Τα 9 σημάδια που δείχνουν ότι μεγαλώσατε με μία μητέρα-νάρκισσο, σύμφωνα με την ψυχολογία

Το να μεγαλώνεις μ’ έναν γονιό νάρκισσο μπορεί να έχει βαθιές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ανάπτυξη και τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς σου.

Ιδιαίτερα μία μητέρα-νάρκισσος μπορεί να αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της, μέσα από τις χειριστικές της συμπεριφορές, την απουσία ενσυναίσθησης, την εμμονή της στη διατήρηση της εικόνας της τελειότητας.

Βέβαια, η διάγνωση της Ναρκισσιστικής Διαταραχής Προσωπικότητας απαιτεί εξειδικευμένη αξιολόγηση από επαγγελματία ψυχικής υγείας, ωστόσο υπάρχουν ορισμένα μοτίβα συμπεριφοράς που καταδεικνύουν ότι μία μητέρα έχει ναρκισσιστικές τάσεις.

9 σημάδια που δείχνουν ότι ίσως έχετε μεγαλώσει με μία μητέρα-νάρκισσο
Νιώθετε ότι δεν ικανοποιήσατε ποτέ τις προσδοκίες της
Δεν αποδεχόταν ποτέ τα συναισθήματά σας, γι’ αυτό τα καταπνίγατε
Οι δικές της ανάγκες ήταν πάντα σημαντικότερες (γι’ αυτό έχετε το σύνδρομο του καλού παιδιού)
Επαναλαμβάνετε τις τακτικές χειραγώγησης και το παιχνίδι των ενοχών που βιώσατε ως παιδιά
Ανταγωνιστικές μητέρες, ανασφαλή παιδιά
Ύπουλα παιχνίδια του μυαλού και τεχνικές gaslighting
Έδειχνε προτίμηση στα «αγαπημένα» της παιδιά
Τα κατορθώματα σας είναι δικά της κατορθώματα (μέχρι να αποτύχετε)
Καθόλου σεβασμός των ορίων
Η αναγνώρισή τους, μπορεί να ρίξει φως σε δικές σας συμπεριφορές σήμερα και να σας βοηθήσει να κατανοήσετε γιατί ενεργείτε με ορισμένους τρόπους

Νιώθετε ότι δεν ικανοποιήσατε ποτέ τις προσδοκίες της
 Το υπερτροφικό εγώ της μητέρας νάρκισσου προβάλλεται στα παιδιά της. Αυτό την οδηγεί να έχει μη ρεαλιστικές προσδοκίες (τόσο από το παιδί, και αργότερα το παιδί από τον ίδιο τον εαυτό του), όπως και ένα ανηλεές κυνήγι τελειομανίας.

Η διαρκής κριτική και η απρόσιτη έγκριση, οδηγεί σε αισθήματα ανεπάρκειας, απελπισίας, όπου τα παιδιά των παιδιών νάρκισσων παλεύουν διαρκώς για το τέλειο χωρίς ποτέ να θεωρούν τον εαυτό τους ικανό.

Δεν αποδεχόταν ποτέ τα συναισθήματά σας, γι’ αυτό τα καταπνίγατε
Η μητέρα νάρκισσος δεν έχει ενσυναίσθηση και έτσι, αδυνατεί να δει τα πράγματα υπό την οπτική του παιδιού της. Καταλήγει ν’ ακυρώνει τα συναισθήματά σας, να τ’ αγνοεί, να τα υποτιμά, να τα περιγελά. Παιδιά γονιών νάρκισσων, παλεύουν με τη ρύθμιση των συναισθημάτων τους αργότερα στη ζωή, καθώς εσωτερικεύουν την ακύρωση και την αυτοκατηγορία, όπως μας διδάσκει η θεωρία της προσκόλλησης.

Έχοντας δει ότι η συναισθηματική σας απόκριση πυροδοτεί τον θυμό ή την απόρριψη της μητέρας, μπορεί να έχετε μάθει να καταπιέζετε τα συναισθήματά σας και να τα κρύβετε εντός σας. Ως ενήλικες, μπορεί να πασχίζετε να διαμορφώσετε μακροχρόνιες σχέσεις, εξ αιτίας του φόβου της συναισθηματικής έκφρασης και της ευαλωτότητας.

