Η Πάτρα τίμησε τον Νίκο Κούνδουρο το 2008

Μεγάλη συγκίνηση έχει προξενήσει αφότου μαθεύτηκε, η δυσάρεστη είδηση του θανάτου του σπουδαίου Έλληνα σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου στα 91 του χρόνια.

Ο βραβευμένος κινηματογραφικός δημιουργός σημαντικών ταινιών όπως ο «Δράκος» του 1956 με τον Ντίνο Ηλιόπουλο, είχε επισκεφθεί την Πάτρα στο πλαίσιο τιμητικού αφιερώματος από την Καλλιτεχνική Διάδραση Πάτρας, στο έργο του, την Παρασκευή και το Σάββατο 28 & 29/11 του 2008, πριν δηλαδή περίπου 9 χρόνια. Οι εκδηλώσεις είχαν φιλοξενηθεί τότε στο DANCartE της Τατιάνας Λοβέρδου στην οδό Καρόλου 1 & Όθωνος Αμαλίας και είχαν γίνει με ελεύθερη είσοδο και παρουσία του δημιουργού, ο οποίος και είχε συζητήσει με το κινηματογραφόφιλο κοινό.

Το πρόγραμμα του αφιερώματος περιελάμβανε την Παρασκευή 28/11/2008 την παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη Σολδάτου «Οδύσσειες Σωμάτων στο Έργο του Νίκου Κούνδουρου» από τον Πατρινό κριτικό και θεωρητικό του σινεμά Γιάννη Καραμπίτσο ενώ ακολούθησε στις 21.30 το βράδυ η προβολή της εμβληματικής ταινίας του Κούνδουρου και του ελληνικού κινηματογράφου «Ο Δράκος» (1956).

Το συγκεκριμένο φιλμ θεωρείται από ένα μεγάλο μέρος της κριτικής, ως η καλύτερη ελληνική ταινία όλων των εποχών (στις δύο ψηφοφορίες για τις δέκα καλύτερες ελληνικές ταινίες που έχει πραγματοποιήσει η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου - Π.Ε.Κ.Κ., έως σήμερα, ο “Δράκος” μαζί με την “Ευδοκία” του Αλέξη Δαμιανού και τον “Θίασο” του Θ. Αγγελόπουλου αποτελούν την τριάδα των καλύτερων ταινιών στην ιστορία του Ελληνικού κινηματογράφου).

"Ταινία έντονα επηρεασμένη από τον νεορεαλισμό, περνάει όταν χρειαστεί στον εξπρεσιονισμό και στο νουάρ, απωθώντας τον σε ένα δεύτερο επίπεδο.

Η συνάντηση με την αρχαία τραγωδία (κυρίως του Σοφοκλή) του Κούνδουρου και του Καμπανέλλη (σεναριογράφου της ταινίας) έρχεται σαν αποτέλεσμα της ευαίσθητης δεκτικότητας των δημιουργών απέναντι στην εποχή τους, αφού τα μεγάλα τραγικά πρότυπα συνεχίζουν να ορίζουν μοίρες, υποσυνείδητα, όχι μόνο των βασιλιάδων, αλλά και των κοινωνικών ομάδων και των προσώπων, έστω και αν στην τελική τους αναμέτρηση αποδεικνύονται γελοίοι, όπως εδώ ο ασήμαντος Θωμάς που τον υποδύεται στον καλύτερο ρόλο της καριέρας του ο Ντίνος Ηλιόπουλος" (από το βιβλίο του Γιάννη Σολδάτου).

Tην εξαιρετικής ομορφιάς μουσική του φιλμ είχε υπογράψει ο Μάνος Χατζιδάκις.

Το τιμητικό αφιέρωμα στο Νίκο Κούνδουρο στην Πάτρα το 2008 περιελάμβανε ακόμα την προβολή το Σάββατο 29/11/2008, 3 φιλμ του σκηνοθέτη, της τολμηρής ταινίας «Μπορντέλο» (1985), του συγκινητικού «1922» (1978), ταινία που είχε τότε σηματοδοτήσει την ουσιαστική επανεμφάνιση του Κούνδουρου στον ελληνικό κινηματογραφικό χάρτη, μετά από χρόνια απουσίας ή περιθωριακής ενασχόλησης, και του «Byron, μπαλάντα για ένα δαίμονα» παραγωγής του 1992 με τον Μάνο Βακούση.

