"Η Ευνοούμενη" μέσα από τη ματιά τεσσάρων συντακτών του thebest.gr

Όσοι υποστηρίζουν πως ο Γιώργος Λάνθιμος έχει ατελείωτες σκηνοθετικές ικανότητες, επιβεβαιώθηκαν και με την «Ευνοούμενη» του, είτε τους άρεσε η ταινία, είτε όχι.

Πολλοί λένε πως ο «Κυνόδοντας» ή το «Ελάφι» ήταν σαφώς πιο «ποιοτικές», πιο «Λανθιμικές». Και έχουν δίκιο. Στην «Ευνοούμενη» ελάχιστα ήταν τα στοιχεία που παρέπεμπαν απευθείας σε Λάνθιμο. Το φινάλε με τα κουνέλια, το πέταγμα φρούτων σε κείνον τον ευγενή, ο επαναλαμβανόμενος μονότονος ήχος σε 2-3 σκηνές και τέλος.

Μα όλο τούτο δεν είναι απαραίτητα κακό. Ο Λάνθμος απέδειξε με μια επιβλητική, χολιγουντιανή και συνάμα οσκαρική ταινία, πως μπορεί να κάνει τα πάντα.

Και επί της ουσίας, η «Ευνοούμενη» χαρακτηρίζεται από εξέχουσα σκηνοθετική δουλειά. Καλύτερη κι από αυτή της μοναδικής Ολίβιας Κόλμαν. Περιμένουμε με αγωνία να δούμε τι άλλο μπορεί να κάνει!

ΤΑΣΣΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ

Με ασεβή και σαρδόνια μαεστρία ο διεθνούς φήμης Ελληνας σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος ταπεινώνει ισοπεδωτικά το αξίωμα και την επιρροή του θρόνου και της μοναρχίας στην ιστορία. Βασισμένος στην αληθινή φιγούρα της βασίλισσας Αννας – ένα ζωντανό «κουρέλι» αρρώστιας, κατάθλιψης, παλιμπαιδισμού, ανικανότητας και χειραγώγησης- αλλά και την εξάρτηση των ανθρώπων από το σεξ και τη δίψα για εξουσία και κοινωνική ανέλιξη, πλάθει μια σατιρική ταινία εποχής «άλλου τύπου». Με εμφανή τη διάθεση ανατροπής, οι γυναίκες του- σε αντίθεση με τα ήθη του παρελθόντος- κινούν τα νήματα και ρυθμίζουν τις εξελίξεις.

Είδαμε το φιλμ στα Odeon της Veso, όπου παίζεται σε τρεις αίθουσες. Τίποτα ρομαντικά μεγαλοπρεπές και ωραιοποιημένο στο πελώριο παλάτι. Οι διάδρομοι, τα παρασκήνια, η βασιλική κρεβατοκάμαρα είναι σκοτεινά, τα ρούχα πομπώδη στα όρια της γελοιοποίησης και έξω λάσπη, πολύ λάσπη. (Πίσω από όλες αυτές τις λεπτομέρειες πολύς συμβολισμός και νοήματα, αν κάτσεις να τα καλοσκεφτείς μετά). Το σεξ παρουσιάζεται με ωμότητα και σαρκασμό, είτε μέσα από τις λεσβιακές περιπτύξεις των δυο «ευνοούμενων» λαίδης Σάρα και Αμπιγκέιλ με τη βασίλισσα, είτε μέσα από τον αυνανισμό των ανίσχυρων, «φτιασιδωμένων» και επιφανειακών στη σκέψη ανδρών. Ασυζητητί η δολοπλοκία και η ίντριγκα αποτελούν γυναικεία υπόθεση με εξπέρ μια αριστοκράτισσα με αρρενωπή συμπεριφορά και μια φιλόδοξη ξανθούλα υπηρέτρια, που όταν αντιλαμβάνεται το «παιχνίδι» το παίζει ανελέητα για να ξεφορτωθεί τη φτώχεια της.

Ακόμα και τα αιώνια κλισέ των εραστών «ρομαντικό τρέξιμο στην ύπαιθρο» και «χορός στη βασιλική σάλα», δείχνουν φαιδρά και άξεστα. Επιπλέον, όπως συνέβαινε και στις προηγούμενες ταινίες του Λάνθιμου, ο «εγκλεισμός» έχει μεγάλη σημασία στις παραβατικές συμπεριφορές και την υπαρξιακή οντότητα των ατόμων.

