Του Νίκου Κοτοπούλη
Η τραγωδία των Τεμπών ανέδειξε βαθιά ζητήματα που αφορούν τη δικαιοσύνη, τη λογοδοσία και την κοινωνική συνοχή. Η αναζήτηση της αλήθειας και της ευθύνης δεν είναι μόνο ένα νομικό ζήτημα αλλά και ένα ηθικό και φιλοσοφικό πρόβλημα, το οποίο έχει απασχολήσει διαχρονικά τη σκέψη μεγάλων φιλοσόφων, όπως ο Αριστοτέλης.
Παράλληλα, οι ήπιες δεξιότητες, όπως η ενσυναίσθηση, η επικοινωνία και η συναισθηματική νοημοσύνη, παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση κρίσεων και την αποκατάσταση της κοινωνικής εμπιστοσύνης.
Επιπλέον, η θεολογική διάσταση της δικαιοσύνης προσθέτει ένα υπαρξιακό και ηθικό πλαίσιο στην έννοια της αποκατάστασης, ενσωματώνοντας τις αρετές της αγάπης, της αλήθειας, της μετάνοιας και της συγχώρεσης χωρίς να αναιρεί την ανάγκη για λογοδοσία.
Η Αριστοτελική αντίληψη της Δικαιοσύνης και η απόδοση ευθυνών
Στα "Ηθικά Νικομάχεια", ο Αριστοτέλης ορίζει τη δικαιοσύνη ως την αρετή που αποδίδει στον καθένα ό,τι του αναλογεί. Διαιρεί τη δικαιοσύνη σε δύο βασικές κατηγορίες: την αναλογική και τη διανεμητική. Η αναλογική δικαιοσύνη σχετίζεται με την απόδοση ποινών και την αποκατάσταση των αδικιών βάσει του μεγέθους της ευθύνης και του αδικήματος. Αντίστοιχα, η διανεμητική δικαιοσύνη αφορά τη δίκαιη κατανομή πόρων, αποζημιώσεων και ευκαιριών στην κοινωνία.
Η εφαρμογή αυτών των αρχών στο δυστύχημα των Τεμπών είναι κρίσιμη. Η αναλογική δικαιοσύνη θα απαιτούσε την αναγνώριση και τιμωρία των υπευθύνων με βάση τον βαθμό της ευθύνης τους. Αυτό σημαίνει ότι τόσο τα φυσικά πρόσωπα όσο και τα νομικά πρόσωπα που φέρουν ευθύνη θα έπρεπε να λογοδοτήσουν. Η διανεμητική δικαιοσύνη, από την άλλη, θα υπαγόρευε ότι οι αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων θα έπρεπε να είναι ανάλογες της απώλειας που υπέστησαν, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις ψυχολογικές όσο και τις οικονομικές συνέπειες της τραγωδίας.
Ωστόσο, η δικαιοσύνη δεν είναι μόνο ζήτημα νομικών αποφάσεων. Περιλαμβάνει επίσης την ηθική αποκατάσταση της κοινωνικής εμπιστοσύνης. Αν το κράτος και οι θεσμοί αποτύχουν να αποδώσουν δικαιοσύνη με αντικειμενικότητα και ανεξαρτησία, τότε η κοινωνία θα μπορούσε να οδηγηθεί στη δυσπιστία, στην οργή και, ενδεχομένως, σε πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις.
Οι ήπιες δεξιότητες στη διαχείριση της κρίσης
Η αντιμετώπιση μιας τραγωδίας όπως αυτή των Τεμπών δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά σε νομικές και θεσμικές διαδικασίες. Απαιτείται επίσης η ανάπτυξη ήπιων δεξιοτήτων από τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε η διαχείριση της κρίσης να είναι αποτελεσματική και ανθρώπινη.
Ενσυναίσθηση: Οι αρχές και οι υπεύθυνοι φορείς οφείλουν να δείξουν γνήσια συμπόνια και κατανόηση προς τις οικογένειες των θυμάτων. Η χρήση τυπικών και απρόσωπων δηλώσεων μπορεί να αυξήσει την οργή του κοινού, ενώ η ειλικρινής αναγνώριση της τραγωδίας βοηθά στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.
Επικοινωνία: Η διαφάνεια είναι απαραίτητη για την αποφυγή παραπληροφόρησης. Οι αρμόδιοι φορείς οφείλουν να παρέχουν σαφείς και έγκυρες πληροφορίες για τις αιτίες του δυστυχήματος, την πορεία των ερευνών και τις ενέργειες που αναλαμβάνονται για να αποφευχθούν παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον.
