Απόψε οι "Τρωάδες" στο Αρχαίο Ωδείο

Στις 21:30

Μετά την επιτυχημένη παρουσίασή τους φέτος το χειμώνα στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, οι «Τρωάδες» του Ευριπίδη, σε μετάφραση Παντελή Μπουκάλα, σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και με τη Λυδία Κονιόρδου στο ρόλο της Εκάβης, περιοδεύουν το καλοκαίρι 2010 σε ανοιχτά θέατρα σε όλη την Ελλάδα. Απόψε θα τις απολαύσουμε στο Αρχαίο Ωδείο στις 21:30 στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας 2010, που διοργανώνουν η Αντιδημαρχία Πολιτισμού του Δήμου Πατρέων και η ΔΕΠΑΠ.

Μια από τις πιο δημοφιλείς σωζόμενες τραγωδίες επιλέγεται και παρουσιάζεται με οδηγό τη σκληρή διαχρονικότητά της. Τα δεινά του πολέμου και η συμφορά της προσφυγιάς δεν έχουν εγκαταλείψει την ανθρωπότητα από τον καιρό του τρωικού πολέμου μέχρι σήμερα και δυστυχώς, δεν γνωρίζουν γεωγραφικά σύνορα.

Κάθε εξουσία που ασκείται με αλαζονεία είχε, έχει και θα έχει ολέθριες συνέπειες για τους λαούς.

Ο Ευριπίδης, στα 415 π.Χ., επιλέγει να μιλήσει για όλα αυτά μέσα από τη ματιά των αιχμάλωτων γυναικών της Τροίας, που ετοιμάζονται, σκλάβες πια, να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και να ακολουθήσουν τους νικητές Έλληνες σε μια νέα, άγνωστη πατρίδα. Η οξύτητα της καταγγελίας παράλληλα με τη συγκινητική ποιητική ευαισθησία, αναδεικνύουν το έργο σε ένα από τα αριστουργήματα όχι μόνο του αρχαίου δράματος, μα και της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ιστορικά στοιχεία

Οι «Τρωάδες» παίχτηκαν στα Διονύσια το 415 π.Χ. κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των Αθηναίων στη Σικελία και αποτέλεσε μέρος τετραλογίας μαζί με τις τραγωδίες «Αλέξανδρος», «Παλαμήδης» και το σατυρικό δράμα «Σίσυφος» (μόνο οι «Τρωάδες» σώθηκαν, ενώ από τα άλλα μόνο αποσπάσματα έχουμε). Νικητής ήταν τότε ο Ξενοκλής με την τετραλογία που την αποτελούσαν οι τραγωδίες: «Οιδίπους», «Λυκάων», «Βάκχοι» και το σατυρικό δράμα «Αθάμας», ενώ ο Ευριπίδης κατέλαβε τη δεύτερη θέση.

Το έργο

Ο πόλεμος ήταν ανέκαθεν αναπόσπαστο στοιχείο του ελληνικού τρόπου ζωής και καταλαμβάνει σημαντικό μέρος στη θεματολογία της ελληνικής λογοτεχνίας. Το διαφορετικό όμως στο δράμα αυτό, είναι ότι παρουσιάζει τον πόλεμο και την ολέθρια δύναμή του από τη σκοπιά των αιχμάλωτων γυναικών και συγκεκριμένα, των αιχμάλωτων γυναικών της Τροίας. Η αλαζονεία των νικητών, τα δεινά του πολέμου, η ατίμωση των ηττημένων, η έκθεσή των γυναικών και των παιδιών στην ωμότητα και τη φρικαλεότητα του πολέμου και η συμφορά της προσφυγιάς, αφού οι Τρωαδίτισσες αναγκάζονται ως σκλάβες, να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και να ακολουθήσουν τους νικητές Έλληνες σε μια νέα, άγνωστη πατρίδα, είναι μερικά από τα διαχρονικά μηνύματα που περνάει μέσα απ’ το έργο του ο Ευριπίδης.