Οι δικές της ανάγκες ήταν πάντα σημαντικότερες (γι’ αυτό έχετε το σύνδρομο του καλού παιδιού)
Η μητέρα-νάρκισσος απαιτεί τη διαρκή προσοχή των άλλων και προτεραιότητα για εκείνη, έχουν πάντα οι δικές της ανάγκες.

Μπορεί έτσι, στην προσπάθειά σας να την ικανοποιήσετε, να μάθατε να καταπιέζετε τις επιθυμίες σας ή να μάθατε ότι με την υποταγή, εξασφαλίζετε ένα ήρεμο περιβάλλον.

Το μοτίβο αυτό ενισχύει την πίστη ενός παιδιού ότι οι ανάγκες του δεν έχουν σημασία και ότι οφείλει να καταβάλλει υπερβολική προσπάθεια ώστε να ικανοποιήσει τους ανθρώπους στη ζωή του. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να έχουν το «σύνδρομο του καλού παιδιού» και να δυσκολεύονται να θέσουν υγιή όρια στην ενήλικη ζωή τους.

Επαναλαμβάνετε τις τακτικές χειραγώγησης και το παιχνίδι των ενοχών που βιώσατε ως παιδιά
Η μητέρα-νάρκισσος είναι ιδιαίτερα επιδέξια στη χρήση των ενοχών ως εργαλείο χειριστικότητας. Μπορεί να παριστάνουν το θύμα, να υπερβάλλουν λέγοντας πόσο έχουν θυσιαστεί ή ν’ απειλούν ότι θα πάψουν ν’ αγαπούν το παιδί τους. Η μορφή αυτή συναισθηματικής χειραγώγησης είναι δομημένη ώστε να διατηρεί τον έλεγχο και να κάνει το παιδί να εσωτερικεύει τις ενοχές και τη ντροπή. Στην ενήλικη ζωή, το παιδί μαθαίνει να προβάλλει αυτό το στιλ ανασφαλούς προσκόλλησης στις δικές του σχέσεις.

Αναζητώντας εναγωνίως ασφάλεια και αγάπη, γίνεται υπερβολικά αγχώδης και απελπισμένος προσπαθώντας να διατηρεί τις σχέσεις του.  Αντίστοιχα, εξ αιτίας της εκρηκτικής και επιθετικής φύσης της προσωπικότητας της μητέρας, με τα συναισθηματικά ξεσπάσματα, μπορεί να έχετε μεγαλώσει αποφεύγοντας τις στενές σχέσεις και τη συναισθηματική έκφραση, αναπτύσσοντας το στιλ της αποφευκτικής προσκόλλησης.

Ανταγωνιστικές μητέρες, ανασφαλή παιδιά
Οι μητέρες-νάρκισσοι θεωρούν τα παιδιά τους ως προέκταση του εαυτού τους. Τα πιέζουν να είναι πρώτα, συχνά εις βάρος της αυτοεκτίμησης ή της κοινωνικής τους ζωής. Την ίδια στιγμή, νιώθουν ν’ απειλούνται από τις επιτυχίες των παιδιών τους, αφού οι νάρκισσοι έχουν εύθραυστο εγώ. Έτσι, επικρίνουν διαρκώς και μειώνουν τα παιδιά τους.

Ο τοξικός συνδυασμός τελειομανίας και ανταγωνισμού κάνει την μητέρα-νάρκισσο να θέτει για τα παιδιά της μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Ως αποτέλεσμα, η αυτοεκτίμηση του παιδιού πλήττεται, καθώς αισθάνεται ανήμπορο ν’ ανταποκριθεί στις απίστευτα υψηλές απαιτήσεις της μητέρας. Συχνά τα παιδιά των μητέρων-νάρκισσων αναπτύσσουν σύμπλεγμα κατωτερότητας, με αποτέλεσμα ποτέ να μην αισθάνονται αρκετά.

Ύπουλα παιχνίδια του μυαλού και τεχνικές gaslighting
Gaslighting είναι μία μορφή ψυχολογικής χειραγώγησης και πολύ συνηθισμένη τακτική των νάρκισσων. Με το gaslighting, οι νάρκισσοι διαστρεβλώνουν την αντίληψη της πραγματικότητας, υπονομεύοντας την αυτοπεποίθηση του παιδιού και κλονίζοντας τον αυτοέλεγχό του. Μπορεί για παράδειγμα να αρνηθεί κάτι που συνέβη (όταν ξέρεις πολύ καλά ότι έχει συμβεί), ή να προσπαθεί διαρκώς να πείσει ότι η αντίδραση του παιδιού είναι υπερβολική και ότι το πρόβλημα είναι δικό του.

