Για το βιβλίο "Ιατρική και Νοσοκομεία στο Βυζάντιο" του Γ.Κ Παπαγεωργίου

Παράξενα τα συναισθήματα όταν προλογίζεις το έργο και τη παρουσία,  ενός  τόσο αξιόλογου επιστήμονα, συγγραφέα, συγγενή και παιδικού  φίλου,  που επιστρέφει στη πόλη μας μετά από αποδημία πολλών δεκαετιών. Ερχόμενος, μας  κομίζει ένα αξιοθαύμαστο ιστορικό – αφήγημα,  που ανατρέχει οκτώ αιώνες πριν.O πρωταγωνιστής μεγαλώνει  στη Πάτρα και πηγαίνει  στη Βασιλίδα των πόλεων.

Σπουδάζει  στο  «Πανδιδακτήριο»  εφάμιλλο πανεπιστημίου και  εκπαιδεύεται ως γιατρός. Το 1204 με τη τέταρτη Σταυροφορία  καταφεύγει στη Νίκαια της Βιθυνίας και επιστρέφει πάλι στη Κωνσταντινούπολη.

Εκεί ζει διαδοχικά  ο  αφηγητής,  ως «Νικηφόρος Μεσήνης» ή «Νικόλαος Μελισηνός» που αποτελούν  το alter ego  του συγγραφέα. Εκεί  εντάσσεται ως  ταγμένος ιατρός και συνεπής χριστιανός,  δουλεύοντας αόκνως  στα πρωτοποριακά νοσοκομειακά και φιλανθρωπικά ιδρύματα  παραρτήματα της Μονής Παντοκράτορος. Αυτοά  φαντάστηκε,  ο Γιώργος Παπαγεωργίου  και  αναβίωσε μαζί τους. Με το έργο  του αναδεικνύεται το πνεύμα της εποχής,  της φωτισμένης δυναστείας  των Κομνηνών, επικοινωνεί  με όλους τους ξακουστούς λόγιους  της περιόδου και καταδύεται στον  βαθύτερο αλλοτινό  εαυτό του.

Ανακαλύπτει πλήθος από μνημεία του πολιτισμού,  αποκαλύπτει τις εξελίξεις της ιατρικής  επιστήμης, τις υψηλές μορφές   τέχνης και  λόγου,  άπειρες αρχαίες πηγές. Ταυτισμένος  προσωπικά  με το υψηλό του λειτούργημα,  ως ενός  κορυφαίου γιατρού χειρουργού  και βαθύ  γνώστη  του μείζονος Ελληνισμού, επιχειρεί ένα πολύπλοκο τόλμημα. Επιδίδεται στο παίγνιο της μεγάλης αναζήτησης και επιστροφής στις ρίζες, του καθόλου πολιτισμού μας.  Απηχεί το μεγάλο  αφηγητή,   το Χόρχε Μπόρχες που  στο διήγημα ο «Λαβύρινθος», ταξιδεύει στη Κνωσσό, και αναζητά τυφλός όντας τον μίτο της Αριάδνης και το  Μινώταυρο.  έγραψαν, οι συνοδοί του, στο σημείο από όπου φαντάσθηκε ότι ξεκίνησε. Οι πέτρες έκαιγαν στα ερείπια, ο ήλιος τρύπωνε παντού σε ένα μεθοδικά ακάλυπτο παρελθόν. Κοιτάζαμε χωρίς να βλέπουμε.  Εδώ θα ήταν ο λαβύρινθος μονολογούσε, χαμένος σε σκέψεις που δεν είχε διαφθείρει το φως. Εδώ βλέπω, το πραγματικό είδωλο ενός ανύπαρκτου κόσμου έλεγε. Σε ένα μεστό και συγκλονιστικό του λόγο, ο Μπόρχες είπε:  «Ως ποιητής χρησιμοποιώ μεταφορές, στη σημερινή περίπτωση θα χρησιμοποιήσω δύο. Η πρώτη είναι εκείνη, της επιστροφής του Οδυσσέα στην πατρίδα. Εγώ θα ειπώ ότι επιστρέφω στην Ελλάδα, είκοσι πέντε αιώνες μετά, από τότε που όλα άρχισαν από εδώ που ανέβλυσαν ο στοχασμός, η διαλεκτική, η ποίηση, η φιλοσοφία, η επιστήμη, όλα.  Γυρίζω έπειτα από τόσους αιώνες να σας ευχαριστήσω όλους. Μπορείτε να με θεωρήσετε ως έναν εξόριστο Έλληνα στην Νότιο Αμερική, που επιστρέφει στην πατρίδα του.

7Μπορείτε  να πείτε ότι ήμουν πάντα στην Ελλάδα, εννοώ πνευματικά όχι σωματικά. Θα ήθελα να ξέρετε, είναι πως νοιώθω ευτυχισμένος πολύ ευτυχισμένος που βρίσκομαι στην Ελλάδα, και θα βρίσκομαι για πάντα εδώ, ακόμα και όταν το σώμα μου θα απουσιάζει. (Ο Μπόρχες στην Κρήτη: 1985, 57) Παλαιότατος ό μύθος και η σαγήνη της μακράς αποδημίας, επίγειας και χθόνιας, της αέναης περιήγησης της  επιστροφής  στον  κόσμο των νεκρών από την Ομηρική «Νέκυια»  την «Αινιάδα» του Βιργίλιου το Δαντικό Καθαρτήριο.

