Ο Πατρινός καρδιοχειρουργός και νέος Συντονιστής Διευθυντής του Καρδιοχειρουργικού Τμήματος του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών μιλά για τις προκλήσεις, τις εξελίξεις και τον ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης στην καρδιοχειρουργική
Είναι ζήτημα καρδιάς κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ο Πατρινός καρδιοχειρουργός Νίκος Μπαϊκούσης από πολύ νωρίς επέλεξε τον δύσκολο δρόμο που ακολουθεί και δεν είναι άλλος από την καρδιοχειρουργική.
«Την καρδιοχειρουργική ή την κάνεις με ολοκληρωτική αφοσίωση ή κάνεις κάτι άλλο. Μέση λύση δεν υπάρχει. Δεν χωράνε μετριότητες» αναφέρει χαρακτηριστικά.
‘Εκτακτα και δύσκολα περιστατικά όπου δίνεται κυριολεκτικά μάχη να σωθεί ο ασθενής,πολύωρα και απαιτητικά χειρουργεία, διαρκής ενημέρωση για τις ιατρικές εξελίξεις συνθέτουν τον «κόσμο» του, δεδομένου ότι το Καρδιοχειρουργικό Τμήμα του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών δέχεται, όπως επισημαίνει, περιστατικά από τα 2/3 της Ελληνικής επικράτειας και χειρίζονται περίπου χίλιους καρδιοχειρουργικούς ασθενείς, ανά έτος.
Με αφορμή την ανάληψη της θέση του Συντονιστή Διερυθυντή του Καρδιοχειρουργικού Τμήματος. μιλά στο thebest για τις προκλήσεις, τις εξελίξεις και τον ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης στην καρδιοχειρουργική αλλά και για την αντιμετώπιση των ασθενών, όχι μόνο εντός, αλλά και εκτός της χειρουργικής αίθουσας.
Είστε ο νέος Συντονιστής Διευθυντής του Καρδιοχειρουργικού Τμήματος του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών και από τους νεότερους, αν όχι ο νεότερος, Πανελλαδικά σε αυτή τη θέση. Ποιες είναι οι προκλήσεις, οι δυσκολίες και τα στοιχήματα που προκύπτουν από την ανάληψη αυτής της θέσης ευθύνης;
«Ισχύουν όλα αυτά και μάλιστα είμαι όχι απλά ο νεότερος σε τόσο υψηλόβαθμη θέση αλλά ο μοναδικός Συντονιστής Διευθυντής Καρδιοχειρουργικής σε όλη την Ελλάδα μετά από προκήρυξη, κρίση και αξιολόγηση. Όλοι οι άλλοι είναι με απλή ανάθεση λόγω παλαιότητας. Οι προκλήσεις είναι πολλές και τα στοιχήματα που πρέπει να κερδηθούν επίσης πολλά. Είμαστε ένα μεγάλο Καρδιοχειρουργικό Τμήμα που δεχόμαστε Καρδιοχειρουργικά περιστατικά από τα 2/3 της Ελληνικής επικράτειας. Χειριζόμαστε περίπου χίλιους καρδιοχειρουργικούς ασθενείς ανά έτος. Η ειδικότητά μας είναι πολύ σκληρή και οι χειρουργικές παθήσεις της καρδιάς που αντιμετωπίζουμε είτε σε τακτική είτε σε επείγουσα βάση, είναι εξαιρετικά υψηλής βαρύτητας. Το Τμήμα μας εκπαιδεύει ειδικευόμενους και νέους ιατρούς στους οποίους πρέπει να μεταλαμπαδεύσουμε την γνώση και την τέχνη της χειρουργικής. Θα ακολουθήσουμε ή καλύτερα, θα συμπορευτούμε με τους Ευρωπαίους συναδέλφους μας στην ανάπτυξη νέων τεχνικών και καινοτόμων ιδεών».
Πόσα περιστατικά αντιμετωπίζετε καθημερινά, σε τακτική βάση αλλά και σε εφημερίες και τι είδους περιπτώσεις αφορούν κατά κόρον, και στη μία και στην άλλη περίπτωση;
«Το Καρδιοχειρουργικό Τμήμα του Ιπποκρατείου στο οποίο υπηρετώ ως Συντονιστής Διευθυντής, διαχειρίζεται περίπου χίλιους καρδιοχειρουργικούς ασθενείς ανά έτος. Χειρουργούμε φυσικά όλες τις μέρες της εβδομάδος, όλη μέρα και πολλές φορές και τις νύχτες πραγματοποιώντας επείγοντα περιστατικά. Στις εφημερίες, μέρα παρά μέρα, καλύπτουμε τα 2/3 της Ελληνικής επικράτειας. Αντιμετωπίζουμε περιστατικά εξαιρετικά υψηλής βαρύτητας όπως τον διαχωρισμό της αορτής ή τις μηχανικές επιπλοκές του εμφράγματος. Σε τακτική βάση πραγματοποιούμε όλο το φάσμα της Καρδιοχειρουργικής ενηλίκων όπως στεφανιαία παράκαμψη με αρτηριακά μοσχεύματα (bypass), χειρουργική των καρδιακών βαλβίδων, χειρουργικές επεμβάσεις αορτικής ρίζας και ανιούσης αορτής κτλ».
