Όλα κι όλα έγραψε τέσσερα βιβλία… Μα μήπως είναι ήδη πολλά;

Δεν το επεδίωξε, ούτε προγραμμάτισε τη μέρα ή τη χρονιά για να μιλήσει ο Γιάννης Παππάς για τον αγαπημένο του συγγραφέα. Προέκυψε μέσα από μια ενδελεχή έρευνα και μια εμπεριστατωμένη μελέτη χρόνων, που τελικά αποτέλεσε και την διδακτορική πανεπιστημιακή του διατριβή.

Γιατί, όμως, ο Ανδρέας Φραγκιάς; Ποιος ήταν, αυτός ο άγνωστος με μικρό συγγραφικό έργο συγγραφέας; Μικρό σε όγκο, μα τόσο πολύτιμο, όσο ένα τεράστιο πετράδι… όπου το ελάχιστο, αξίζει πολύ περισσότερο από το ογκώδες και το κραυγαλέο.

Όλα κι όλα έγραψε τέσσερα βιβλία… Μα μήπως είναι ήδη πολλά;

Η περίπτωση του συγγραφέα Ανδρέα Φραγκιά στα ελληνικά γράμματα παρουσιάζεται από τις εκδόσεις Διαπολιτισμός και το Βιβλιοπωλείο Πρωτοπορία στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου του Γιάννη Παππά «Ανδρέας Φραγκιάς- Ιδεολογία & Αφήγηση», σε συνεργασία με το Σύνδεσμό Φιλολόγων Πάτρας, την Παρασκευή 20 Μαΐου και ώρα 20.30 στο βιβλιοπωλείο Πρωτοπορία.

Στην εκδήλωση θα μιλήσουν οι ποιητές Γιώργος Κοζίας και Γιάννης Χρυσανθόπουλος, καθώς και η φιλόλογος Μίνα Πετροπούλου. Κείμενα του Ανδρεά Φραγκιά θα διαβάσει ο Αλέξης Γκλαβάς, ενώ συντονιστής της εκδήλωσης θα είναι ο δημοσιογράφος-συγγραφέας Κώστας Μπουλμπασάκος.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

«Η έκδοση της μελέτης του Γιάννη Η. Παππά έρχεται στην κατάλληλη στιγμή, για να ξαναφέρει στην επιφάνεια έναν από τους πιο σημαντικούς και λιγότερο ευνοημένους, από το σύστημα προβολής του βιβλίου, πεζογράφους της πρώτης μεταπολεμικής περιόδου, τον Αντρέα Φραγκιά. Το βιβλίο αναφέρεται στη μυθιστορηματική τριλογία του Φραγκιά, Άνθρωποι και σπίτια (1955), Η Καγκελόπορτα (1962), Λοιμός (1972), έργα που αντλούν τη θεματική τους από την πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, μια περίοδο οξύτατης κρίσης, όπου επανακαθορίζονται, υπό όρους ιδιαίτερα δυσμενείς, οι τύχες του ελληνισμού για πολλές δεκαετίες. Σ’ αυτό ακριβώς έγκειται η επικαιρότητα που παρουσιάζει σήμερα το μυθιστορηματικό έργο του Φραγκιά: αναπαριστά μια - ανάλογη με τη σημερινή– περίοδο κρίσης, όπου το κυριότερο χαρακτηριστικό είναι η αναγκαστική και άμετρη αστικοποίηση των αγροτοκτηνοτροφικών πληθυσμών και η συνακόλουθη ανατροπή των παραδοσιακών οικονομικών και κοινωνικών δομών και αξιών, μέσα σε χρονικό διάστημα που δεν άφηνε περιθώριο για μια ομαλή προσαρμογή. Οι νεοαστικοί πληθυσμοί που προέκυψαν απ’ αυτό το κύμα εσωτερικής μετανάστευσης, πρόσφυγες μέσα στην ίδια τους τη χώρα, όφειλαν να προσαρμοστούν σε ένα διαφορετικό τρόπο ζωής, που απαξίωνε και εξουδετέρωνε, ως «χωριατιά», την πλούσια συλλογική εμπειρία του παραδοσιακού πολιτισμού. Κάτω απ’ αυτούς τους όρους, αναγκάστηκαν να επιδοθούν σ’ ένα απελπισμένο αγώνα επιβίωσης, μέσα σ’ ένα κοινωνικό περιβάλλον αδιαμόρφωτο, όπου κυριάρχησε ο νόμος του άγριου ανταγωνισμού και του ατομικού συμφέροντος απέναντι στις παραδοσιακές αρχές της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης και της αυτοθυσίας για τα κοινά ανθρώπινα ιδανικά, αρχές που εμψύχωσαν τους αγώνες της προηγούμενης δεκαετίας. Τα υπό μελέτη μυθιστορήματα του Φραγκιά εστιάζουν στις κοινωνικοπολιτικές διαστάσεις του προβλήματος, ανατέμνοντας, μέσα από το ατομικό δράμα των ηρώων τους, τα νοσηρά κοινωνικά φαινόμενα με όλη τη συμπτωματολογία τους. Ο στόχος του μελετητή, όπως εκτίθεται στην Εισαγωγή του βιβλίου, είναι να αναλύσει, με συστηματικές μεθόδους (συνδυασμό αφηγηματολογικής και ιδεολογικής ανάλυσης), τη δομή και τα ιδεολογικά περιεχόμενα της τριλογίας, προκειμένου να αποκαλύψει και να διατυπώσει τα «μοντέλα δράσης» και τα συστήματα αξιών και στη συνέχεια, με το συνδυασμό των δεδομένων, να ανασυνθέσει το μυθικό και το ιδεολογικό σύμπαν του συγγραφέα».

Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος

Ο Ομότιμος καθηγητής Μεσαιωνικής και Νέας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΑΝΔΡΕΑ ΦΡΑΓΚΙΑ

Ο Ανδρέας Φραγκιάς γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του Εμμανουήλ Φραγκιά από την Κρήτη και της συζύγου του Αλεξάνδρας. Μαθήτευσε στο Βαρβάκειο Πρότυπο Λύκειο (πρακτικό τμήμα) και γράφτηκε στην ΑΣΟΕΕ χωρίς να μπορέσει να αποφοιτήσει. Το 1947 έζησε εξόριστος στην Ικαρία για οχτώ μήνες. Τη στρατιωτική του θητεία υπηρέτησε επίσης εξόριστος στη Μακρόνησο. Από το 1945 ξεκίνησε η δημοσιογραφική του επαγγελματική δραστηριότητα από την εφημερίδα Ελεύθερη Ελλάδα. Ήταν μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ). Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1955 με το μυθιστόρημα Άνθρωποι και σπίτια. Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό βραβείο Μυθιστορήματος (1955 για το έργο του Το πλήθος). Έργα του μεταφράστηκαν στα γερμανικά, ρωσικά, ρουμανικά, ουγγρικά και γαλλικά. Το έργο του Αντρέα Φραγκιά τοποθετείται στο χώρο της μεταπολεμικής ελληνικής πεζογραφίας. Βασικό χαρακτηριστικό των μυθιστορημάτων του είναι το πλήθος ως κυρίαρχο πρόσωπο, χαρακτήρες που τείνουν να χάσουν την ατομικότητά τους μέσα από αλλοτριωτικούς μηχανισμούς, εντασσόμενους είτε σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι (στα πρώτα του έργα που αναφέρονται στην περίοδο της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου) είτε σε ένα γενικότερο απρόσωπο σύστημα (στα τελευταία του έργα). Το ύφος της γραφής του συνδυάζει τη ρεαλιστική απεικόνιση μιας κατάστασης που εξελίσσεται προς το χειρότερο με την αλληγορική λειτουργία των γεγονότων.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Άνθρωποι και σπίτια (Κέδρος,1955).

• Η καγκελόπορτα (Κέδρος, 1962).

• Λοιμός (Κέδρος, 1972).

• Το πλήθος1. (Κέδρος, 1985).

• Το πλήθος2. (Κέδρος, 1986).