου και του τότε Πρωτοσύγκελου της Μητροπόλεως Πατρών, μετέπειτα Μητροπολίτη Ύδρας Ιερόθεσου Τσαντίλη, ο οποίος είχε πάει στην Ρώμη για το ταξίδι της Τιμίας Κάρας, κ.α.

Εκρός από την Αγία Κάρα, στην Ιερά Μητρόπολη Πατρών υπάρχουν ακόμα ο τάφος του Αγίου στον παλαιό ιερό ναό, τμήμα της χειρός του Αποστόλου και τμήματα του χιαστού ξύλινου Σταυρού του Μαρτυρίου του.

Η φωτ. της παλαιάς θήκης είναι από το leipsanothiki.blogspot.gr.

Eπιμέλεια - Τ. ΜΑΡΤΑΤΟΣ