Ας δούμε λοιπόν πως παρουσιάζει τα γεγονότα και τις συνέπειες της νίκης των Ελλήνων, που είχε σαν αποτέλεσμα τον αφανισμό των Τρώων. Μετά την άλωση και την πυρπόληση της Τροίας, ακολούθησαν οι σφαγές των Τρώων. Η αγριότητα και κυρίως η ασέβεια των Ελλήνων προς τους θεούς (αποκορύφωμα ο βιασμός από τον Αίαντα τον Λοκρό, της ιέρειας του Απόλλωνα, Κασσάνδρας, στα σκαλοπάτια του ναού της Αθηνάς), προκάλεσαν την μήνη της θεάς Αθηνάς, που παρά το γεγονός ότι τους υποστήριζε σε όλο τον πόλεμο, αποφάσισε μαζί με τον θεό Ποσειδώνα, προστάτη της Τροίας, να τιμωρήσει τους Έλληνες κατά την επιστροφή στις πατρίδες τους. Εν τω μεταξύ, οι Έλληνες περιχαρείς και ανακουφισμένοι από τη λήξη του δεκαετούς πολέμου, πήραν όσα λάφυρα μπορούσαν και αφού έβαλαν κλήρο για να μοιραστούν τις αιχμάλωτες, ετοιμάζονταν να φύγουν. Οι γυναίκες περιμένουν τη μοίρα τους στο στρατόπεδο των νικητών Ελλήνων και ανάμεσα τους ήταν και οι βασιλοπούλες οι οποίες δε μοιράστηκαν με κλήρο αλλά ανάλογα με την επιθυμία των βασιλέων των Ελλήνων. Το έργο εξελίσσεται καθώς κάθε μια μαθαίνει την τύχη που την περιμένει. Έτσι, την βασίλισσα Εκάβη, γυναίκα του Πριάμου την έδωσαν σαν δούλα στον Οδυσσέα, την κόρη της Κασσάνδρα την πήρε για γυναίκα του ο Αγαμέμνων, τη γυναίκα του γιου της Έκτορα, Ανδρομάχη, την πήρε για γυναίκα ο γιος του Αχιλλέα, Νεοπτόλεμος, ενώ τον γιο του Έκτορα, Αστυάνακτα και την κόρη της, Πολυξένη, τους σκότωσαν, τον έναν ρίχνοντάς τον από τα τείχη και την άλλη την έσφαξαν πάνω στον τάφο του Αχιλλέα. Η Εκάβη είναι το πρόσωπο που συνδέει τα υπόλοιπα πρόσωπα της τραγωδίας, ενώ οι σκηνές που ξεχωρίζουν είναι το μαντικό παραλήρημα της Κασσάνδρας και ο θρήνος της Ανδρομάχης. Χαρακτηριστική είναι η σκηνή που ο Μενέλαος έρχεται να πάρει την Ελένη, που την είχαν σαν όλες τις άλλες αιχμάλωτες στο στρατόπεδο, η απολογία της και η αντιπαράθεση της Εκάβης μαζί της, προσπαθώντας να πείσει τον Μενέλαο να τη σκοτώσει επιτόπου γιατί αυτή είναι η υπεύθυνη για τους σκοτωμούς τόσων Ελλήνων και Τρώων. Πολύ ωραία είναι και η αντίθεση του Χορού και της Εκάβης. Ο Χορός έχει μόνο ένα θέμα, θρηνεί για την άλωση της Τροίας. Μας εξιστορεί την πανουργία του Δούρειου Ίππου και τις τελευταίες στιγμές της Τροίας και φυσικά αγωνιούν για την σκληρή μοίρα που τις περιμένει. Η Εκάβη εμφανίζεται περισσότερο να την απασχολεί το εσωτερικό της δράμα, για τους δικούς της που χάθηκαν και όσα περιμένουν την ίδια.

Συντελεστές της παράστασης

Μετάφραση: Παντελής Μπουκάλας

Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος

Μουσική: Τάκης Φαραζής

Επιμέλεια κίνησης: Αγγελική Στελλάτου

Σκηνικό - Κοστούμια: Άγγελος Μέντης

Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης

Παίζουν οι ηθοποιοί:

Λυδία Κονιόρδου (Εκάβη)

Γιάννης Τσορτέκης (Ταλθύβιος)

Μαρία Καλλιμάνη (Ανδρομάχη)

Μαρία Κίτσου (Κασσάνδρα)