Κατά την άποψή μας, η «Ευνοούμενη» διαθέτει κορυφαίο προσόν την ερμηνεία της Ολίβια Κόλμαν. Είναι συντριπτική και μόνο με το βλέμμα της. Τόσο πιστευτή που σε επηρεάζει. Δικαιωματικά έχει «σαρώσει» τα βραβεία. Από εκεί και πέρα σου μένει η όλη αισθητική και η αποστασιοποιημένη, σκηνοθετική ματιά που χλευάζει με τα γεγονότα.

Όμως σίγουρα δεν πρόκειται για μια ταινία που θα αγαπήσεις και θα θέλεις να ξαναδείς. Μονότονη, με επαναλαμβανόμενες εικόνες και μπαρόκ ήχους, ούτε αναστατώνει, ούτε συγκινεί, ούτε συνεπαίρνει. Οι ρυθμοί είναι κουραστικοί- εσκεμμένα. Ετσι, αντιληφθήκαμε γιατί οι αποθεωτικές κριτικές απέχουν τόσο από τις εντυπώσεις του κοινού διεθνώς. Και πραγματικά νοσταλγήσαμε τον «παλιό» Λάνθμο, τον ξεκάθαρα αλλόκοτο και νοσηρό, μέσα από τα «παρανοικά» παιχνιδιάρικα σενάρια του Ευθύμη Φιλίππου. (Εστω κι αν ευχόμαστε να θριαμβεύσει ως κορυφαίος ελληνας καλλιτέχνης στα Οσκαρ).

Άντυ Μπακοπούλου

Διαβάστε ακόμα:

Θρίαμβος του Γιώργου Λάνθιμου στην Πάτρα -Κοντά 1.800 εισιτήρια στο 4ήμερο της πρεμιέρας

Η Ευνοούμενη του Λάνθιμου δεν μου έδωσε το ξάφνιασμα που λάτρεψα, όπως συνέβη με τον "Κυνόδοντα", αλλά συγκρίνω δύο τελείως διαφορετικά πράγματα και με σημαντική χρονική απόσταση μεταξύ τους. Και αυτό είναι το γοητευτικό όταν μιλάμε για τον ίδιο καλλιτέχνη. Να δημιουργεί αλλιώς και ταυτόχρονα να τον αναγνωρίζεις.

Ο Γιώργος Λάνθιμος δημιούργησε μια ταινία εποχής που μόνο στα κοστούμια μοιάζει με τις ανάλογες του είδους. Υπέσκαψε αριστοτεχνικά την εξουσία και το Βρετανικό παλάτι του 18ου αιώνα στον οποίο εκτυλίσσεται το σενάριο και ενώ η Αγγλία μάχεται με τη Γαλλία.. Διέστειλε μέσα από τον ευρυγώνιο φακό του το στέμμα και τους αυλικούς αναδεικνύοντας την παραμόρφωσή τους, φτάνοντας στα όρια της κωμωδίας.

Με ένα μονότονο ηχητικό μοτίβο σαρκάζει την εμμονή με την εξουσία, την ίδια τη Βασίλισσα, που δείχνει να βαριέται αλλά και να αδυνατεί να την ασκήσει, υπερασπιζόμενος ταυτόχρονα το δικαίωμά της να είναι απελπισμένη για έρωτα κι αγάπη , να έχει πληγωθεί ανεπανόρθωτα από τον θάνατο τον 17 παιδιών της και να την αναδεικνύει ουσιαστικά στην πιο ανθρώπινη γυναικεία φιγούρα του φιλμ.

Οι δύο ευνοούμενές της είναι αδίστακτες, μάχονται, αντιμάχονται, γελοιοποιούν και «παίζουν» τους άνδρες, ανέχονται κουνέλια και προτιμούν να κυνηγάνε το αεράκι τις εύνοιας το οποίο φυσά ανάμεσά τους, αλλάζοντας διαρκώς κατεύθυνση. Οι τρεις γυναίκες αναπτύσσουν μεταξύ τους σύνθετες και σε ερωτικό  επίπεδο, σχέσεις.

Με κοστούμια και σκηνικά του χθες  και ματιά του σήμερα η «Ευνοούμενη»  ίσως χρειάζεται  να της δώσεις λίγο χρόνο για να «καθίσει» μέσα σου μια και μπορεί να φαίνεται μια «κανονική» ταινία, αλλά έστω και με λιγότερο εμφανή τρόπο είναι γνήσια Λανθιμική.

Ελευθερία Μακρυγένη