Πάτρα: Ο "41ος Παράλληλος" του Γιώργου Κοζία - Σαράντα μία συν μία ποιητικές αφηγήσεις

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Κοζίας Γιώργος (Πάτρα, 1958).

Πρωτοδημοσίευσε στα περιοδικά «Το Δέντρο» και «Ευθύνη» 1983.

Έργα:

*«Ζωολογικός κήπος» (1989)

*«Ο μάρτυρας που δεν υπήρξε»(1995)

*«Πεδίον ρίψεων» (2001)

*«Κόσμος χωρίς ταξιδιώτες» (2007)

* «41^ος Παράλληλος» (2012)

Όλα στις εκδόσεις Στιγμή.

Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί και ανθολογηθεί στα γαλλικά και ισπανικά.

Ποιήματα μελοποιημένα από τον Θάνο Μικρούτσικο:

* ΕΡΓΑ ΓΙΑ ΦΛΑΟΥΤΟ Ιβόνα Γκλίνκα, φλάουτο- ΚΟΣΜΟΣ ΧΩΡΙΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ (2007) Αφήγηση: Δημήτρης Παπανικολάου. LEGEND CLASSICS.

*Η ΓΗ ΤΣΑΚΙΣΜΕΝΟ ΚΑΡΑΒΙ σε ποίηση Γιώργου Κοζία και παρεμβολές στίχων του William Blake (2008), Για μετζοσοπράνο και πιάνο, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Ιανουάριος 2009, Αγγελική Καθαρίου, μετζοσοπράνο, Νέλλη Σεμιτέκολο, πιάνο.

*Επτά πίνακες εμπνευσμένοι από ποιήματά του εκτέθηκαν στο βιβλιοπωλείο «Λεμόνι» στην έκθεση της Εύης Τσακνιά «Οι εικόνες πίσω από τις λέξεις» Οκτώβριος- Νοέμβριος 2010.

Κριτικές και παρουσιάσεις για το έργο του έχουν γράψει οι κ.κ.:  Nίκος Σπάνιας, Σπ. Τσακνιάς, Χρ. Ηλιόπουλος, Γ. Βέης, Ν. Κοκκινάκη, Βαγ. Χατζηβασιλείου, Δ. Μαρωνίτης, Alicia Villar Lecumberri, Αλ. Ζήρας, Αρ. Δρουκόπουλος, Κ. Λογαράς, Σωτ. Τσαπαλίρα, Β. Καλαμαράς, Γ. Κακουλίδης, Γ. Χρυσανθόπουλος, κ.α. σε εφημερίδες και περιοδικά: Το Βήμα της Κυριακής, Καθημερινή, Ελευθεροτυπία, Αυγή, Νίκη, Ριζοσπάστης, Εθνικός Κήρυξ Νέας Υόρκης, Διαβάζω, Εντευκτήριο, Αντί, Ποίηση, Μανδραγόρας, Greek Culture «Στιγμιότυπα Ελληνικού Πολιτισμού – Year Book 2007-2008».

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΚΡΙΤΙΚΩΝ:

Ο Γιώργος Κοζίας ωθώντας την ποιητική του στο μεταίχμιο της διακειμενικότητας - παρωδίας επιτυγχάνει τη δημιουργική ισορροπία και μας προσφέρει, με ευφυΐα, ένα ποίημα για κάθε στιγμή. Ο «Κόσμος χωρίς ταξιδιώτες» είναι μια συλλογή που μας «πυροβολεί» νοηματικά και ρυθμικά.

Alicia Villar Lecumberri, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 12-06-07

Επιμένω στην τελευταία, τέταρτη στη σειρά, ποιητική συλλογή του Γιώργου Κοζία. Τίτλος της: «Κόσμος χωρίς ταξιδιώτες». Η έκπληξη τη φορά αυτή είναι διπλή και ευάρεστη: ποιήματα με μυθοπλασία, που αντιστέκονται στον ποιητικό τουρισμό, καλοτάξιδα όμως στον εξωτικό, φανταστικό τους κόσμο· στροφή στην εννοούμενη σύνταξη, σε ωφέλιμη απόκλιση από τον αυτοαναφορικό ειρμό. Πρόκειται για ποιήματα που θα τα ζήλευαν πολλοί, δικοί και ξένοι, ποιητές.

Δ. Μαρωνίτης, Το ΒΗΜΑ, 16/4/07

Ο ποιητικός σπινθήρας αρκεί για να μετατρέψει την εικόνα σε βεγγαλικό: η έκρηξή της αιφνιδιάζει, θέλγει, εν τέλει συγκινεί… Αλλά όχι μόνον: ο ποιητής υπαινίσσεται ταυτοχρόνως την ενδοχώρα του κολαστηρίου, που κοινώς καλείται πραγματικότητα. Η γραφή συγκεντρώνεται στην ειδοποιό διαφορά ή στην κρίσιμη ομοιότητα, προτού εξακτινωθεί σε οικείους ή ανοίκειους χώρους.

Γιώργος Βέης,  ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ-Ελευθεροτυπία, 18/04/2008

Ο κόσμος του Γιώργου Κοζία προηγείται της ζωής και του θανάτου, αν και το συνυπολογίζει. Περισσότερο επιθυμεί να παίξει το παιχνίδι το παιγμένο κα άπαιχτο, καλύτερα τη σύμβαση του παιχνιδιού, ένας μικρός Θεός, ο οποίος δεν ξεφεύγει από τα όρια του δωματίου, ωστόσο επιθυμεί να καταστρώσει την παρτίδα… Μικρής εκτάσεως ποιήματα, με πλατείς ωστόσο προσανατολισμούς…

Βασίλης Κ. Καλαμαράς, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ-Ελευθεροτυπία, 27/04/2007

Tο ποιητικό σύμπαν του Γιώργου Kοζία είναι ένα σύμπαν χωρίς λυρικό εγώ, όπου οι εξάρσεις της ατομικής φωνής και η διαστολή του όποιου προσωπικού αισθήματος (με ό,τι μπορεί να σημαίνει ο όρος «προσωπικό αίσθημα» στην ποίηση) δεν έχουν την παραμικρή θέση. Πρόκειται για κάτι το οποίο δεν συνέβη από την πρώτη στιγμή στη δουλειά του, αλλά κερδήθηκε, όπως όλες οι σημαντικές καταστάσεις, αργά και σταθερά μέσα στον χρόνο. Aπό τον Zωολογικό κήπο (1989) και τον Mάρτυρα που δεν υπήρξε (1995), που στάθηκαν, ασφαλώς, καταθέσεις με πολύ πιο εξομολογητικό χαρακτήρα, ο Kοζίας πέρασε πρώτα στο Πεδίον ρίψεων (2001) και εν συνεχεία στον Kόσμο χωρίς ταξιδιώτες, όπου τα πάντα μοιάζουν να απεικονίζονται και να λειτουργούν ως θεατρικός οργανισμός και ως σκηνική δράση. […]».

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, περ. «Eντευκτήριο», τ. Iούνιος 2007

Τα ποιήματά σου δε θυμίζουν τίποτα, δεν ακουμπάνε σε καμιά αξιοθρήνητη γενιά. Νιώθεις αμέσως ότι κινδυνεύεις μαζί τους και γι' αυτό, γοητευμένος, τα ακολουθείς. Παραφράζοντας τον γέρο Εζρα, θα έλεγα πως δεν έχεις καμία απολύτως σχέση ούτε με τη Μούσα ούτε με τον Μωυσή. Ο τρόπος σου είναι ακαριαίος, απαγορεύοντας στο έμπειρο μάτι ν' αποτυπώσει το θαύμα για να το παραδώσει ύστερα (σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν την αγία οικογένεια της ζωής) στο χειρουργείο. Και ο αναγνώστης, μιας και κανείς δεν είναι σε θέση - ευτυχώς - να του εξηγήσει για την ίδια του τη ζωή, αν είναι αποφασισμένος, θα γίνει μόνιμος κάτοικος του κύκλου σου…

Γιώργος Κακουλίδης, Γράμμα στον ποιητή Γιώργο Κοζία,

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 31 Γενάρη 2009

ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ

* «41^ος Παράλληλος» (2012), Στιγμή

ΝΕΟΙ ΕΜΠΡΗΣΤΕΣ

Όλα με  δόσεις, διαλαλούν οι κεραμείς,

κούπες, γαβάθες, βάζα …

Αγόρασα, μονολογεί, δεν απέμεινε δραχμή.

