"Ένας αγώνας που δεν ξεκίνησε" - Μερικές πρώτες σκέψεις για την απεργία των καθηγητών και την επιστράτευση τους

Υπάρχει μία αντικειμενική διαπίστωση: Είτε το κατάλαβαν είτε όχι, είτε το ήθελαν είτε όχι όλοι οι άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενοι, (εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς), ο αγώνας των εκπαιδευτικών, πήρε, και θα έπαιρνε περισσότερο, χαρακτήρα μετωπικής πολιτικής σύγκρουσης. Σύγκρουσης με την Κυβέρνηση και την Τρόικα, που η τελική της έκβαση θα είχε ορατές, άμεσες επιπτώσεις στην πολιτική ζωή της χώρας. Δεν αποκλείουμε, μία νικηφόρα έκβαση αυτού του αγώνα, να προκαλούσε και πτώση της τρικομματικής συγκυβέρνησης. Αντιλαμβάνεται ο καθένας, ότι μια τέτοια συνολική πολιτική κρίση, όχι μόνο θα απορύθμιζε σημαντικά το σύστημα εξουσίας, αλλά κυρίως θα ανέβαζε κατακόρυφα τον πήχη της αγωνιστικής διάθεσης μεγάλης λαϊκής πλειοψηφίας. Θα διαμόρφωνε συνθήκες λαϊκής νίκης και ανατροπής, με πρωταγωνιστικά τα  χαρακτηριστικά μαζικού κινήματος.

Έστω όμως, ότι τα αποτελέσματα αυτά δεν θα υπήρχαν. Έστω ότι η Κυβέρνηση θα κατόρθωνε να καταστείλει αυτόν τον αγώνα. Ήταν κάτι τέτοιο πιθανόν; Φυσικά δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε.

Ας κάνουμε στην περίπτωση αυτή μία πρώτη αξιολόγηση των συνεπειών.

1. Το αντισυνταγματικό και φασιστικό μέτρο της επιστράτευσης, θα δεχόταν ισχυρότατο πλήγμα. Η Κυβέρνηση θα εισέπραττε, τουλάχιστον, μέρος του πολιτικού κόστους της αντιδημοκρατικής εκτροπής.

2. Το μαζικό κίνημα, θα κληρονομούσε πραγματικά αγωνιστικές παρακαταθήκες, θα ήταν πραγματικά με ψηλά το κεφάλι. Γιατί δεν θα είχε παραδοθεί άνευ όρων. Εκτιμούμε ότι το αντίθετο ισχύει σήμερα.

3. Οι εκπαιδευτικοί, δεν θα κέρδιζαν την ικανοποίηση κανενός από τα αιτήματα τους. Το ίδιο δηλαδή που ισχύει και σήμερα.

4. Υπήρχε κίνδυνος απολύσεων σε εφαρμογή του μέτρου της επιστράτευσης; Ο κίνδυνος αυτός, φυσικά πραγματικός και στην βούληση της Κυβέρνησης, αντιλαμβάνεται όμως ο καθένας, ότι η μαζικότητα της συμμετοχής θα καθόριζε τις πραγματικές του διαστάσεις. Και σε κάθε περίπτωση το μέτρο αυτό θα πυροδοτούσε δικαιολογημένα καινούριες κινητοποιήσεις. Αντίθετα, όσο και αν προσπαθήσουμε να ωραιοποιήσουμε την σημερινή εξέλιξη, θα διαπιστώσουμε τις πολύ μεγάλες δυσκολίες που δημιουργεί για το μέλλον. Χωρίς ταυτόχρονα ο κίνδυνος απολύσεων να ματαιώνεται. Ίσα- ίσα, σε έναν κλάδο ηττημένο, θα είναι πολύ πιο πιθανές οι ορέξεις. Και δεν αναφερόμαστε στους αναπληρωτές, αυτούς έτσι και αλλιώς θα τους φάει το σκοτάδι.

Ήταν σωστή μια απεργία μέσα στις Πανελλαδικές εξετάσεις;

Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε την απάντηση προσεγγίζοντας ορισμένα γενικότερα συμπεράσματα.