Το αποτέλεσμα του gaslighting απ’ την μητέρα νάρκισσο είναι το παιδί να αναζητά συντρόφους που επίσης παίζουν ύπουλα παιχνίδια του μυαλού και του συμπεριφέρονται  με παρόμοιο τρόπο. Αναζητώντας το οικείο για αυτά συναισθηματικό χάος, τα παιδιά της μητέρας-νάρκισσου αναπτύσσουν τον ψυχαναγκασμό της επανάληψης, αναβιώνοντας τις τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος μέσα από τις σχέσεις της ενήλικης ζωής.

Έδειχνε προτίμηση στα «αγαπημένα» της παιδιά
Οι γονείς νάρκισσοι δημιουργούν διχόνοια μέσα στην οικογένεια, αποδίδοντας ρόλους όπως «το καλό παιδί» και το «άτακτο παιδί». Οι νοσηρές αυτές δυναμικές απορρέουν από την ανάγκη της μητέρας-νάρκισσου να διατηρεί τον έλεγχο και να χειραγωγεί τις σχέσεις, κάτι που επιτυγχάνεται ευκολότερα όταν εργαλειοποιείς τους ανθρώπους και τους διχάζεις.

Η προτίμηση του γονιού προς συγκεκριμένα παιδιά, έχει βαθιές επιπτώσεις στους δεσμούς που αναπτύσσουν τα αδέρφια, οδηγώντας σε ανταγωνιστικότητα και μακροχρόνια αντιπαλότητα, θυμό και ζήλια μέσα στην οικογένεια.

Τα κατορθώματα σας είναι δικά της κατορθώματα (μέχρι να αποτύχετε)
Η μητέρα-νάρκισσος έχει εμμονή με την έξωθεν επιδοκιμασία. Θέλει να είναι το κέντρο της προσοχής και ο αποδέκτης των καλών λόγων για τα κατορθώματα και τις επιτυχίες των παιδιών της. Την ίδια στιγμή, καταφέρνουν να επιρρίπτουν ευθύνες για τις αποτυχίες στους άλλους.

Αυτού του είδους η συμπεριφορά, διαστρεβλώνει το αίσθημα ευθύνης και συντελεί σε μία λάθος αντίληψη της προσωπικής ευθύνης, μαζί με τον παραλυτικό φόβο της αποτυχίας (ακόμη και αν, στην ενήλικη ζωή σου δεν είναι κοντά σου για να σε επικρίνει).

Καθόλου σεβασμός των ορίων
Η μητέρα-νάρκισσος δεν σέβεται τα όρια, αφού θεωρεί τα παιδιά της προέκταση του εαυτού της. Η παραβίαση της ιδιωτικότητας και η αίσθηση μεγαλείου της, αντανακλούν την ανικανότητά της να δουν τον άλλον ως άτομο με ξεχωριστές ανάγκες και επιθυμίες. Αυτή η συμπεριφορά, σε συνδυασμό με την απουσία ενσυναίσθησης, δημιουργούν σχέση συνεξάρτησης μητέρας/παιδιού, όπου και τα δύο μέλη εξακολουθούν να βλάπτουν την αυτοεκτίμησή της, ωστόσο αδυνατούν να ενεργήσουν αυτόνομα.

Tip: Η εμπειρία της ανατροφής από μητέρα-νάρκισσο είναι περίπλοκη και με βαθιές επιπτώσεις. Αν κάποια από τις παραπάνω συμπεριφορές σας μοιάζει οικεία, να θυμάστε ότι η αναγνώριση των μοτίβων είναι το πρώτο βήμα που θα σας οδηγήσει στη διάλυση του φαύλου κύκλου.

Εκτός από την επίγνωση ότι μεγαλώσατε με γονείς νάρκισσους, η βοήθεια ενός κατάλληλου θεραπευτή μπορεί να προσφέρει την αναγκαία στήριξη για να κατανοήσετε τις εμπειρίες σας. Με τη βοήθεια του χρόνου, υπομονή και ευγένεια στον εαυτό σας, μπορείτε ν’ αναπτύξετε υγιέστερα μοτίβα δημιουργίας σχέσεων στη ζωή σας.