Ο Γιώργος Παπαγεωργίου μετά το έργου που αφιέρωσε στους  μεγάλους γιατρούς, ιεραποστόλους και  στοχαστές  Άλμπερτ Σβάιτσερ και Λουκά της Κριμαίας, που έχει σαν ιδανικά πρότυπα,  συνεχίζει με μιά συνοπτική ιστορία της ιατρικής και  του χριστιανικού ανθρωπισμού.

Συνεχώς  ταξιδεύει  και ανακαλύπτει τη μείζονα  Ελλάδα, ολοκλήρωσε επιτυχώς ένα φιλόδοξο εγχείρημα

Το έργο του, δεν βρίσκεται μακρυά  και από  το ιστόρημα του επιφανούς πατριώτη μας Παναγιώτη Κανελλόπουλου, που γεννημένος  στη Πάτρα το 1902  επινοεί το έργο  «Γεννήθηκα το 1402» .

Γεννιέται στη Πάτρα, μαθητεύει στον Ομπλό  φθάνει  στη Κωνσταντινούπολη  όπου ζει και αφηγείται το δραματικό τέλος της Βυζαντινής  αυτοκρατορίας.   Στο 12τομο έργο  του «Ιστορία του Ευρωπαϊκού πνεύματος»  αρχικά αφιέρωσε στο Βυζάντιο μόλις 7 σελίδες, στην τρίτη  έκδοση μελετώντας βαθύτερα αφιέρωσε 238 σελίδες. Ο Κωστής Παλαμάς  έγραψε  χιλιάδες στίχους στο «Δωδεκάλογο του Γύφτου» και τη «Φλογέρα του Βασιλιά». Ο κορυφαίος Μ. Καραγάτσης ή Δημήτρης Ροδόπουλος, Πατρινός  εκ πατρός, σκηνοθετεί  το υπέροχο δίδυμο «Σέργιο και Βάκχο». που περιηγείται ανά τους αιώνες, έχοντας ως επίκεντρο τη Κωνσταντινούπολη. Η Ρώσσο-Αμερικάνα Ταμάρα Ράις, μας έδωσε τη λαμπρή αφήγηση της καθημερινής δημόσιας και ιδιωτικής ζωής στην Βυζαντινή αυτοκρατορία. Η υποτιμημένη Βυζαντινή ιστορία αναθεωρείται και ξαναγράφεται με σύγχρονο τρόπο,  χωρίς προκαταλήψεις από κορυφαίους δυτικούς ιστορικούς. Ξεχωρίζει ο σπουδαίος  Άγγλος βυζαντινολόγος Στηβ Ράνσιμαν, που μετά  την εξαίρετη 3τομη ιστορία των Σταυροφοριών έγραψε σειρά σπουδαίων έργων όπως: τον «Λεκαπηνό», το «Μυστρά» τη «Τελευταία  Βυζαντινή Αναγέννηση» κά.. Αναφέρει σε: «Κάθε ιστορική περίοδος εξαρτάται απ’ αυτά που συνέβησαν πριν απ’ αυτήν και η σημασία της εξαρτάται από τα γεγονότα που έπονται. Η ιστορία δεν είναι µιά σειρά από λιµνούλες µε στάσιµα νερά. Είναι ένα αεικίνητο ποτάμι που συνεχώς αλλάζει».

Συνεχίζεται η εμβάθυνση στις ΗΠΑ μετά τους κορυφαίους Σπύρο Βρυώνη και Αγγελική Λαίου, στο Dubarton  Oaks  του Havard,  μέχρι τον Αντώνη Καλδέλη στο Οχάιο που δίνει θαυμάσιες νέες ερμηνείες.

 Ο Αριστοτέλης στο έργο του Μικρά Φυσικά αναφέρει, πως η μνήμη εξαρτάται όταν « Η παρούσα αντίληψις αναπλάττει παρελθούσαν εμπειρίαν.  Η μνήμη είναι εικών, καιαντίτυπον εικόνος. Περὶ  τοῦ μνημονεύειν  και τὸ ἀναμιμνήσκεσθαι·  λεκτέον ότι  οὐ γὰρ οἱ αὐτοί εἰσι μνημονικοὶ καὶ ἀναμνηστικοί͵ ἀλλ΄ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ μνημονικώτεροι μὲν οἱ βραδεῖς͵ ἀναμνηστικώτεροι δὲ οἱ ταχεῖς καὶ εὐμαθεῖς» Δηλαδή ως επί το πλείστον μεγαλύτερη μνήμη έχουν οι βραδέως αντιλαμβανόμενοι, μεγαλύτερη δε αναμνηστική οι ταχείς και πολυμαθείς . Ο συγγραφέας μας,  ως πολυμαθής δεν μνημονεύει επίκαιρα αλλά επισκοπεί αναμιμνήσκεται σε μακρύ χρόνο, σε βάθος αιώνων, αναπλάθει εποχές και κοινωνίες ολόκληρες.