Συναισθηματική Νοημοσύνη: Οι δικαστές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να επιδείξουν ευαισθησία στη διαδικασία απόδοσης δικαιοσύνης, χωρίς να επηρεάζεται η δίκαιη κρίση τους από λαϊκές πιέσεις, αλλά ούτε και να αδιαφορούν για τις κοινωνικές επιπτώσεις των αποφάσεών τους.
Ο Ρόλος των πολιτών και η θεσμική ανεξαρτησία της δικαιοσύνης
Η απονομή δικαιοσύνης δεν είναι μόνο κρατική υπόθεση. Οι πολίτες έχουν καθήκον να απαιτούν διαφάνεια, λογοδοσία και δίκαιες διαδικασίες. Ωστόσο, είναι εξίσου σημαντικό η κοινωνία να διατηρεί την ανεξαρτησία των θεσμών. Αν και οι διαδηλώσεις και η δημόσια πίεση είναι θεμιτές, δεν θα πρέπει να οδηγούν σε λαϊκά δικαστήρια ή να επιβάλλουν αποφάσεις βάσει συναισθηματικής φόρτισης.
Η δικαιοσύνη θα πρέπει να απονέμεται με αντικειμενικότητα και να βασίζεται σε αποδεικτικά στοιχεία. Αν οι αποφάσεις επηρεάζονται από πολιτικές σκοπιμότητες ή λαϊκές πιέσεις, τότε υπονομεύεται η αρχή του κράτους δικαίου, γεγονός που θα μπορούσε να έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες.
Η θεολογική διάσταση της δικαιοσύνης
Στην ορθόδοξη παράδοση, η δικαιοσύνη δεν είναι τυπική νομική αποκατάσταση αλλά ηθική και πνευματική κάθαρση. Η ανθρώπινη δικαιοσύνη έχει όρια, καθώς μπορεί να επηρεάζεται από αδυναμίες και συμφέροντα. Ωστόσο, η θεία δικαιοσύνη είναι τέλεια και απόλυτη, αποκαθιστώντας κάθε αδικία στην αιωνιότητα.
Η Εκκλησία στο πλαίσιο της αληθινής αγάπης για τον πλησίον, καλεί σε προσευχή για τις ψυχές των θυμάτων και σε μετάνοια για όσους φέρουν ευθύνη. Η συγχώρεση δεν αναιρεί την ανάγκη για απονομή δικαιοσύνης, αλλά εντάσσεται σε ένα πλαίσιο εσωτερικής αλλαγής. Ο Χριστός ως ο Θεός της αγάπης, δίδαξε ότι η αληθινή δικαιοσύνη περιλαμβάνει τόσο την απονομή της, όσο και την αγάπη εν αληθεία από όλους προς όλους.
Επιλογικά
Το δυστύχημα των Τεμπών αποτελεί ένα σημείο καμπής για την ελληνική κοινωνία. Η δικαιοσύνη, η λογοδοσία και η κοινωνική συνοχή θα πρέπει να διαφυλαχθούν μέσα από ένα σύστημα που σέβεται τόσο τις νομικές διαδικασίες όσο και τις ηθικές αρχές. Ο συνδυασμός της αριστοτελικής σκέψης, των σύγχρονων προσεγγίσεων στις ήπιες δεξιότητες και της θεολογικής διάστασης της δικαιοσύνης εν αγάπη, δημιουργεί ένα θετικό πλαίσιο διαχείρισης της κρίσης. Μόνο μέσα από ανεξάρτητη και θεσμικά κατοχυρωμένη δικαιοσύνη μπορεί να διαφυλάσσεται η εμπιστοσύνη στους θεσμούς και να διατηρείται η κοινωνική σταθερότητα.
Νίκος Κοτοπούλης
Δάσκαλος MSc - Θεολόγος
Αρκετοί φοιτητές και νέοι άνθρωποι, που είχαν ταξιδέψει παλιότερα στο ίδιο δρομολόγιο, περιέγραψαν με τραγούδια που έφτιαξαν, τον έντονο τρόπο με τον οποίο βίωσαν υπαρξιακά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών. Ένα παράδειγμα, σε Alfavita 16.03.2023 «Ένα βαγόνι όνειρα - δάκρυα για τα Τέμπη» https://www.alfavita.gr /koinonia/410892_ena-bagoni-on eira-ena-tragoydi-ta-tempti). Γράφτηκε 29.02.2023.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr