Η θλίψη και οι απώλειες που νιώθουν οι καρκινοπαθείς

Μιλήσαμε στη χθεσινή ανάρτηση για την Άρνηση, το Θυμό, το Φόβο και την Ελπίδα, συναισθήματα που μπορεί να προκληθούν όταν μαθαίνουμε ότι έχουμε καρκίνο. Σήμερα θα μιλήσουμε για τα συναισθήματα της θλίψης και της απώλειας.

Μεταφέρω τις συμβουλές και υποδείξεις της ψυχολόγου Αλεξάνδρας Λεονταρίτου, θεωρώντας πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε αυτά τα συναισθήματα και να μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε:

«Τι εννοούμε όταν λέμε θλίψη, απώλεια;

Η απώλεια είναι όταν δεν μπορείς να είσαι ή να έχεις κοντά σου κάποιον ή κάτι που είναι σημαντικό για σένα. Ακόμα και αν αυτό δεν είναι κάτι ευχάριστο, δεν παύει να είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της ζωής. Και η θλίψη που συνοδεύει την απώλεια είναι ουσιαστικά ο πόνος του αποχωρισμού από αυτούς ή αυτά που αγαπάμε.

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η θλίψη και η απώλεια αφορούν μόνο τις περιπτώσεις όπου κάποιο πρόσωπο φεύγει από τη ζωή μας. Αλλά η θλίψη μπορεί να μας περιβάλλει και για άλλες απώλειες. Για παράδειγμα μπορεί να νιώσατε θλιμμένοι όταν χάσατε ένα αγαπημένο σας αντικείμενο, όταν μία φιλία τελείωσε, ή εάν δεν μπορέσατε να υλοποιήσετε έναν σημαντικό σας στόχο.

Μερικές απώλειες είναι πιο δύσκολο να τις αντέξουμε από ότι άλλες. Όταν μία απώλεια είναι εξαιρετικά σημαντική, τότε έχουμε κάτι περισσότερο από στεναχώρια μέσα μας. Είναι μία διαδικασία που διαρκεί για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και μπορεί να περιλαμβάνει ποικιλία συναισθημάτων και σκέψεων. Ακόμα και όταν αυτά τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις είναι πολύ επίπονα, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η θλίψη είναι ένα υγιές και φυσιολογικό σύμπτωμα της απώλειας.

Ποιες είναι οι απώλειες που βιώνουν όσοι έχουν καρκίνο;

Οι απώλειες που βιώνουν όσοι έχουν καρκίνο είναι διαφόρων ειδών. Μερικές από αυτές μπορεί να είναι εμφανείς και άλλες όχι. Η απώλεια μπορεί να είναι παροδική, μόνιμη, να προκαλέσει αλλαγές στη ζωή σας ή να σας επηρεάσει ελάχιστα.

Παρακάτω υπάρχουν μερικά παραδείγματα. Όσο και εάν υπάρχουν πολλών ειδών απώλειες δεν σημαίνει ότι αυτές δεν είναι αλληλοεπηρεαζόμενες.

Σωματικές απώλειες

   •  Ένα σημείο του σώματός σας ή σωματική σας λειτουργία.

   •  Η σωματική σας ενέργεια.

   •  Η ικανότητα ή η δεξιότητα να αποδώσετε σε ορισμένες δραστηριότητες.

   •  Γονιμότητα.

   •  Άνεση με το σώμα σας.

Συναισθηματικές απώλειες

   • Η αίσθηση ασφάλειας (για την υγεία σας, για το μέλλον σας).

   • Η αυτοεκτίμησή σας.

   • Η αυτοπεποίθηση σας.

   • Οι στόχοι σας, οι ελπίδες σας, τα όνειρά σας.

   • Η πίστη σας.

   • Οι συνήθειές σας (αλλαγές στην καθημερινότητά σας).

Κοινωνικές απώλειες

   • Οι σχέσεις σας με φίλους, οικογενειακά μέλη ή συναδέλφους σας.

   • Οι σεξουαλικές σας σχέσεις.

   • Η δυνατότητα σας να τεκνοποιήσετε.

   • Η απώλεια ορισμένων ρόλων σας (π.χ. μπορεί να μην γίνεται πλέον να είστε ο εισοδηματίας για την οικογένεια σας).

Οικονομικές απώλειες

   • Ευκαιρία για δουλειά.

   • Οικονομική ασφάλεια.

   • Ασφάλεια ζωής.

   • Ικανότητα εργασίας και απόδοσης.

Πώς μπορούν όσοι βιώνουν τον καρκίνο να καταλάβουν ότι ίσως καταβάλλονται από αυτά τα συναισθήματα;

Γενικότερα, η θλίψη ξεκινά με μία περίοδο κατά την οποία κυριαρχεί μία άρνηση στο να συνειδητοποιήσουμε ότι βιώσαμε μία απώλεια. Αυτή η άρνηση μπορεί να συνοδεύεται από θυμό. Καθώς ξεκινάτε να καταλαβαίνετε και να εκφράζετε συναισθήματα που νιώθετε, έρχεται η στιγμή που αποδέχεστε αυτό που έγινε και προχωράτε παρακάτω στη ζωή σας.

Υπάρχουν έντονα συναισθήματα όπως:

   • Εξάντληση.

   • Λύπη, απόγνωση.

   • Θυμός, ενόχληση.

   • Ενοχή.

   • Φόβος.

   • Άγχος.

Φυσικές αντιδράσεις όπως:

   • Κλάμα.

   • Έλλειψη σωματικής ενέργειας.

   • Αλλαγές στη διατροφή ή τον ύπνο σας.

   • Γενικότερη αδιαθεσία/ατονία.

Αλλαγές στη συμπεριφορά όπως:

   • Μείωση στην παραγωγικότητα.

   • Υπερκινητικότητα.

   • Αυξημένη ανάγκη για επιβεβαίωση.

   • Αλλαγές στις σεξουαλικές συνήθειες.

   • Αναζήτηση προσοχής.

   • Επιθετική συμπεριφορά (π.χ. απαιτητικός).

Αλλαγές στον τρόπο σκέψης όπως:

   • Αποφυγή ή άρνηση της απώλειας.

   • Χαμηλή αυτοεκτίμηση.

   • Μειωμένη δυνατότητα συγκέντρωσης/αυτοσυγκέντρωσης.

   • Συνεχής σκέψη της απώλειας.

   • Εξιδανίκευση του παρελθόντος.

Μερικοί από εσάς μπορεί να νιώθετε μερικά από τα παραπάνω συναισθήματα ή αντιδράσεις και όχι απαραίτητα με τη σειρά που σας τα περιγράφουμε. Όπως προαναφέραμε η εμπειρία της θλίψης και της απώλειας για τον καθένα είναι ξεχωριστή. Έχοντας μερικά από αυτά τα συναισθήματα και αντιδράσεις μερικές φορές είναι φυσιολογικό όταν έχετε χάσει κάτι ή κάποιον που αγαπάτε.

Στην αρχή, η θλίψη μπορεί να είναι έντονη και συχνή. Σταδιακά όμως τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις θλίψης γίνονται λιγότερο έντονα, διαρκούν λιγότερο και συμβαίνουν όλο και πιο αραιά. Αναγνωρίζοντας ότι αυτές οι αντιδράσεις είναι κοινές και μερικές φορές αναμενόμενες, θα σας βοηθούσε να αποκτήσετε καλύτερη αυτογνωσία. Παρ’όλα αυτά θα ήταν καλό να μιλούσατε στην ιατρική ομάδα που σας επιβλέπει εάν παρουσιάζετε σωματικά συμπτώματα τα οποία σας εμποδίζουν στην καθημερινότητά σας.

Η περίοδος θλίψης μπορεί να έχει και αυτή τις δυσκολίες της. Τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις σας μπορεί να είναι περίπλοκα, έντονα και να σας μπερδεύουν ή να σας καταβάλλουν. Τα παρακάτω ερωτήματα θα σας βοηθούσαν να καταλάβετε εάν τυχόν χρειάζεστε περαιτέρω στήριξη:

   • Τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις συνδέονται με άλλες απώλειες που έχω βιώσει;

   • Δέχομαι τη στήριξη που μου προσφέρουν οι άνθρωποι γύρω μου;

   • Μπορώ να εκφράσω δύσκολα συναισθήματα όπως τον θυμό ή την λύπη;

   • Μπορώ να ευχαριστηθώ πράγματα που μου αρέσουν;

   • Γίνονται λιγότερο έντονα τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις μου με τον καιρό;

Εάν οι απαντήσεις σας στις παραπάνω ερωτήσεις είναι περισσότερο αρνητικές, θα ήταν καλό, σαν επόμενο βήμα σας, είτε να μιλήσετε στην ιατρική ομάδα που σας επιβλέπει, είτε σε έναν εξειδικευμένο ψυχολόγο».

Σε αυτό το email [email protected] στείλτε μου τα μηνύματά σας (σκέψεις, συναισθήματα, εμπειρίες ή προβλήματα που αντιμετωπίζετε και θέλετε να ερευνήσουμε), ή το τηλέφωνό σας (αν θέλετε να επικοινωνήσουμε τηλεφωνικά) και να είστε σίγουροι ότι η δύναμη που θα δώσει ο ένας στον άλλον θα είναι ένας ισχυρός σύμμαχος στη μάχη που δίνουμε.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άρνηση, θυμός, φόβος, ελπίδα: τα πρώτα αισθήματα όταν μαθαίνεις ότι έχεις καρκίνο

Διαβάστε το Ημερολόγιο ενός Καρκινοπαθούς