1. Καταρχήν, αν δεχθούμε ότι η απεργία ήταν λάθος, δεν έπρεπε να εξαγγελθεί. Κατά τούτο, οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ, έπραξαν ορθότερα. Βεβαίως, ο γράφων εκτιμά, ότι αυτό δεν οφείλεται σε ανάλυση μιας διαφορετικής συνδικαλιστικής τακτικής εκ μέρους του ΠΑΜΕ, αλλά στον φόβο της ευθύνης μιας συνολικής σύγκρουσης με την Κυβέρνηση.

2. Αντιπαρέρχομαι πρόχειρες και απλοϊκές προσεγγίσεις του είδους, «κάθε απεργία έχει και κοινωνικό κόστος κτλ». Πραγματικά, κάθε αγώνας για να έχει νικηφόρα προοπτική, πρέπει να διασφαλίζει την μέγιστη κοινωνική συμπαράσταση, την ευρύτατη δυνατή συνδικαλιστική και πολιτική στήριξη. Υπήρχαν οι προϋποθέσεις για αυτό;

3. Θα αναφέρουμε καταρχήν, ότι οι προϋποθέσεις αυτές, πρωτίστως εξαρτώνται από την συνολική συγκρότηση του κάθε αγώνα, από το επίπεδο της πολιτικοποίησης του, από τα αιτήματα του, από την προετοιμασία του. Αυτά τα χαρακτηριστικά, σε αυτόν τον αγώνα υπήρξαν αντικειμενικά. Ανοίγουμε μία παρένθεση για να αναφέρουμε μερικά βασικά γεγονότα και χαρακτηριστικά.

α). Τα συνδικαλιστικά όργανα του κλάδου των εκπαιδευτικών, έχουν σοβαρή ευθύνη για την καθυστέρηση της πλήρους ενημέρωσης της κοινής γνώμης. Όχι μόνο τις λίγες τελευταίες μέρες, αλλά ολόκληρη την χρονιά. Με τον τρόπο αυτό, για μεγάλο διάστημα επλανάτο η εντύπωση ότι όλος ο καυγάς γινόταν για δύο επί πλέον ώρες εργασίας. Η πραγματικότητα, δηλαδή η ποιότητα του δημόσιου σχολείου και η κατεδάφιση της, οι απολύσεις πάνω από 10000 εκπαιδευτικών, η διόγκωση των μαθητικών τμημάτων στα επίπεδα του 1960, η πλήρης υποβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, έγινε προσπάθεια να φύγουν από το τραπέζι της συζήτησης.

β). Όταν το κύριο στοιχείο της εκπαιδευτικής πολιτικής, είναι η μείωση του κόστους, τότε αυτή η πολιτική δεν έχει όρια στην αντιλαικότητα της, τότε το σχολείο θα γίνει αντιδραστικό και εχθρικό στους μαθητές και στους δασκάλους τους.

Όταν ποτέ μέχρι τώρα οι δαπάνες δεν ήταν σε ικανοποιητικό βαθμό, τώρα που οι αμοιβές των καθηγητών είναι εξευτελιστικές, που οι σχολικές επιτροπές δεν διαθέτουν τα απαραίτητα ούτε για την θέρμανση των σχολείων, σε κτίρια ελλιπή και ασυντήρητα, με προβληματικούς χώρους υγιεινής και με στοιβαγμένους 30 μαθητές ανά τμήμα, είναι δυνατόν να έχουμε προαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας;

Αυτό που γίνεται, δεν είναι απλά οπισθοχώρηση, είναι σχέδιο πλήρους διάλυσης του δημόσιου σχολείου. Συμβαδίζει με την διάλυση ολόκληρου του συστήματος κοινωνικών παροχών, με την καταπάτηση κοινωνικών δικαιωμάτων, που με πολλούς αγώνες και θυσίες του κόσμου της εργασίας αναπτύχθηκαν.

Όχι! Δεν θέλουν τους εκπαιδευτικούς να δουλεύουν περισσότερο. Συκοφαντώντας τους μάλιστα για φυγοπονία. Αντίθετα, το μέτρο πλήττει ευθέως την παραγωγικότητα της εργασίας τους. Την κάνει πολύ λιγότερο αποδοτική. Φυσικά, οι δάσκαλοι πρέπει, και το κάνουν, να εργαστούν με πλήρη απασχόληση. Η οποία είναι μέσα και κυρίως έξω από την αίθουσα. Για την όλη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών. Για την ανάλυση και εμβάθυνση όλων των προβληματισμών και ανησυχιών τους. Πολύ περισσότερο, στις σημερινές συνθήκες κοινωνικής ζούγκλας, που η οικογένεια έχει μικρότερες δυνατότητες.

Όχι! Κανέναν καλοταϊσμένο, υπάλληλο ή υποστηρικτή του συστήματος δεν τον πήρε ο πόνος για τα παιδιά! Τα δάκρυα ήταν όλα ψεύτικα! Αυτό που έτρεμαν, ήταν να αντιμετωπίσει κινδύνους η εφαρμογή της πολιτικής των μνημονίων. Να κλονιστεί η αρμονική συνεργασία στην εθνική καταστροφή. Να αρχίσει ο κόσμος να βλέπει χαραμάδες, να βλέπει έξοδο από το τούνελ, έξοδος που δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την πλήρη ανατροπή της σημερινής πολιτικής, την ανατροπή της σημερινής Κυβέρνησης.

Εκτιμούμε, ότι παρά την αρχική αμηχανία, η κοινή γνώμη άρχισε με αυτό τον τρόπο να αντιλαμβάνεται τα πράγματα. Άρχισε να εκδηλώνει την συμπαράσταση του.

4. Οι συνελεύσεις και τα συλλαλητήρια, πρωτοφανή σε μαζικότητα, υπήρξαν ενδεικτικά αυτής της μεταστροφής. Οι παρεμβάσεις γονέων και μαθητών μαζί με τις ανακοινώσεις της ΟΛΜΕ και των ΕΛΜΕ, συνέβαλλαν επίσης στην βελτίωση του κλίματος.

Τότε ήταν ο χρόνος για την εκδήλωση της πολιτικής στήριξης.

Το μέτρο της επιστράτευσης, όχι μόνο ακραίο, αλλά φασιστικό και αντισυνταγματικό, επέβαλλε την άμεση συστράτευση, την κινητοποίηση ευρύτερων δυνάμεων, την αποφασιστική ενίσχυση με κάθε τρόπο και μέσον της απεργίας των καθηγητών. Επέβαλλε, όχι μόνο κοινοβουλευτική καταγγελία αλλά ακύρωση του στην πράξη.

Τέτοια στήριξη δεν υπήρξε. Οι πολιτικές ηγεσίες της Αριστεράς, φοβήθηκαν « το κόστος». Εκτιμούμε, ότι περισσότερο φοβήθηκαν την εμπλοκή τους σε ένα δύσκολο αγώνα.

Έκαναν λάθος!

Έχασαν την ευκαιρία να καταφέρουν αποφασιστικό πλήγμα στον αντίπαλο. Κυρίως, χάθηκε η δυνατότητα το μαζικό κίνημα να ενισχυθεί, να αναδειχθεί σε μοχλό των εξελίξεων, να βάλλει την δική του σφραγίδα στην ποιότητα των εξελίξεων αυτών, να τις καθορίσει.

Δεν ήταν απλά ένα συνδικαλιστικό πρόβλημα, που έπρεπε να επιλύσουν οι εργαζόμενοι ενός κλάδου. Ή να χαράξουν την μία ή μια άλλη τακτική. Ήταν κεντρικό πολιτικό πρόβλημα, που κρίνει την ετοιμότητα, την επάρκεια, την αποφασιστικότητα, η χώρα και ο λαός μας να νικήσουν! Να μαζέψουν τις πληγές τους, να επιβιώσουν.

Και ας σημειώσουμε τούτο: Η συζήτηση για τις συνθήκες και τους όρους, που τάχα δεν ήταν ώριμοι, μοιάζει με προσπάθεια να αναζητήσουμε άλλοθι. Τους όρους και τις συνθήκες τους δημιουργείς. Αν ξέρεις τι θέλεις, αν έχεις καθαρούς στόχους.

Και όταν αρχίσουν να δημιουργούνται, πρέπει να το αντιληφθείς! Όχι να κάνεις στην άκρη! Αυτό είναι το πολιτικό καθήκον!

Πάτρα Μάης 2013

Χρήστος Πατούχας

Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Πατρέων