Να σπάσουμε την ομερτά των Γυναικοκτονιών!

Στη χώρα μας το κοινό στοιχείο των τελευταίων πολλών γυναικοκτονιών – γιατί περί αυτού πρόκειται και όχι απλά για ανθρωποκτονίες – είναι η εφαρμογή του «Νόμου της σιωπής» που προηγείται και έπεται αυτών.

Από τον ευρύτερο οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρο έως τα όρια της πολιτείας, πολλοί είναι εκείνοι που γνωρίζουν αλλά συνένοχα σιωπούν, αδιαφορούν. Το χειρότερο δε είναι πως ακόμη και μετά τη γνωστοποίηση της δολοφονίας, αρκετοί εξ αυτών επιχειρούν τη δικαιολόγηση της και την αναζήτηση «ελαφρυντικών» για τον άνδρα που άσκησε αυτή την αποτρόπαιη πράξη. Ήτοι η σιτσιλιάνικη ομερτά σε πλήρη εξέλιξη μ’ ένα στόχο. Να «πέσουν στα μαλακά» οι δολοφόνοι!

Γνωρίζουμε πως το όλο ζήτημα αποτελεί απόρροια των ιστορικών πατριαρχικών σχέσεων εξουσίας που ακόμη υφίστανται μεταξύ των δύο φύλων στη χώρα μας. Όμως η «ανάγνωση» αυτή δεν αρκεί και ούτε μπορεί να παραπέμψει τα αναγκαία μέτρα αντιμετώπισης αυτής της διαρκώς επιδεινούμενης κατάστασης στο μακρινό μέλλον και στην αλλαγή αυτών ιστορικών σχέσεων εξουσίας.

Γνωρίζουμε πως η πανδημία, οι καραντίνες και οι αποκλεισμοί επιδείνωσαν την προϋπάρχουσα κατάσταση και την ανέδειξαν με μεγαλύτερη ένταση.

Γνωρίζουμε πως ο φασισμός, ο νεοσυντηρητισμός της Ακροδεξιάς, ο μισογυνισμός, η ιδιοκτησιακή αντίληψη της γυναίκας αντικειμένου, ο ρατσισμός, οι συνωμοσιολογίες, η «κοινωνική ανταγωνιστικότητα», ο ναρκισσισμός, τα πρότυπα βίας των μίντια, ο περιορισμός των δημοκρατικών ελευθεριών και η «κοινωνία του φόβου», συναποτελούν το ιδεολογικό και πολιτικό υπόβαθρο των γυναικοκτονιών.

Μόνο που δεν αρκούν πλέον οι διαπιστώσεις. Απαιτούνται ριζοσπαστικές παρεμβάσεις και τομές σε όλο τον κύκλο αγωγή – πρόληψη – καταστολή, ήτοι στον άξονα Άτομο – Οικογένεια – Κοινωνία - Πολιτεία. Ριζοσπαστικές σημαίνει πως πρέπει να φθάσουμε μέχρι τη ρίζα των πραγμάτων και «ρίζα είναι ο ίδιος ο άνθρωπος» (Κ. Μαρξ). Άρα ν’ αλλάξουμε εμπράκτως τρόπους και συμπεριφορές απέναντι στο φαινόμενο της γυναικοκτονίας. Αρχικά να το αποδεχθούμε ως τέτοιο, αφετέρου να παρέμβουμε ατομικά και συλλογικά εκεί που αυτό γεννιέται, καθώς και με αποφασιστικότητα ως πολιτεία εκεί που αυτό εκδηλώνεται.

Ξεκινώντας από τους εαυτούς μας, ως άνδρες. Πρέπει να μάθουμε ν’ ακούμε, να αφουγκραζόμαστε και να κατανοούμε τη «γυναίκα της διπλανής πόρτας» που βιώνει το πρόβλημα. Να μην αδιαφορούμε, να μην μένουμε απαθείς, στο όνομα εγωιστικών μας πλευρών και αρνητικών εμπειριών που μας κατατρέχουν. Να παίρνουμε δημόσια θέση συνολικά, καθώς και για κάθε γυναικοκτονία ξεχωριστά. Να μη σιωπούμε, αφού δήθεν το ζήτημα δεν μας αφορά. Η σιωπή είναι συνενοχή!

Ακολούθως να επανεξετάσουμε τη σχέση με τα παιδιά μας, κόρες και γιους. Έρχονται στον κόσμο μέσω ημών, είναι μαζί μας, αλλά δεν μας ανήκουν. Δίνουμε απλόχερα την αγάπη μας, όμως δεν επιβάλλουμε τις σκέψεις μας, ούτε πασχίζουμε να γίνουν «κατ’ εικόνα και ομοίωση» μας. Παρέχουμε τα εφόδια ώστε ν’ ανοίξουν τα φτερά τους και να πετάξουν προς τη δική τους ελευθερία. Η ιδιοκτησιακή αντίληψη γεννιέται εντός της οικογένειας και αναπαράγεται κοινωνικά.  

Μόνο τότε θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε, να απαιτήσουμε ουσιαστικά μέτρα από το κράτος, όπως:

             Να εισαχθεί ο όρος γυναικοκτονία στο ποινικό δίκαιο και να τιμωρείται επιβαρυντικά σε σχέση με την ανθρωποκτονία.

             Οι δημόσιες υπηρεσίες να αντιμετωπίζουν με σεβασμό και αξιοπρέπεια τις γυναίκες - θύματα βίας και να παρέχονται κίνητρα που να ενθαρρύνουν την καταγγελία τη βίαιης συμπεριφοράς.

             Για τις περιπτώσεις άσκησης σωματικής βλάβης, απειλής και παράνομης βίας, να ακολουθείται η αυτόφωρη διαδικασία.

             Όσοι αποδεδειγμένα γνώριζαν και σιωπούσαν, να θεωρούνται ηθικοί αυτουργοί.

             Να ενισχυθούν οι δομές υποστήριξης των γυναικών, ώστε να παρέχουν αποτελεσματική ψυχοκοινωνική στήριξη και νομική εκπροσώπηση.

             Να δημιουργηθούν δομές ΑΜΕΣΗΣ φιλοξενίας, για τις γυναίκες και τα παιδιά που χρειάζονται μακροπρόθεσμη φιλοξενία, η διάρκεια των οποίων θα λήγει με την επίλυση των βασικών τους προβλημάτων.

Αν ο καθένας μας δεν γίνει κομμάτι μιας μεγάλης πολιτιστικής επανάστασης που θα περιορίσει τις εγωιστικές και επιθετικές πλευρές του εαυτού μας.

Αν δεν σαρώσουμε τις οπισθοδρομικές ιδέες και τις οι προλήψεις, πίσω από τις οποίες κρύβονται οι χειρότεροι εχθροί της ανθρώπινης χειραφέτησης.

Αν δεν δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις διαμόρφωσης ενός νέου πολιτισμικού και ανθρωπολογικού προτύπου σεβασμού της αξιοπρέπειας, ανεξαρτήτως φύλου και εθνικότητας.

Τότε η έμφυλη και μη βία θα εξαπλωθεί στην ελληνική κοινωνία και η «κανονικότητα» της επιβολής του δίκιου του ισχυρότερου θα κυριαρχήσει στην πλήρως ανελεύθερη «κοινωνία της δικής μας ζούγκλας». 

*Ο Κατσούλης Παναγιώτης είναι Εκπαιδευτικός – Καθηγητής Πληροφορικής και Πρώην Δήμαρχος Μεσολογγίου.