Κτίριο Υπηρεσιών Λιμένα: Το δύσκολο δεν είναι να το γκρεμίσεις. Το δύσκολο είναι να το φανταστείς- Νέοι αρχιτέκτονες δείχνουν τον δρόμο της μεταμόρφωσης- ΦΩΤΟ

Το παλιό κτίριο των Υπηρεσιών Λιμένα,  στην Πάτρα, έργο του αρχιτέκτονα Αλέξη Συριόπουλου, είναι γέννημα μιας εποχής που πίστεψε στη δύναμη της μοντέρνας αρχιτεκτονικής και της εξωστρέφειας.

Άλλοτε συμβόλιζε την ισχύ και τη νέα εποχή. Σήμερα βρίσκεται στο επίκεντρο ενός παθιασμένου διαλόγου: να πέσει ή να ξαναγεννηθεί;

Η πόλη διχάζεται, η συζήτηση περί «ωραίου» δυναμώνει, οι απόψεις περί του αναγκαίου της κατεδάφισης, λόγω μη αναστρέψιμης βλάβης, «κρεσεντάρουν», κάποιοι κάνουν λόγο για ακραία, εκτίμηση μερίδας μηχανικών χωρίς να έχει γίνει μελέτη στατικής επάρκειας του κτιρίου και χωρίς να υπάρχει εκτίμηση κόστους άρσης της επικινδυνότητας του κτιρίου, ορισμένοι μιλούν για τεκμηριωμένο κομμάτι της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς και η Μυρτώ Κιούρτη, η αρχιτέκτονας που προκάλεσε όλη αυτή τη συζήτηση μετά την παρέμβασή της, -μια συζήτηση η οποία ακολούθησε την εξ’ αρχής εκπεφρασμένη πρόθεση του Δήμου για κατεδάφιση-, επιμένει: Δεν είναι ένα θέμα αισθητικής. Είναι θέμα συνείδησης του χώρου, της ιστορίας, της ίδιας της πόλης».

Για την Κιούρτη, αλλά και δεκάδες άλλους αρχιτέκτονες, η κατεδάφιση είναι μια εύκολη επιλογή που αποφεύγει τη σκέψη.

Και το να αποφεύγουμε να σκεφτούμε σε αυτή την πόλη, ιδίως να σκεφτούμε αλλιώς, είναι μια πληγή που συντροφεύει πολλές από τις σύγχρονες «οπτικές» της, σε όλους τους τομείς. «Οπτικές» που- εν προκειμένω- εστιάζουν στη μπουλντόζα, με επιχείρημα την ορατότητα σε ένα σημείο του πολύ μεγάλου θαλάσσιου μετώπου της πόλης, το οποίο επί χρόνια δεν έχουμε καταφέρει να το κάνουμε να κοιτάζει…πουθενά.

Οι νέοι αρχιτέκτονες και οι φοιτητές δείχνουν, σήμερα, μέσω από το thebest.gr  έναν άλλο δρόμο, αυτόν της μεταμόρφωσης. Όχι της ισοπέδωσης, αλλά της επανανοηματοδότησης. Όχι της λήθης, αλλά της μνήμης που αναπνέει μέσα από τον σχεδιασμό.

Με αφετηρία την οπτική της Μυρτώς Κιούρτη, που πρωτοστάτησε στη δημόσια συζήτηση για τη διάσωση του κτιρίου, μια νέα γενιά δημιουργών βλέπει πίσω από τον φθαρμένο όγκο ένα αρχιτεκτονικό κέλυφος γεμάτο δυνατότητες. Για αυτούς, το έργο του Συριόπουλου δεν είναι ένα «κουφάρι» της Χούντας, αλλά ένα κομμάτι της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς, ένα δείγμα ύστερου ελληνικού μοντερνισμού που μπορεί να αποκτήσει νέα ζωή μέσα από τον σεβασμό, τη φαντασία και τον επανασχεδιασμό.

Οι προτάσεις που παρουσιάζονται (σκίτσα, μακέτες, φωτορεαλιστικές απεικονίσεις) δεν είναι απλώς αρχιτεκτονικές ασκήσεις. Είναι οραματικές πράξεις αντίστασης στη λήθη. Είναι το βλέμμα μιας γενιάς που πιστεύει πως η ταυτότητα της Πάτρας δεν χτίζεται από την αρχή, αλλά εξελίσσεται μέσα από το παρελθόν της.

Το κτίριο του Συριόπουλου γίνεται έτσι καμβάς ιδεών: μπορεί να γίνει χώρος πολιτισμού, φοιτητικής δημιουργίας, θαλάσσιου παρατηρητηρίου, ανοιχτού εργαστηρίου ή απλώς ένα σημείο συνάντησης της πόλης με τη θάλασσα. Μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στην ιστορία και το μέλλον, στην αρχιτεκτονική και την κοινωνία, στη μορφή και την εμπειρία.

Στην Ευρώπη, παρόμοια βιομηχανικά ή διοικητικά κτίρια μετατράπηκαν σε μουσεία, εκθεσιακούς χώρους, πολιτιστικά κέντρα ή «δημόσιες σκηνές». Η Πάτρα μπορεί- και οφείλει- να το κάνει.
Γιατί, όπως σημειώνει η Κιούρτη, «το δύσκολο δεν είναι να γκρεμίσεις. Το δύσκολο είναι να φανταστείς».

Αυτό το αφιέρωμα επιχειρεί να κάνει ακριβώς αυτό:
Να φανταστεί ξανά το κτίριο του Συριόπουλου όχι ως παρελθόν, αλλά ως μέλλον.
Να το δει όχι ως απομεινάρι, αλλά ως εργαλείο πολιτισμού και συλλογικής μνήμης.
Να αποδείξει πως η αρχιτεκτονική μπορεί να επουλώσει, να ενώσει, να εμπνεύσει.

Γιατί τελικά, κάθε πόλη καθρεφτίζεται στα κτίριά της.
Και ο τρόπος που αντιμετωπίζει τα παλιά της έργα φανερώνει όχι μόνο το τι θυμάται, αλλά και το ποια θέλει να γίνει.