Αρχαίο θέατρο Μακύνειας: Διάσωσης ξεκίνημα, ωραίοι αγώνες

«Ξεκινάμε!»: Ο πρώτος πληθυντικός ήταν στην ημερήσια διάταξη της έναρξης της εκστρατείας για τη διάσωση του αρχαίου θεάτρου της Μακύνειας, που έλαβε χώρα στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» (8.12.2010). Στο θέατρο του Ιδρύματος «Μιχάλης Κακογιάννης» εκφράστηκε κάτι παραπάνω από την κοινή βούληση των τριών φορέων που συμμάχησαν για να σωθεί ένα κομμάτι πολιτιστικής κληρονομιάς που αγναντεύει τη Γέφυρα Ρίου–Αντιρρίου ψηλά από το λόφο Παλιόκαστρο.

Ο Δήμος Αντιρρίου, η ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. και το σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» δήλωσαν δημόσια τη δέσμευσή τους να μη σταματήσουν την έμπρακτη συμπόρευση, μέχρι να ανασχεθεί η πορεία φθοράς του εύθρυπτου ψαμμιτόλιθου από τον οποίο κατασκευάστηκε το θέατρο και η προέλαση του γκρεμού που έχει ήδη καταπιεί τη μισή σκηνή του.

Ο κ. Σταύρος Μπένος, Πρόεδρος του σωματείου που έχει θέσει ως στόχο τη διάσωση των αρχαίων θεάτρων της χώρας, παρουσίασε στο κοινό τις μεθόδους που χρησιμοποιεί το «ΔΙΑΖΩΜΑ», προκειμένου να κινητοποιήσει τους αρμόδιους φορείς αλλά και τους απλούς πολίτες, που επιδεικνύουν μία εύλογη θέρμη για την υπόθεση της υπεράσπισης αυτών των μνημείων.

Μίλησε με συγκίνηση για το θέατρο της Μακύνειας που βρίσκεται σε μία «διαρκή συνομιλία» με το αντικρινό του σύγχρονο μνημείο της Ζεύξης και στάθηκε στη ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε., που συνδράμει με οικονομικά και άλλα μέσα την όλη προσπάθεια. Περιέγραψε το «μέτωπο» που έχει συσταθεί για την υπεράσπιση της Μακύνειας ως υποδειγματικό κράμα συμμάχων για να πλαισιωθεί ένα τέτοιο εγχείρημα και κατέληξε με το «Ξεκινάμε», που σηματοδοτεί το άνοιγμα μίας νέας φάσης στη διαδρομή του ιδιαίτερα δραστήριου σωματείου.

Για τα συναισθήματα ενός ενεργού πολίτη που βρέθηκε πρόσφατα στο θέατρο της Μακύνειας, μίλησε ο Αντιπρόεδρος Δ.Σ. & Διευθύνων Σύμβουλος της ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε.,  κ. Παναγιώτης Παπανικόλας:

«Ο πολίτης που στάθηκε μπροστά σε ανθρώπους και ψαμμιτόλιθους το πρωί της 27ης Νοεμβρίου 2010, με τη θέα μιας γέφυρας στο βάθος και τα μουντά χρώματα της βροχής των καιρών μας ολόγυρα, αυθυποβλήθηκε οριστικά και αμετάκλητα: Η μνήμη γεννάει χρέος και το συναίσθημα της ευθύνης γεννάει καθήκον. Τόσο το χρέος, όσο και η ευθύνη επιβάλλουν ενέργεια. Η συνειδητοποίηση της ευθύνης γίνεται δύναμη αναστροφής μίας δυσμενούς πορείας και δρομολόγησης ενός ευμενούς μέλλοντος…

Ο πολίτης που έτσι σκέπτεται και πράττει λέγεται ΓΕΦΥΡΑ και η πορεία του στο χώρο και το χρόνο προδιαγράφηκε από τους χίλιους που τον έχτισαν και τους εκατό που τον λειτουργούν». Κατέληξε δε ως εξής:  «Μικρό το θέατρο, μεγάλη υπόθεση η διάσωσή του. Δεν προσπαθούμε μόνο να σώσουμε ένα μνημείο. Προσπαθούμε να κρατήσουμε όρθιο αυτό που στέκεται ακόμη».

Αντικαθιστώντας το Δήμαρχο Αντιρρίου κ. Γιώργο Κολοβό, εκ μέρους του Δήμου και του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης, το λόγο έλαβε ο κ. Ανδρέας Ευθυμιόπουλος, αναφερόμενος στο διαρκές ενδιαφέρον του Δήμου και των δημοτών στα 25 χρόνια που μεσολάβησαν από την ανασκαφή που έφερε στο φως το μνημείο, αλλά και στην ομόφωνη απόφαση να αφιερωθεί το ποσόν των 70.000 Ευρώ στις εργασίες αναστήλωσης.

Εξαιρετικά κατατοπιστική υπήρξε η παρουσίαση της Προϊσταμένης της ΛΣΤ’ Εφορείας Αρχαιοτήτων, κυρίας Μαρίας Σταυροπούλου – Γάτση, η οποία μετά από μία εμπεριστατωμένη αναφορά στον αρχαιολογικό χάρτη και τα αρχαία θέατρα της Αιτωλοακαρνανίας, μίλησε εκτενώς για την ιστορία της αρχαίας Μακύνειας, της ανασκαφής του θεάτρου της και των εργασιών αναστήλωσης που ξεκίνησαν πολύ πρόσφατα.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε μέσα στη συγκινητική ατμόσφαιρα που δημιούργησε η προβολή του βίντεο με την ηθοποιό Μαρία Ναυπλιώτου, το οποίο παρήγαγε για την προώθηση της καμπάνιας η ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. και μπορεί κανείς να παρακολουθήσει στην ιστοσελίδα της www.gefyra.gr.

Αναλυτικά η ομιλία του κ. Παπανικόλα:

"Κυρίες και κύριοι,

Φίλες και φίλοι,

Στο όνομα των εργαζομένων της Γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου, θέλω να σας ευχαριστήσω για την αποψινή σας παρουσία σε ένα χώρο που επελέγη συνειδητά για την έναρξη – σε εθνικό επίπεδο - της εκστρατείας μας για τη διάσωση του αρχαίου θεάτρου που αισθανόμαστε «δικό μας» για πολλούς λόγους.

Δεν θα ξεχάσω ότι η προσπάθεια που σήμερα επισημοποιούμε, ξεκίνησε από ένα τηλεφώνημα που έλαβα πριν καιρό από το Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης». Στην άλλη άκρη της γραμμής άκουσα τη φωνή της Ξένιας Καλδάρα και του Θοδωρή Αγγελόπουλου, που - εκτός από παλαιότατοι φίλοι και σήμερα ιθύνοντες του Ιδρύματος – μου πρότειναν (με την ιδιότητα των ιδρυτικών μελών του σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ»), μία συνάντηση με τον κύριο Σταύρο Μπένο.

Πέραν του ενδιαφέροντος που έχει ένας φιλομαθής  μηχανικός να συναντήσει και να γνωρίσει έναν παλαιότερο, κέντρισε το ενδιαφέρον μου η agenda του ραντεβού που είχε να κάνει με το γνωστό μου θεατράκι που βρίσκεται στο λόφο απέναντι από τη Γέφυρα.

Μετά από λίγες μέρες βρέθηκα γύρω από ένα τραπέζι συσκέψεων, λίγα μέτρα από εδώ, να ακούω τον κ. Μπένο να ζωγραφίζει με αδρά χρώματα τη συνομιλία που έχουν στο αντιρριώτικο τοπίο, η Γέφυρα με το αρχαίο θέατρο. Εγώ και οι συνεργάτες μου φύγαμε με μία πλήρη ιδέα της σταυροφορίας που σηκώνει στις πλάτες του το ΔΙΑΖΩΜΑ, έχοντας γίνει αποδέκτες της πρότασης να προσφέρουμε και τη δική μας «πλάτη» στην όλη προσπάθεια.

Δεν θέλω να κρύψω ότι η ευθεία θετική από εμάς αντιμετώπιση του ζητήματος, οφείλεται στην αξιοπιστία του προσώπου και του έργου του «πολίτη Σταύρου Μπένου», το παράδειγμα του οποίου θα ήθελα να εξάρω,

• τόσο σαν πολίτης που θα ήθελε να δει και άλλα δημόσια πρόσωπα να βαδίζουν στον ίδιο αρχαίο δρόμο της ενεργής συμμετοχής,

• όσο και σαν υπεύθυνος μία εταιρείας που οφείλει να επιλέγει με ασφάλεια και εμπιστοσύνη τις συνεργασίες της.

Αυτό που μας έφερε εδώ, είναι η θέρμη εκείνης της κουβέντας μαζί του. Το ότι σήμερα ξεκινάμε επίσημα, σημαίνει ότι υλοποιήθηκαν όλες οι φάσεις του σχεδιασμού που άρχισε εκείνη την ημέρα.

Πριν από δέκα μέρες, ένα πρωινό Σαββάτου, με μπροστάρη τον Πρόεδρο του «Διαζώματος», λίγες δεκάδες άνθρωποι ανηφορίσαμε - υπό βροχήν - στο Παλιόκαστρο του Αντιρρίου, προκειμένου να αναλάβουμε μία δέσμευση.

Αυτό τουλάχιστον έλεγε το πρόγραμμα της εκδήλωσης που θα σηματοδοτούσε την προέναρξη της εκστρατείας για τη διάσωση του αρχαίου θεάτρου της Μακύνειας. Όμως αυτό που συνέβη εκεί, ήταν κάτι εκτός προγράμματος, έστω και αν τα φαινόμενα δείχνουν ότι το πρόγραμμα τηρήθηκε, ότι αυτοί που ήταν να μιλήσουν - μίλησαν ή ότι αυτοί που ήταν να παραστούν - παρέστησαν.

Θέλω απόψε να μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις ενός πολίτη που βρέθηκε με μία ομπρέλα στο χέρι να μιλάει με τους ανθρώπους, με τις πέτρες και με τη βροχή.

Θέλω να μετατρέψω σε λέξεις τις σκέψεις και το συναίσθημα ενός Έλληνα που βρέθηκε στη μέση της μισής – πλέον - σκηνής ενός θεάτρου που έχει επίσης μείνει μισό.

Ενός από αυτούς που στέριωσαν μέσα στη θάλασσα ένα πέρασμα από στεριά σε στεριά, ορατό με τον πιο υπέροχο τρόπο από την αρχαία Μακύνεια.

Ενός Έλληνα που - στο συγκεκριμένο τόπο και χρόνο - διαπιστώνει ότι αγαπάει τη Γέφυρα σαν παιδί του και τη Μακύνεια σαν μάνα του.

Μοιραία, στη θέση που βρέθηκα, συνομίλησα νοερά με αυτούς που προηγήθηκαν και με αυτούς που ακολουθούν. Νοερά ομονοήσαμε ότι «αυτό που παραλάβαμε, το παραδίδουμε».

Όχι όμως στην κατάσταση που το παραλάβαμε, αλλά σε άλλη, που να δημιουργεί - γι’ αυτόν που θα το παραλάβει – την υποχρέωση να το παραδώσει κι εκείνος στον επόμενο, έχοντας αναγνωρίσει έμπρακτα το χρέος και την ευθύνη απέναντι σε οτιδήποτε κληρονομήσαμε από τους πατέρες μας, για να το κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας.

Θα ομονοήσουμε κι εμείς που βρισκόμαστε σήμερα εδώ ότι αυτό είναι το σωστό.

Δυστυχώς όμως θα ομονοήσουμε και στο ότι  – ως Έλληνες ή ως πολίτες – δεν κάναμε πάντα…«το σωστό».

Από τον Φίλιππο τον Β’ που δεν άφησε πέτρα επάνω σε πέτρα στην ακρόπολη της Μακύνειας, μέχρι τον καθένα από εμάς που διαπιστωτικά καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η παρούσα μοίρα της πατρίδας μας δεν είναι η προσήκουσα, όλοι έχουμε ένα κομμάτι ευθύνης.

Ο πολίτης που στάθηκε μπροστά σε ανθρώπους και ψαμμιτόλιθους το πρωί της 27ης Νοεμβρίου 2010, με τη θέα μιας γέφυρας στο βάθος και τα μουντά χρώματα της βροχής των καιρών μας ολόγυρα, αυθυποβλήθηκε οριστικά και αμετάκλητα: Η μνήμη γεννάει χρέος και το συναίσθημα της ευθύνης γεννάει καθήκον.