Ως προς τα έκτακτα περιστατικά, μιλάμε για δύσκολες περιπτώσεις. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά για τη ζωή του ασθενούς και τη μάχη που δίνετε οι καρδιοχειρουργοί; Έχει σημειωθεί βελτίωση ως προς τις σωτήριες επεμβάσεις και πού την αποδίδετε;
«Τα επείγοντα καρδιοχειρουργικά περιστατικά είναι ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου και πολλές φορές γίνονται διασωστικά. Η ζωή του ασθενούς βρίσκεται κυριολεκτικά στα χέρια του καρδιοχειρουργού. Προ δεκαετιών τα αποτελέσματα ήταν πολύ άσχημα. Τώρα όμως με την εκπαίδευση νεότερων καρδιοχειρουργών αμιγώς στην καρδιοχειρουργική ενηλίκων, την βελτίωση των διαγνωστικών μέσων, την ταχύτερη μεταφορά του ασθενούς σε καρδιοχειρουργικό τμήμα και τη βελτίωση των υλικών, τα αποτελέσματα είναι σαφώς καλύτερα. Γίνεται μια πραγματική μάχη από ολόκληρη τη χειρουργική ομάδα η οποία με καλό συντονισμό και αυταπάρνηση σώζει τον ασθενή από βέβαιο θάνατο. Περνάμε αμέτρητες ώρες, άπειρες νύχτες με την καρδιά του ανθρώπου στα χέρια μας».
Ποιες είναι οι κυρίαρχες εξελίξεις στον τομέα της καρδιοχειρουργικής και ποιες από αυτές μπορεί ο ασθενής να λάβει μέσω του ΕΣΥ;
«Τo ΕΣΥ προσφέρει στον Έλληνα πολίτη ότι προσφέρει και το NHS στο Ηνωμένο Βασίλειο ή άλλα συστήματα υγείας της Ευρώπης. Μπορώ να σας πω με βεβαιότητα ότι, τουλάχιστον στον τομέα της Καρδιοχειρουργικής ενηλίκων, δεν υστερούμε σε τίποτα. Όλοι μας ενημερωνόμαστε, παρακολουθούμε και εφαρμόζουμε τις εξελίξεις της καρδιοχειρουργικής. Η χειρουργική των αρρυθμιών, η επιδιόρθωση των βαλβίδων επί ανεπάρκειας αυτών, η χειρουργική δια ελαχίστων τομών (minimal invasive), η ενδαγγειακή χειρουργική και λοιποί νεοτερισμοί εφαρμόζονται με επιτυχία στα Νοσοκομεία του ΕΣΥ».
Τι απαιτείτε ώστε να ενισχυθεί η Καρδιοχειρουργική στα δημόσια νοσοκομεία; Τι είναι αυτό που λείπει;
«Η καρδιοχειρουργική στην Ελλάδα πιστεύω ότι έχει ανέβει πολλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια. Στην Ελλάδα πραγματοποιούνται όλες οι επεμβάσεις καρδιάς και δεν μεταβαίνει κανένας πλέον στο εξωτερικό για να χειρουργηθεί. Τα αποτελέσματά μας είναι εφάμιλλα των Ευρωπαίων. Τα δημόσια Νοσοκομεία προσφέρουν άριστες υπηρεσίες στον τομέα της καρδιοχειρουργικής. Ο Έλληνας πολίτης να ξέρει ότι θα έχει άριστη φροντίδα αν επιλέξει ένα δημόσιο Νοσοκομείο όπως το δικό μας, το Ιπποκράτειο Αθηνών και το καρδιοχειρουργικό τμήμα. Η Ελληνική καρδιοχειρουργική έχει κάνει άλματα και θα βελτιωθεί κι άλλο με την άφιξη νέων συναδέλφων από το εξωτερικό και τον σύγχρονο εξοπλισμό που αποκτούμε όπως εργαλεία θωρακοσκοπικής και ενδοσκοπικής καρδιοχειρουργικής».