Το «1922» είχε χρηματοδοτηθεί από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, με το ποσό των 10.000.000 δραχμών, ποσό που αξιοποιήθηκε από την ευρηματικότητα του Κούνδουρου για να αποφέρει μια πλούσια, για τα ελληνικά δεδομένα, παραγωγή. Η ταινία με πρωταγωνιστές την Μπέτυ Βαλάση και τον Βασίλη κολοβό, είχε βασιστεί στο μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη «Το νούμερο 31328».

«Ένα σχέδιο που έπρεπε να είχα πραγματοποιήσει νωρίτερα… Σκέφτηκα, τώρα που οι μειονότητες σ’ ολόκληρο τον κόσμο ξεσηκώνονται και διεκδικούν ελευθερία, και η Ανατολή έχει γίνει το φλεγόμενο καζάνι της Μεσογείου, να κάνω ταινία ένα κομμάτι της Ιστορίας μας. Όχι για να ξεσκαλίσω περασμένες δυστυχίες, αλλά για να δείξω ότι λίγα πράγματα αλλάξανε από τότε μέχρι σήμερα στη διαμάχη των ισχυρών για τα πετρέλαια και τα στρατηγικά περάσματα, και για να κάνω νοητό στον θεατή πως το 1922 δεν είναι μια τελειωμένη ημερομηνία καταχωρημένη στα δελτία της Ιστορίας, αλλά μια ανοιχτή πληγή για τους λαούς όλου του κόσμου», είχε αναφέρει ο Νίκος Κούνδουρος.

Το φιλμ «Byron» ήταν η δέκατη μεγάλου μήκους του σκηνοθέτη και είχε προξενήσει έντονη αίσθηση, τόσο με τον όγκο της παραγωγής της όσο και με το τελικό, σπουδαίο, μα και αμφιλεγόμενο για κάποιους αποτέλεσμα. Αν και πολυβραβευμένη και πολυδιαφημισμένη, όταν βγήκε στις αίθουσες, δεν είχε την αναμενόμενη εμπορική απήχηση.

Χορηγός επικοινωνίας της τότε εκδήλωσης – τιμητικού αφιερώματος στο έργο του Νίκου Κούνδουρου ήταν η Εφημερίδα Ημέρα. Το αφιέρωμα είχε γίνει με την συνεργασία της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού και της ΔΕΠΑΠ και της Νομαρχιακής Επιτροπής Πολιτισμού-Παιδείας-Νεολαίας Αχαΐας.

*Να προσθέσουμε ότι ο εκλιπών σκηνοθέτης τον Μάρτιο του 2015 έγινε Επίτιμος Διδάκτορας του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η τελετή της αναγόρευσης είχε πραγματοποιηθεί στην Πανεπιστημιούπολη στο Ρέθυμνο, από τον αναπληρωτή πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης, καθηγητή Βασίλειο Καρδάση.

«Η τιμή που μου αποδίδεται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης έχει πολλαπλάσια σημασία για τον Κρητικό Κούνδουρο. Ευχαριστώ τους κυρίους καθηγητές που με επέλεξαν. Ευχαριστώ τον πρύτανη. Νιώθω περήφανος που η Κρήτη με τιμάει», είχε τότε πει συγκινημένος ο σκηνοθέτης.

Στη σύντομη ομιλία του ο Νίκος Κούνδουρος είχε μιλήσει συγκλονιστικά και για την κρίση.

"Η Ελλάδα άντεξε, ο ελληνικός πολιτισμός άντεξε τις ανείπωτες περιπέτειες των χρόνων που πέρασαν. Ο κόσμος όμως της οικονομικής πραγματικότητας σαρώνει, καταργώντας αξίες που τις νομίζαμε αιώνιες. Ο γνωστός πολιτισμός καταποντίζεται στον ωκεανό ενός τεχνητού σύμπαντος που καταστρέφει την αρμονία της φύσης όπως τη ξέραμε. Ο Δυτικός κόσμος, ο δικός σας και ο δικός μας ζούνε τις ίδιες ιστορικές στιγμές μιας γιγαντιαίας αναθεώρησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς".

Επιμέλεια: Τ. ΜΑΡΤΑΤΟΣ

*Η φωτ. από την αναγόρευση του Ν. Κούνδουρου σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Κρήτης είναι από το σάιτ haniotika-nea.gr.