Ο Γεώργιος Παπαγεωργίου Κωνσταντίνου  και της Τασίας το γένος Μεσήνη, είναι γέννημα- θρέμμα Πατρινός, με Γορτυνιακές, Καλαβρυτινές και Λευκαδίτικες ρίζες. Από τα μαθητικά του χρόνια διέγραψε μια εξαιρετική πορεία, ως αριστούχος μαθητής του 3ου Γυμνασίου Αρρένων, εξαίρετος φοιτητής, έκανε λαμπρές μεταπτυχιακές σπουδές σε Λονδίνο και Παρίσι, αναδείχθηκε σε κορυφαίο  χειρουργό  ιατρός και δάσκαλο της ιατρικής θήτευσε στον «Ευαγγελισμό» επί 30 έτη  με χιλιάδες σωτήριες επεμβάσεις. Απέκτησε εξαίρετη επιστημονική φήμη και άριστες εντυπώσεις από όλους τους πάσχοντες και  τους συναδέλφους του.

Δεν έβλεπε  τους ασθενείς ως «περιστατικά»  αλλά ως ανθρώπινη ενότητα σώματος και ψυχής

Γνήσιος ανθρωπιστής, παρέμεινε σεμνός και  ταπεινός, ευπροσήγορος στους πάντες, έχοντας

 αμείωτη αίσθηση της ηθικής ακεραιότητας και του καθήκοντος συμμετείχε σε πλείστες ιατρικές ιεραποστολές στην Αφρική με έμπρακτη αφοσίωση στις αρχές του ορθόδοξου χριστιανισμού

Τα στοιχεία αυτά, υψηλή ιατρική επιστημοσύνη και χριστιανική φιλαλληλία εκτιμώ  πως τον οδήγησαν, να συνθέσει την «Ιατρική και τη Κοινωνική πρόνοια τη Βυζαντινή  περίοδο»  Με το έργο του αυτό, φωτίζει τις αγνοημένες πρωτοποριακές  πανευρωπαϊκά κοινωνικές δομές. Διασταυρώνει και παραθέτει αξιόπιστες πληροφορίες, είναι  μετριοπαθής επιφυλακτικός σε αμφιλεγόμενα  θέματα.  

Δεν μένει  εκεί, προχωρά σε ευρεία ανασκόπηση της πορείας της ιατρικής και της φιλανθρωπίας από την εποχή του Ιπποκράτη και του Γαληνού,  Προσεγγίζει τους μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας,  όπως τον Βασίλειο και με τη «Βασιλειάδα» του. Εξυμνεί ευλόγως τους Παύλο Αιγινήτη, Αλέξανδρο Τραλειανό, Ορειβάσιο Περγαμινό, ως συνεχιστές του Ιπποκράτη και της κλασσικής παιδείας.

Αναδεικνύει την εξέλιξη της  γραφής και της Βυζαντινή τέχνης, θέματα  που κατέχει σε βάθος.

Εξαίρει τη συμβολή του μεγάλου Πατρέα λόγιου  του 9ου αιώνα Αρέθα  μητροπολίτη Καισαρείας  και του πατριάρχη Φωτίου στη διάσωση της κλασσικής Ελληνικής Γραμματείας.

Μαθητεύει κοντά στον υψιπετή Νικηφόρο Βλεμμύδη, συναναστρέφεται  εξαίρετους  λόγιους  όπως το  Γεώργιο Παχυμέρη και  το Γεώργιο Ακροπολίτη. Θαυμάζει ευλόγως το Θόδωρο Λάσκαρη και τον Ιωάννη Βατάτζη, που διέσωσαν τη μικρή εξελληνισμένη αυτοκρατορία της Νίκαιας και την Ελληνική Γραμματεία.

Ο  Ρήγας Φεραίος και  Κοζανίτες ιατροί  και λόγιοι Γεώργιος Σακελλαρίου και Γεώργιος Βεντότης συνεργάσθηκαν  μαζί του στη μετάφραση διασκευή του «Νέου Ανάχαρσι»  του Ζαν Μπαρτελεμύ και συμπεριέλαβαν στη «Χάρτα»  του. Το έργο αυτό  του 1795 είναι  ένα ονειρικό ταξίδι επιστροφής στις αστείρευτες  πηγές του Ελληνισμού. Ένα παρόμοιο περίπλου, στους άθλους  της Ιατρικής  και του Μεσαιωνικού Ελληνισμού, επιχειρεί αξιοθαύμαστα  διαχρονικά, ο Γεώργιος Κ. Παπαγεωργίου.

Η έκδοση, πλούσια, πολυτελής, η εικονογράφηση εντυπωσιακή που  της δίνει συλλεκτική αξία.

Δεν είναι ένα κοινότοπο ανάγνωσμα αλλά  μια σπουδή και εμβάθυνση στην  αέναη μάχη της επιστήμης και τον αγώνα διάσωσης της ελληνικότητας ανά τους αιώνες, στις άπειρες εκδοχές και συνυφάνσεις της.