Η κάμινος ας γκρεμιστεί!

Νέοι εμπρηστές επικροτούν, καταδικάζουν:

-To πρόσωπο να πυρποληθεί!

Να μαυρίσουν οι σιαγόνες, οι αυχένες να ψηθούν,

την αξία τους να πιάσουν τα ζυγωματικά

όταν θα πουληθούν στην αγορά, στους δρόμους,

κέρδη να φέρουν, τάλιρα μεταλλικά.

-Αν με ανταμείψετε θα τραγουδήσω, κεραμείς.

Φέρτε τον Σύντριβα, τον Άσβεστο, τον Κεραυνό,

τον Προμηθέα Άγρυπνο, τον Χαλαστή

να σπάσουν, να τσακίσουν, ν’ αφανίσουν.

Ο ηγεμόνας Άνθρακας  καίγεται,  χορεύει.

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΣΕΡΕΝΑΤΑ

Ασθενοφόρα εισβάλλουν με θόρυβο στον έρημο δρόμο.

Βγαίνουν από μέσα κοντραμπάσα, βιολοντσέλα, ακορντεόν,

ηλεκτρικά πνευστά, κρουστά σατανικά.

Οι τραυματιοφορείς στήνουν τα αναλόγια-φορεία.

Ανοίγουν τις παρτιτούρες-γάζες. Η ορχήστρα ξεσπά.

Το πεντάγραμμο χορεύει, η σερενάτα πετάει,

ανεβαίνει σε ουρανοξύστες άδειους, σκοτεινούς.

Απογοητευμένοι οι μουσικοί εξαφανίζονται.

Μένει μόνος ο τραυματίας,

καλεί σε βοήθεια με τη σφυρίχτρα του:

-Κουράστηκα, θέλω να γιατρευτώ,

η πληγή είναι βαθειά, ματώνει,

η σερενάτα  πυροβολεί, σκοτώνει!

ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ

Κορίτσια, φιλενάδες, εγγονές, μανεκέν

ψάχνουν, μυρίζουν, ψηλαφίζουν τη λάσπη

με τα δόντια δοκιμάζουν το χαλίκι.

-Τρία κομμάτια σαπούνι αρωματικό, μια βέρα

ένα σφράγισμα χρυσό, πόσο έμπορα ζητάς;

-Δεν πουλάω, δεν χαρίζω με λεφτά!

Τί κοστίζουν οι τρυφερές ψυχές στον πάγκο;

Πόσο πιστώνετε τις μαργαρίτες στην αγορά;

Μια λίβρα κρέας, δυο ουγγιές χρυσάφι;

-Αργυραμοιβοί τί δίνετε;

-Κοράλλια με ασημένιες ραφές, το γαλάζιο φιλί,

πέρλα λευκή, την  ουλή!

Σάϋλοκ τραπεζίτη, μπάσταρδε Γερμανέ, Καίσαρα πωλητή

δικό σου το εμπόρευμα-δική μας η τιμή:

μαχαίρια  Αλεξανδρινά κι άγια Κωνσταντινάτα!

ο ποθοσ

Ο Έρωτας κείτεται άρρωστος. Ούτε σηκώνεται

Ούτε στο θεό παραδίδει την ψυχή του. Του ζήτησε

κίτρινο κυδώνι, μαύρο σταφύλι. Ανέβηκε στην κυδωνιά,

φύλλα έχει, κυδώνι δεν έχει. Γύρισε στον έρωτα.

Ούτε πεθαμένος ήταν, ούτε ετοιμοθάνατος.

Πήγε στο αμπέλι, κλήματα έχει, σταφύλι δεν έχει.

Ξαναγύρισε στον πρίγκιπά του.

-Γλυκέ  Έρωτα, τον παρακαλεί, το μαύρο δέντρο

μη διαβείς, την πέτρα μην περάσεις.

-Πες μου έμορφε ηδονιστή τραγούδι της απάτης.

-Σήκω, ντύσου, στολίσου, βάλε τα άρματα. Είμαι ο Πόθος!

Η ΛΙΤΑΝΕΙΑ

Στον 41^ο Παράλληλο γίνεται λιτανεία. Σημαιοφόροι

οι ραβδοσκόποι ιερομόναχοι, οπισθοφύλακες οι τεχνίτες

με τα σάρωθρα. Ουρλιάζουν  του ήλιου οι αιχμάλωτοι

να σταματήσουν τις παρακλήσεις οι μετεωρολόγοι,

το συνδικάτο των αστρολόγων γονατιστοί

ικετεύουν να βρέξει αστέρια, να τους  πνίξει.

Οι άγιοι σαπίζουν στη Γή της Επαγγελίας. Ανιχνευτές

οδηγούν πότε τις άσπρες λιτανείες πότε τις μαύρες.

Αστραπές προσκαλούν τους ζωολόγους, κεραυνοί

φτύνουν τα σπλάχνα τους στο θάλαμο Επιτόκων.

Ο γέρο Ιερεμίας καίγεται, κατουράει λάβα

κι ο αυτοκράτωρ Ουρανός ξερνάει αρουραίους.

Στον 41^ο Παράλληλο γίνεται λιτανεία

με τα κεριά όλων των προδομένων.

*«Κόσμος χωρίς ταξιδιώτες» (2007), Στιγμή

Ο ελεγκτής

Ο ελεγκτής τον επισκεπτόταν. Τον βασάνιζε.                                             Βρίσκει τον tsadik.
“Δάσκαλε, ο ελεγκτής
δηλητηριάζει τη ζωή μου.
Παρακάλεσε για μένα τον Θεό”.

“Ύπαγε εν ειρήνη”, απάντησε ο tsadik.
“Ό,τι πληρώνεται με τη ζώη ποτέ
δεν είναι ακριβό. Ο βασανιστής
θα ησυχάσει”.

Στο κατώφλι του ναού βρήκε
τον ελεγκτή του σταυρωμένο.

Παρτιτούρα Ραχμάνινωφ

-Περιμένετε καιρό;
-Χρόνια!
-Βάζω στοίχημα οτι σας λένε Ζωή.
-Χάσατε. Το όνομά μου είναι Φυλακή.
-Και τί σπουδάζετε;
-Συγχώρεση!

Μουσική και μουσικός αγκαλιάζονται.
Της ζητάει να τον σπλαχνιστεί.

Ο εκπαιδευτής

Δείχνει με το ραβδί του το κίτρινο δέντρο.
-Τί δέντρο είναι αυτό;
-Δεν ξέρω.
-Τί πουλί κελαηδεί;
-Αγνοώ.
-Τολμάς; με επέπληξε.
Άκου τα κελαηδήματα των πουλιών,
νιώσε τον πόνο των δέντρων.
Μύρισε την ανθισμένη πασχαλιά.
Την ακακία και τη δάφνη.

Ο εκπαιδευτής σιωπά.
Κελαηδούν πουλιά ανώνυμα
πάνω σε δέντρα δίχως όνομα.

Ο ήρωας της ημέρας

Έδειξα τη χαμένη μύτη στον Γκόγκολ.
“Πανέμορφη” αναστέναξε, “πόσα ζητάς;”.
“Τριακόσια”, αντέτεινα.
“Θαυμάσια”, είπε.
Έστρεψε το εύρημα προς το φως.
“Είναι γνήσια; Μήπως έχουν βγάλει αντίγραφο;”.
Εξετάζει το όργανο με τον φακό.
“Κανένα”, αποκρίθηκα.

Ησύχασε. Αφήνει τις επιφυλάξεις.
Φτιάχνει το εκμαγείο.

“Μαιτρ”, τον ρωτώ, “ποιός είναι ο σκοπός σας;”.
“Αγαπητέ”, αποκρίνεται,”η μύτη του εκλέκτορα
έγινε ο ήρωας της ημέρας.
Καταδικάσθηκε.”

Θύμα του καθήκοντος

Ο Ιονέσκο παρακολουθεί την πρόβα
του Μαθήματος.
Η ηθοποιός κοιλοπονάει. Έχει τρεις μύτες.
Εννιά δάχτυλα. Φοράει κωνικό καπέλο.

Το θέατρο μεταβάλλεται σε ορνιθώνα.
Η ωοτόκος μαθήτρια γεννάει
τριγωνικά αυγά.

Έξω από το κέλυφος
πάνοπλος ο Ιονέσκο
σκίζει τα ουράνια