Η υπόθεση ΑΜΙΑΝΤΙΤ ως μάθημα διοίκησης

Η πρόσφατη αναγγελία της έγκρισης εφαρμογής ενός αναλυτικού σχεδιασμού για την διαχείριση των 135 στρεμμάτων της πρώην ΑΜΙΑΝΤΙΤ, που βρίσκει σύμφωνη και την υπεύθυνη ιδιοκτήτρια του οικοπέδου, Εθνική Τράπεζα, είναι μια εξέλιξη, που χαιρετίζουμε αν και άργησε πολύ.

Η ατολμία όλων των υπευθύνων θεσμικών φορέων από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, την Περιφέρεια, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση (ΔΕΠΙΝ) ως και το Συμβούλιο της Επικρατείας, οδήγησε σε δυόμιση δεκαετιών αδράνεια και ολική αχρήστευση ενός παραθαλάσσιου βιομηχανικού οικοπέδου, ενώ ο στρατηγός άνεμος ανενόχλητος διέσπειρε τις επιφανειακές ποσότητες αμιαντούχου σκόνης, της μόνης μορφής του υλικού αυτού που συνιστά σοβαρό κίνδυνο για την υγεία.

Η περίπτωση της ΑΜΙΑΝΤΙΤ πρέπει να διδάσκεται ως case study αναποτελεσματικής, κοντόφθαλμης, ευθυνόφοβης δημόσιας διοίκησης στις σχολές πολιτικών και διοικητικών επιστημών.

Εν ολίγοις, δειλοί πολιτικοί και υπηρεσιακοί παράγοντες, οχυρώνονταν επί δεκαετίες πίσω από μαξιμαλιστικές προτεινόμενες “λύσεις”, λογικής ΝΙΜΒΥ (όχι στη δική μου αυλή), που απαιτούσαν μεταφορά στο εξωτερικό περί τις 70 χιλιάδες τόνους μολυσμένων με αμιαντούχα υλικά, με πραγματική πολιτική μπαλώματα και κυρίως “μην ακουμπάς τίποτα”. Διότι η μεταφορά αυτή όχι μόνο οικονομικά θα ήταν καταστροφική (το κόστος της θα υπερέβαινε αρκετές φορές την αξία του οικοπέδου) αλλά και αμφίβολης εφικτότητας ως προς την αδειοδότηση της διέλευσης αυτών από τρίτες χώρες για να πάνε στη ...Γερμανία για διαχείριση.

Διαδοχικές περιφερειακές αρχές απέρριπταν τις ρεαλιστικές προτάσεις που είχαν νωρίς κατατεθεί από την Εθνική Τράπεζα γιατί παρέλυαν μπροστά στο φόβο του να χαρακτηριστεί ο χώρος ΧΥΤΕΑ (Χώρος Υγειονομικής Διαχείρισης επικίνδυνων Αποβλήτων).

Δημόσιες προτάσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων όπως η ΚΟΙΝΟ_ΤΟΠΙΑ και η Οικολογική Κίνηση Πάτρας αλλά και κατατεθειμένες στο Περιφερειακό Συμβούλιο από την παράταξη “Οικολογική Δυτική Ελλάδα” για ρεαλιστική επιτόπια διακριτή, κατά το βαθμό επικινδυνότητας, διαχείριση του όλου χώρου και των αμιαντούχων του αποβλήτων, ενσωματωμένων στο χώμα και μη, προσέκρουαν σε τείχος, αλλά η συνέχεια έτεινε στο μηδέν. Μια αποσπασματική απομάκρυνση μιας ποσότητας διάσπαρτων και ορατών αποβλήτων που προσέγγιζε τις 3 χιλιάδες τόνους το 2020 ήταν μια παρένθεση και στη συνέχεια επιστροφή στη μακάρια αδράνεια. Ακόμη και το Συμβούλιο της Επικρατείας, δεν τόλμησε το 2017 να φτάσει στο μαχαίρι στο κόκκαλο, επιλέγοντας να αποφύγει να λάβει επί της ουσίας απόφαση, κρυπτόμενο πίσω από τυπικές ελλείψεις.

Πρέπει να τα τονίσουμε αυτά για να βγουν δημόσια τα συμπεράσματα που πρέπει σχετικά με το πως διαχειριζόμαστε ακανθώδη προβλήματα όπως τα επικίνδυνα απόβλητα.

Μόνη συνάδουσα με το συμφέρον της δημόσιας υγείας είναι η λήψη των δύσκολων αυτών αποφάσεων με βάση τις αρχές της επιτόπιας διαχείρισης και της ιεράρχησης των διαστάσεων του προβλήματος και όχι με λογικές “δεν ονομάζουμε ΧΥΤΕΑ περιοχή στην περιφέρειά μας γιατί θα μας κουβαλήσουν όλα τα αντίστοιχα απόβλητα εδώ”, ούτε με αναβολές επί αναβολών, που στέλνουν την καυτή πατάτα στα χέρια άλλων όταν η δική μας θητεία έχει τελειώσει. Και ότι περιβαλλοντικές οργανώσεις και μικρές ολιγάριθμες περιφερειακές παρατάξεις που εισηγούνται φαινομενικά “δύσκολα” πρέπει ν’ ακούγονται με μεγαλύτερη προσοχή, καθώς φαίνεται να έχουν περισσότερη επαφή με τον αληθινό ρεαλισμό.

Η επιβεβαίωση, για μια ακόμη φορά της διαπίστωσης ότι όταν κρύβεις τα προβλήματα κάτω από το χαλί ή αναβάλλεις διαρκώς τη λύση τους, χρήσιμο είναι να γίνει οδηγός των από δω και πέρα αποφάσεων. Και για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, και αυτών που αφορούν την διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων, αμιαντούχων και μη τόσο σε περιφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο.

* πρώην αντιπρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου