Το thebest στo 63o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Μοναδικές φιλμικές στιγμές από την Άπω Ανατολή

Το θέμα της ταινίας, ιδιαίτερα πρωτότυπο προσεγγίζει τον θάνατο και τη ζωή μέσα από την οικειοθελή δήλωση των ατόμων άνω των 75 ετών ότι επέλεξαν να κάνουν ευθανασία. Στην επιλογή αυτή κύριος υπεύθυνος είναι η ιαπωνική κυβέρνηση που μέσω του κυβερνητικού προγράμματος «Σχέδιο 75» προσπαθεί να επηρεάσει και να σπρώξει τους ηλικιωμένους στη λύση της ευθανασίας προκειμένου να αποφευχθεί η γήρανση της ιαπωνικής κοινωνίας που διαρκώς εντείνεται. Με πολλά «καλυμμένα» και προσεκτικά μέσα η κυβέρνηση όπως ρεαλιστές «πωλητές» και τηλεφωνήτριες που στηρίζουν ηθικά την επιλογή των ηλικιωμένων, σπρώχνει τους πολίτες στον θάνατο εκτελώντας τον μέσα σε ιατρικές κλινικές. Η ηλικιωμένη πρωταγωνίστρια, ένας πωλητής του Σχεδίου 75, ένας νεαρός εργάτης από τις Φιλιππίνες, μια τηλεφωνήτρια που αναπτύσσει ειλικρινή σχέση φιλίας με την ηλικιωμένη που αποφασίσει ευθανασία, αλλά και ο θείος του πωλητή που επίσης οδεύει οικειοθελώς προς τον θάνατο, είναι οι βασικοί χαρακτήρες.

Μια άκρως συγκινητική ταινία που αναδύεται μέσα από τα προσωπικά διλήμματα ζωής και θανάτου που θέτονται αριστοτεχνικά από τη σκηνοθέτρια. Μια ταινία που μέσα στους ψιθύρους της και τους υπόκωφους ρυθμούς της, ρίχνει εκτυφλωτικό φως σε μια σκληρή και απάνθρωπη μελλοντική κοινωνία που πιθανόν δεν είναι μακριά μας. Ανατρεπτική τολμηρή ματιά σε ένα έτσι κι αλλιώς αιχμηρό θέμα που θέτει σε προτεραιότητα τους στυγνούς σκοπούς αδιαφορώντας για την αξιοπρέπεια της ανθρώπινης ζωής την οποία καλύπτει με ένα πέπλο δήθεν ενδιαφέροντος. Συγκλονιστική η σκηνή με την ηλικιωμένη πρωταγωνίστρια στο ιατρικό κρεβάτι, ένα βήμα πριν την ευθανασία να κοιτά τον θείο του πωλητή σε διπλανό κρεβάτι να σβήνει αργά. Μια ταινία για γερά στομάχια, βραδυφλεγής και υπόγεια σαν την έλευση του θανάτου.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι πριν από αυτή την σπουδαία πρώτη της σκηνοθετική δουλειά στα φιλμ μεγάλου μήκους, η Τσι Χαγιακάουα έχει βραβευεί και έχει αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις για τις προηγούμενες μικρού μήκους ταινίες της.

Στο τμήμα του φεστιβάλ «Ειδικές Προβολές» η ταινία του Κινέζου Λι Ρουιτζούν «Ο σπόρος μιας αγάπης» άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις καθηλώνοντας το κοινό. Η έκτη αυτή ταινία στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη αποτελεί ίσως την κορυφαία έως σήμερα ταινία του φεστιβάλ. Η ταινία έχει αποσπάσει το Βραβείο Fipresci για την Καλύτερη Ξένη Ταινία – Jameson CineFest/Miskolc 2022 και το Βραβείο Κοινού στο κινηματογραφικό φεστιβάλ Udine Far East το 2022.

Έχει σκηνοθετήσει πέντε μεγάλου μήκους ταινίες, οι οποίες πραγματεύονται τη σχέση μεταξύ ανθρώπου και γης, αλλά και την οπτική της περιφέρειας απέναντι στην οικογένεια, στη ζωή και στον θάνατο, σε μια χώρα που αλλάζει με γοργούς ρυθμούς. Οι ταινίες του είναι γυρισμένες ως επί το πλείστον στη γενέτειρά του και με ένα καστ που αποτελείται από κοντινούς φίλους και συγγενείς του.

