Προληπτικός ιατρικός έλεγχος στην παιδική ηλικία. Πότε ένα παιδί πρέπει να κάνει εξετάσεις;

«Κάλλιο προλαμβάνειν παρά θεραπεύειν » (Καλύτερα να προλαμβάνεις παρά να θεραπεύεις) είπε ο Ιπποκράτης αιώνες πριν,  και είναι μια από τις πιο δημοφιλείς εκφράσεις στο χώρο της Υγείας και όχι μόνο. Πόσο , όμως, αυτή η πρόταση είναι αντιληπτή στο βάθος της και πόσο γίνεται στην  πράξη αυτή η πρόληψη;

Η απάντηση δύσκολη τόσο σε επίπεδο αντίληψης όσο και σε επίπεδο εφαρμογής. Είναι πια ξεκάθαρο ότι μικρό ποσοστό του πληθυσμού ακολουθεί τις οδηγίες της προληπτικής ιατρικής παρόλο που η σημασία της είναι καθοριστική καθώς όσο πιο πρώιμα εντοπιστεί η οποιαδήποτε δυσλειτουργία τόσο πιο έγκαιρη και αποτελεσματική θα είναι η αντιμετώπιση.

Ας μιλήσουμε για τα παιδιά! Η πλήρης ανάλυση για την πρόληψη θα περιελάμβανε, ασφαλώς, και το κομμάτι των εμβολιασμών, αλλά για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου θα περιοριστούμε στο κομμάτι του παρακλινικού ελέγχου ,δηλαδή στις εργαστηριακές εξετάσεις.

~  «Ας δούμε και τις προηγούμενες εξετάσεις για να προγραμματίσουμε τον επανέλεγχο»

~ «Μα γιατρέ, δεν έχει κάνει ποτέ εξετάσεις! Αφού το παιδί δεν αρρώστησε ποτέ ως τώρα!»

Πρόκειται για τυπικό διάλογο που επαναλαμβάνεται στο ιατρείο στα ραντεβού τακτικού ελέγχου των παιδιών.

Το παιδί, λοιπόν, πρέπει να κάνει εξετάσεις μόνο όταν και αν αρρωστήσει; Λάθος!

Η παιδική ηλικία, όπως κάθε ηλικία, έχει και αυτή τους χρόνους στους οποίους πρέπει να γίνονται προγραμματισμένοι ιατρικοί έλεγχοι (check-up).

Πότε και γιατί ένα παιδί πρέπει να κάνει εργαστηριακές εξετάσεις, λοιπόν;

Ο έλεγχος ξεκινά από τη νεογνική ηλικία αφού κάθε νεογνό πριν βγει από το μαιευτήριο θα ελεγχθεί για πολύ βασικά και ζωτικά νοσήματα (υποθυρεοειδισμό, γαλακτοζαιμία, φαινυλκετονουρία, έλλειψη G6PD) με λήψη αίματος από την πατούσα και συμπλήρωση της κάρτας Guthrie.

Με τη συμπλήρωση του πρώτου χρόνου ζωής, κάθε παιδί χρειάζεται να κάνει τον πρώτο του γενικό έλεγχο για τον αιματοκρίτη και τον αδρό βιοχημικό έλεγχο (ζάχαρο, νεφρική λειτουργία, ηπατική λειτουργία κτλ). Σε αυτόν θα προστεθούν ο έλεγχος για τη φερριτίνη και τη θυρεοειδική λειτουργία, τη βιταμίνη D και ό,τι άλλο μπορεί να χρειάζεται με βάση την κλινική εικόνα και το ιστορικό του κάθε παιδιού.

Ο βασικός αυτός έλεγχος επαναλαμβάνεται ανά τακτά διαστήματα, που καθορίζονται από την ηλικία αλλά προσαρμόζονται και ανάλογα με τα ευρήματα που θα προκύψουν και θα προκύπτουν κάθε φορά. Έτσι, ένα παιδί που έχει σιδηροπενική αναιμία και θα χρειαστεί να πάρει σκεύασμα σιδήρου θα πρέπει να επαναλάβει τη γενική αίματος και τη φερριτίνη σε 3 με 6 μήνες, ενώ ένα παιδί με εξετάσεις εντός ορίων για την ηλικία του θα μπορεί να κάνει έναν τυπικό επανέλεγχο ρουτίνας σε 2 χρόνια. Επίσης, ανάλογα με τα αποτελέσματα καθορίζονται και οι παρεμβάσεις , για παράδειγμα διατροφικές συμβουλές επί ελλείψεων (σιδήρου, βιταμίνης d ) ή φαρμακευτικά  συμπληρώματα σε αναιμία ή άλλες διαταραχές.

Καθώς το παιδί μεγαλώνει, και πιο συγκεκριμένα στην ηλικία των 9-11 ετών, στον τυπικό έλεγχο θα προστεθεί ο λιπιδαιμικός έλεγχος (ολική χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, HDL, LDL). Ο συγκεκριμένος έλεγχος θα γίνει σαφώς νωρίτερα αν το παιδί είναι υπέρβαρο, παχύσαρκο, με μελανίζουσα ακάνθωση, με συσσώρευση περικοιλιακού λίπους αλλά και σε όποιο παιδί έχει θετικό οικογενειακό ιστορικό υπερλιπιδαιμίας(αν για παράδειγμα υπάρχει οικογενής υπερλιπιδιαμία).

Είναι σημαντικό να τονιστεί, κλείνοντας, ότι η πρόληψη δεν είναι μόνο εξετάσεις αίματος και φυσικά περιλαμβάνει τη συστηματική εξέταση και παρακολούθηση από Παιδίατρο. Σε κάθε περίπτωση είναι ο ασθενής και όχι οι εξετάσεις και τα νούμερα εκείνα που θα οδηγήσουν στην ολοκληρωμένη προσέγγιση.

Καραχανίδη Ελένη Παιδίατρος

Ειδικευμένη σε Διαταραχές Λόγου- Ομιλίας – Σίτισης

Εκπαιδευμένη στη Χορήγηση Αναπτυξιακής Δοκιμασίας «Παις»

Εξειδικευμένη επιμόρφωση σε Diet&Nutrition