Ποιο είναι το πιο δύσκολο χειρουργείο που έχετε κάνει και πόσες ώρες χρειάστηκαν;
«Τα Χειρουργεία καρδιάς είναι δύσκολα εξ’ορισμού. Ανήκουν όπως είπα νωρίτερα στις ‘’εξαιρετικά υψηλής βαρύτητας’’ επεμβάσεις. Μερικές σύνθετες και επείγουσες επεμβάσεις ωστόσο, είναι ακόμα πιο δύσκολες όπως ο οξύς διαχωρισμός της αορτής, οι μηχανικές επιπλοκές του εμφράγματος, η επεμβάσεις επί καρδιακής ανεπάρκειας κτλ. Όσο για τις ώρες, όσο χρειαστεί. Δεν εγκαταλείπουμε ποτέ τον ασθενή στην αίθουσα του χειρουργείου. Οι επεμβάσεις συνήθως διαρκούν από 4 έως 8 ώρες περίπου. Τις ώρες αυτές στα μάτια μας και στη σκέψη μας υπάρχει μόνο η καρδιά του ασθενούς που χειρουργούμε και τίποτα άλλο. Απόλυτη αφοσίωση και αυτοσυγκέντρωση».
Ποιο ρόλο πιστεύετε θα παίξει η τεχνητή νοημοσύνη στον τομέα σας; Τι είδους εξελίξεις μπορεί να φέρει;
«Η τεχνητή νοημοσύνη μπαίνει στην καθημερινότητά μας με γοργούς ρυθμούς. Ήταν κάτι εντελώς άγνωστο μέχρι πριν λίγο καιρό αλλά χρησιμοποιείται ήδη ακόμα και στην καρδιοχειρουργική. Δημοσιεύσαμε πρόσφατα εργασία σε ξενόγλωσσο περιοδικό indexed στο σημαντικότερο ιατρικό data base παγκοσμίως, το pubmed, με τίτλο ’’artificial intelligence in cardiac surgery’’. Κάνοντας μια βιβλιογραφική ανασκόπηση, είδαμε ότι υπάρχουν ήδη πολλές εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης τόσο στην ακρίβεια της διάγνωσης όσο και στην θεραπεία καρδιοχειρουργικών περιπτώσεων και ακόμα περισσότερο, στην διεγχειρητική χρήση και εφαρμογή αυτής».
Θέλατε από μικρός να ακολουθήσετε τον τομέα της Καρδιοχειρουργικής και εξακολουθείτε να είστε απόλυτα αφοσιωμένος σε αυτό. Είναι ζήτημα καρδιάς κυριολεκτικά και μεταφορικά. Πώς είναι λοιπόν μια τυπική μέρα σας;
«Η καρδιοχειρουργική είναι μια δύσκολη και ιδιαίτερα ανταγωνιστική ειδικότητα. Πρέπει να αφοσιωθεί κανείς ολοκληρωτικά. Τα χειρουργεία ανοικτής καρδιάς απαιτούν αντοχή. Εγώ προσωπικά ασκώ την καρδιοχειρουργική με ενθουσιασμό και μεράκι. Είναι αυτό ακριβώς που ήθελα να κάνω από μικρό παιδί. Οι μύθοι της καρδιοχειρουργικής εκείνης της εποχής ήταν τα πρότυπά μου. Τότε που έθετα στόχους και ιδανικά. Όσο υψηλότερους στόχους βάζεις, τόσο προσπαθείς και τόσο βελτιώνεσαι για να τους πετύχεις. Οι στόχοι και τα ιδανικά καθορίζουν το ύψος που θα φτάσει κανείς στη ζωή του. Την καρδιοχειρουργική ή την κάνεις με ολοκληρωτική αφοσίωση ή κάνεις κάτι άλλο. Μέση λύση δεν υπάρχει. Δεν χωράνε μετριότητες. Η αριστεία είναι μια αρετή που δεν χαρίζεται αλλά κατακτάται. Μια τυπική ημέρα ξεκινάει πολύ νωρίς το πρωί με επίσκεψη στους χειρουργημένους ασθενείς, χειρουργικές επεμβάσεις στη συνέχεια, εξωτερικά ιατρεία, βιβλιογραφική ενημέρωση, ετοιμασία μαθημάτων σε φοιτητές, ετοιμασία ομιλιών σε συνέδρια ως αργά το βράδυ. Επί εφημερίας, συνεχίζουμε με επείγοντα χειρουργεία, ακόμα και ολονύκτια».