Τόσο το χρέος, όσο και η ευθύνη επιβάλλουν ενέργεια. Η συνειδητοποίηση της ευθύνης γίνεται δύναμη αναστροφής μίας δυσμενούς πορείας και δρομολόγησης ενός ευμενούς μέλλοντος.

Η έννοια του «ενεργού πολίτη» είναι ένας πλεονασμός, που υπάρχει για να μας κάνει να αναρωτιόμαστε εάν ο «ανενεργός» είναι εντέλει πολίτης.

Πολίτης σίγουρα δεν είναι ούτε αυτός που θεωρεί ότι η υπευθυνότητα εξαντλείται στην τήρηση στενών συμβατικών καθηκόντων και πέραν αυτών ουδέν.

Πολίτης δεν  είναι αυτός που χτίζει μία ωραία γέφυρα, τη λειτουργεί εξίσου ωραία και ο ορίζοντάς του εξαντλείται σε μία στείρα κερδοφορία. (Ναι, υπάρχει στείρα κερδοφορία. Είναι «η κερδοφορία για την κερδοφορία» και πέραν αυτής – επίσης – ουδέν).

Ο πολίτης  για τον οποίο σας μιλάω, την  ημέρα εκείνη αγνάντεψε από το θέατρο τον κάμπο και τα σπίτια του Αντιρρίου και αξιολόγησε την τήρηση των ηθικών του υποχρεώσεων  απέναντι στην τοπική κοινωνία.

Έφερε στο  μυαλό του εικόνες του περασμένου Αυγούστου από την ένωση 45 κοινωνικών φορέων, που είπαν τους εαυτούς τους «Πυλώνες Αλληλεγγύης» και ξεκίνησαν από αυτή την πόλη για να διασχίσουν μαζί την κρίση.

Σκέφτηκε  τους πυλώνες της Ζεύξης γυμνούς  από διακοσμητικό φωτισμό και  ανακουφίστηκε στη θύμηση ότι το φως που συνειδητά εξοικονομείται εδώ, μετατρέπεται σε ανανεώσιμη ενέργεια στο Μαλαβάλι της Ινδίας, που το στερούνταν μέχρι πρότινος.

Κοίταξε τις  βουνοπλαγιές στ’ αριστερά του θεάτρου και θυμήθηκε τους συναδέλφους του που έσβηναν εκεί φωτιές το καλοκαίρι του 2007.

Αντίκρισε τον Κορινθιακό και τον Πατραϊκό και σκέφτηκε ότι δεν είχε σημειώσει την πρόοδο που προσδοκούσε στον τομέα της προστασίας δελφινιών και χελωνών.

Αναλογίστηκε  ότι πίσω ή μπροστά από όλες αυτές τις ενέργειες, υπήρχε ένας άλλος «πολίτης Μπένος», πάνω στον οποίο αυτές στηρίχτηκαν. Αισθάνθηκε αισιόδοξος καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τελικά οι «Μπένοι» είναι περισσότεροι από όσους αρχικά φανταζόταν ότι είναι.

Το βλέμμα του ολοκλήρωσε τον κύκλο του  τοπίου και σταμάτησε πάλι στους πολίτες και τις πέτρες που αγνάντευαν κι εκείνοι τον κόσμο από τη Μακύνεια.

Τρεις φράσεις  έφτασαν στα χείλη του:

«Μικρό το θέατρο, μεγάλη υπόθεση η διάσωσή του. Δεν προσπαθούμε να σώσουμε ένα μνημείο. Προσπαθούμε να κρατήσουμε όρθιο αυτό που στέκεται ακόμη».

Τρεις φράσεις  που έμοιαζαν πια λιγότερο με δημόσια  δήλωση αυτοδέσμευσης και περισσότερο  με όρκο…άθρυπτο.

Ο πολίτης αυτός που έτσι σκέπτεται και πράττει λέγεται ΓΕΦΥΡΑ και η πορεία του στο χώρο και το χρόνο προδιαγράφηκε από τους χίλιους που τον έχτισαν και τους εκατό που τον λειτουργούν.

Αυτός δε που δάνεισε τη φωνή του στην ανάγνωση αυτού του «όρκου», θα θεωρεί πάντα  τιμή του το γεγονός ότι ήταν ένας από αυτούς."