Βήμα για τη δημιουργία αποτελεσματικού εμβολίου κατά του ιού του AIDS

Αμερικανοί επιστήμονες παρακολούθησαν για πρώτη φορά αναλυτικά σε ασθενή τη διαχρονική εξέλιξη, δηλαδή τις διαδοχικές μεταλλάξεις, ενός ισχυρού αντισώματος στο ανοσοποιητικό του σύστημα, καθώς αυτό αντιδρούσε στις αντίστοιχες μεταλλάξεις του ιού HIV. Ένα ακόμα σημαντικό βήμα για τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού εμβολίου κατά του ιού του AIDS έκαναν Αμερικανοί επιστήμονες.

Έτσι αποκάλυψαν με ποιο τρόπο αναπτύσσονται σταδιακά αυτά τα πρωτεϊνικά μόρια, ιδίως σε μερικούς πιο «ανθεκτικούς» ασθενείς, ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν και να εξουδετερώσουν τον ιό του HIV στις ποικίλες μορφές του, οι ερευνητές ευελπιστούν ότι μελλοντικά θα δημιουργήσουν εμβόλια με παρόμοια αντισώματα, ώστε να προστατεύουν όσους μολύνονται από το AIDS.

Πάντως μια τέτοια προοπτική παραμένει ακόμα μακρινή.

Οι ερευνητές από πολλά αμερικανικά πανεπιστήμια (Κολούμπια, Στάνφορντ, Πενσιλβάνια κ.α.), με επικεφαλής τον καθηγητή Μπάρτον Χέινς της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Ντιουκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το BBC και τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», ανακάλυψαν ότι αυτά τα αντισώματα αναπτύσσονται σε ορισμένους ασθενείς με AIDS, μόνο αφού ο πληθυσμός των διαφορετικών στελεχών του ιού στον οργανισμό του ασθενούς έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά, κάτι που οι γιατροί υποπτεύονταν, αλλά ποτέ δεν είχαν παρατηρήσει έως τώρα.

Ο ιός HIV μεταλλάσσεται με μεγάλη ταχύτητα, πράγμα που δυσκολεύει υπερβολικά τη δημιουργία εμβολίων ικανών να αναγνωρίσουν τις τόσες διαφορετικές μορφές του.

Παράλληλα, η ανάπτυξη εμβολίου «σκοντάφτει» στο ότι τα αντισώματα που έχουν μελετηθεί μέχρι σήμερα, είναι υπερβολικά πολύπλοκα, ενώ γίνονται αποτελεσματικά κατά του ιού HIV με καθυστέρηση αρκετού χρόνου μετά την αρχική μόλυνση του ανθρώπου με AIDS.

Όμως το αντίσωμα CH103 που αυτή τη φορά μελέτησαν οι αμερικανοί ερευνητές, είναι λιγότερο πολύπλοκο από άλλα που έχουν μελετηθεί στο παρελθόν (π.χ. το VRC01), πράγμα που ελπίζεται ότι θα βοηθήσει στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού εμβολίου.

Το συγκεκριμένο αντίσωμα, που ανιχνεύτηκε σε έναν ασθενή από την Αφρική 136 εβδομάδες μετά την αρχική μόλυνσή του με τον ιό, αποδείχτηκε ότι είναι σε θέση να εξουδετερώσει το 55% όλων των γνωστών στελεχών του ιού HIV.

Οι ερευνητές, αναλύοντας παλαιά δείγματα αίματος από το ίδιο πρόσωπο (η μόλυνση του οποίου είχε διαγνωστεί έγκαιρα, μόλις μετά από τέσσερις εβδομάδες), κατάφεραν να «ιχνηλατήσουν» την παράλληλη πορεία συν-εξέλιξης του ιού και του αντισώματος από τα πρώτα κιόλας στάδια της μόλυνσης.

Με αυτό τον τρόπο, ανακάλυψαν την πιο «αρχαϊκή» (πρόδρομη) μορφή του εν λόγω αντισώματος, που παρήγαγαν τα κύτταρα Β του ανοσοποιητικού συστήματος.

Σταδιακά αυτό το αντίσωμα «ωρίμασε» (μέσα από μια συνεχή μάχη του με τον ιό) και εξελίχτηκε σε μια μορφή ικανή να τον εξουδετερώνει σε σημαντικό βαθμό.

Οι ερευνητές ελπίζουν ότι πλέον θα μπορέσουν να αναπαράγουν αυτά τα διαχρονικά βήματα που έκανε το αντίσωμα στον οργανισμό του ασθενούς και έτσι να σχεδιάσουν πρωτεΐνες (αντισώματα) ενός εμβολίου, οι οποίες θα «ωθούν» το σώμα του ασθενούς να αναπτύξει αυτά τα αντισώματα CH103.

Όμως, άλλοι επιστήμονες, όπως ο δρ Λιούις Πίκερ, ειδικός στα εμβόλια από το πανεπιστήμιο του Όρεγκον, εμφανίστηκε επιφυλακτικός.
«Ναι, η νέα έρευνα αποτελεί ένα οδικό χάρτη για την ανάπτυξη ενός εμβολίου, όμως μοιάζει με έναν από εκείνους τους χάρτες του κόσμου από το έτος 1400. Δεν ξέρουμε ακόμα πώς θα μετατρέψουμε αυτό το αντίσωμα σε εμβόλιο».

Περίπου 34 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν μολυνθεί με τον ιό του AIDS και σχεδόν 2,5 εκατ. νέα περιστατικά μολύνσεων καταγράφονται κάθε χρόνο. Ένας στους πέντε ασθενείς (ποσοστό 20%) αναπτύσσει ισχυρά αντισώματα κατά του ιού και η επιστημονική έρευνα έχει εντοπίσει μέχρι σήμερα περίπου δέκα αντισώματα από αυτά.