Ο Λι Ρουιτζούν προσεγγίζει με ένα μοναδικό τρόπο τα θέματα της φύσης και του ρόλου που έχει αυτή στη ζωή του ανθρώπου, της συντροφικότητας και της αγάπης που μεγαλώνει αργά αργά σαν σπόρος, της ζωής και του θανάτου με μια μοναδική ποίηση και έναν βαθύ λυρισμό. Ωστόσο η αφήγηση του που βασίζεται σε ελάχιστους διαλόγους, οι αργοί ρυθμοί του, η τελετουργική του ατμόσφαιρα, ο ουμανισμός του, ο στοχασμός του πάνω στα πρωταρχικά και διαχρονικά θέματα της ανθρώπινης ύπαρξης, η γήινη ματιά του στη χειρωνακτική εργασία και στα ειλικρινή δυνατά συναισθήματα, αναπνέουν και θέλουν τον χρόνο τους. Το σινεμά του δεν χωρά σε γρήγορες και άμεσες λύσεις. Βιώνεται αργά, σε όλο του το μεγαλείο μέσα από τις κινήσεις και τα βλέμματα των ηθοποιών, τις σωματικές ερμηνείες τους και τον τρόπο που γράφονται στο πρόσωπό τους η αγάπη, η χαρά, η θλίψη, η απογοήτευση, ο πόνος. Η αρμονία του σύμπαντος του σκηνοθέτη είναι ουσιαστικά μίμηση της αρμονίας του κόσμου και της αρμονίας που χαρακτηρίζει τη φύση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο σκηνοθέτης με υπαινικτικό τρόπο αντιπαραβάλλει τα γνήσια παλαιά ήθη και την ομορφιά του κόσμου με τις σύγχρονες επιταγές μιας Κίνας που μεταβάλλεται ριζικά και αμετάκλητα συμπαρασύροντας την κοινωνία. Ο σκηνοθέτης με χειρουργικό τρόπο και απαράμιλλη τρυφερότητα, ευαισθησία και ποιητική διάθεση παρακολουθεί δυο μεσήλικες που παντρεύονται αναγκαστικά για να αντιμετωπίσουν τις συνθήκες. Όμως ο σπόρος πιάνει σιγά σιγά και η αγάπη γεννιέται ανάμεσά τους και ριζώνει. Το σπίτι που θα φτιάξουν και που στο θαυμάσιο φινάλε του φιλμ θα κατεδαφιστεί από τις μπουλντόζες, η βίωση της απώλειας, ο θάνατος και η διαδοχή της ζωής είναι οι κύκλοι της αρμονίας και της γης, ο κύκλος της ζωής που πιάνει, ανοίγει, ανθίζει και ολοκληρώνεται. Εικαστικά πλάνα σπάνιας ομορφιάς, εξαιρετικές ερμηνείες και μια αγνότητα που σε αιχμαλωτίζει.

Τέλος στο ίδιο τμήμα των «Ειδικών Προβολών» προβλήθηκε η ταινία του Κορεάτη Χονγκ Σανγκ-Σου «Ιστορία μιας μυθιστοριογράφου», παραγωγής Νότιας Κορέας 2022.

Με 26 ταινίες μεγάλου μήκους και κάποιες μικρού μήκους από το 1996 που έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με την ταινία «The Day a Pig Fell Into the Well», ο Χονγκ Σανγκ-Σου βρίσκεται πλέον στην πιο ώριμη δημιουργική φάση της καριέρας του. Η τελευταία του ταινία «Ιστορία μιας μυθιστοριογράφου» απέσπασε την Αργυρή Άρκτος (Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής) στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου το 2022

Μια μυθιστοριογράφος ξεκινά ένα μεγάλο ταξίδι για να πάει ένα βιβλιοπωλείο, το οποίο διαχειρίζεται ένας μικρότερος ηλικιακά συνεργάτης της, που είχαν διακόψει σχέσεις. Διαδοχικές συναντήσεις της μυθιστοριογράφου με έναν σκηνοθέτη και τη γυναίκα του, μια νεαρή ηθοποιό την οποία προσπαθεί να πείσει να κάνουν ταινία μαζί και με κάποιους που πίνουν στο βιβλιοπωλείο, έχουν μια απροσδόκητη εξέλιξη με τη μετάβαση των ασπρόμαυρων πλάνων της ηθοποιού με ένα λουλούδι σε έγχρωμα πλάνα στο φινάλε. Ο ο Χονγκ Σανγκ-Σου σκηνοθετεί με λεπτότητα, σπάνια αισθητική, αφήνοντας το κέφι, το χιούμορ και τη λιτότητα να αποτυπώσουν διακριτά, χαρακτηριστικά ίχνη τους. Έχει κι αυτός το «χάρισμα» για να αντλήσουμε τη χαρακτηριστική ελληνική λέξη που χρησιμοποιείται κατ΄ επανάληψη σε μια συνάντηση της μυθιστοριογράφου και σε διαλόγους των χαρακτήρων.