Ασθενείς σας εκφράζονται με θετικά λόγια, όχι μόνο ως καρδιοχειρουργός, αλλά και για τη στάση σας απέναντί τους σε προσωπικό επίπεδο. Πώς αισθάνεστε γι΄αυτό; Ποιο είναι το πιο τιμητικό σχόλιο – ευχαριστήριο που έχετε δεχτεί;
«Οι ασθενείς μου ανταποδίδουν την ευχαρίστησή τους με απείρως καλά λόγια. Όταν μετά το χειρουργείο μου φιλούν τα χέρια, με αγκαλιάζουν και κλαίνε από συγκίνηση μπροστά μου, παίρνω δύναμη να συνεχίσω με περισσότερο μεράκι. Τιμητικό σχόλιο…Θεός, ημίθεος, μάγος της καρδιοχειρουργικής με χρυσά χέρια, Άγιος με το χαμόγελο, σωτήρας και άλλα τέτοια. Διακρίνω ένα είδος λατρείας στο πρόσωπό μου. Οι ασθενείς καταλαβαίνουν το αίσθημα ευθύνης και την ενσυναίσθηση που θεωρώ ότι με διακρίνει. Μέσα από τα επιτυχημένα χειρουργεία σώζεται ο χειρουργός. Χρειάζεται βέβαια τόσο επαγγελματισμός όσο και ανθρωπιά πέρα από τη βαθιά γνώση της ιατρικής επιστήμης και τις χειρουργικές δεξιότητες».
Είχατε πρόσφατα μια διεθνή διάκριση και βράβευση. Πώς φτάνει κάποιος σ’αυτό?
«Η ιατρική επιστήμη είναι συνυφασμένη με την κλινική πράξη, το χειρουργικό έργο και την έρευνα. Οι επιστημονικές μας ανησυχίες οδηγούν σε καινοτόμες ιδέες τις οποίες δημοσιεύουμε σε ξενόγλωσσα διεθνή περιοδικά και τις παρουσιάζουμε στα ιατρικά συνέδρια. Μια τέτοια δουλειά μας εκτιμήθηκε ως πρωτοποριακή και έλαβε το πρώτο βραβείο ανάμεσα σε πολλές εκατοντάδες εργασίες προερχόμενες από όλο τον πλανήτη. Είχε ιδιαίτερα μεγάλη συμμετοχή το συνέδριο με συνέδρους από όλο τον κόσμο και με μύθους της παγκόσμιας καρδιοχειρουργικής. Εμείς σαν τμήμα συμμετείχαμε ενεργά με εργασίες, ομιλίες και προεδρεία κερδίζοντας το πρώτο βραβείο. Ήταν ιδιαίτερα τιμητικό γεγονός τόσο για το Καρδιοχειρουργικό Τμήμα του Ιπποκρατείου όσο και για μένα προσωπικά όντας επικεφαλής του τμήματος.
Επί τη ευκαιρία, να σας ενημερώσω ότι στις αρχές Δεκεμβρίου θα διοργανώσω δικό μου Καρδιοχειρουργικό Συνέδριο στο Ιπποκράτειο με προσκεκλημένους συνέδρους από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Σκοπός του συνεδρίου είναι η συνάντηση επιστημόνων και η παρουσίαση των τεχνικών τους, της έρευνάς τους και την ανταλλαγή απόψεων».
Bio
Νίκος Γ. Μπαϊκούσης MD, MSc, PhD. Καρδιοχειρουργός, Συντονιστής Διευθυντής Καρδιοχειρουργικού Τμήματος, Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών.
Διδακτορικό στην Καρδιοχειρουργική ενηλίκων, μεταπτυχιακό στην ενδαγγειακή χειρουργική, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Διδάσκων σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα της Ιατρικής Αθηνών. Προϋπηρεσία ως επιμελητής καρδιοχειρουργικής στο Γ.Ν.Αθηνών Ευαγγελισμός, στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μετεκπαίδευση στο Παρίσι στην χειρουργική των καρδιακών βαλβίδων, στην ολική αρτηριακή επαναιμάτωση του μυοκαρδίου (bypass) και στην χειρουργική της αορτής. Γνώση τριών ξένων γλωσσών. Εκατοντάδες δημοσιεύσεις κλινικών και ερευνητικών εργασιών σε ξενόγλωσσα περιοδικά. Συμμετοχή σε εκατοντάδες Ιατρικά συνέδρια κυρίως στην Ευρώπη, συχνά ως ομιλητής. Αυτόνομο χειρουργικό έργο με χιλιάδες καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις όλου του φάσματος.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr