Μουσειακό είδος: Που βρίσκεται ο τελευταίος τηλεφωνικός θάλαμος στην Πάτρα- Μια ιστορία, φτιαγμένη από γυαλί και αλουμίνιο

O τελευταίος παλιός κλειστός  τηλεφωνικός θάλαμος της Πάτρας βρίσκεται στην πλατεία Ομονοίας να θυμίζει ότι κάποτε οι άνθρωποι έκαναν ουρές έξω από θαλάμους και περίπτερα για να πάρουν ένα τηλέφωνο, ενίοτε δε διαπληκτίζονταν κιόλας μεταξύ τους για τη σειρά με τη γνωστή φράση «τελειώνετε κύριε, περιμένου τόσοι άνθρωποι».

Στην Πάτρα, οι τηλεφωνικοί θάλαμοι εμφανίστηκαν το 1953 και ήταν τσιμεντένιοι. Ο πρώτος τοποθετήθηκε στην πλατεία Όλγας. Ακολούθησαν άλλες πλατείες  και κεντρικά σημεία της πόλης.

Το  1969 έφτασαν οι νέοι τηλεφωνικοί θάλαμοι  από γυαλί, πάνω σε αλουμινένιο σκελετό (ένας τέτοιος είναι και αυτός που έχει απομείνει στην πλατεία Ομονοίας) ενώ το 1996 άρχισε η αντικατάσταση των παλιών γυάλινων θαλαμών με ανοικτούς θαλάμους τους λεγόμενους ημιθαλάμους.
Το 2004 τοποθετηθήκαν τηλεφωνικοί ημιθάλαμοι κίτρινου χρώματος με καρτοτηλέφωνα που έφεραν τις μασκότ των Ολυμπιακών Αγώνων. 

Η έλευση θαλάμων στη Αθήνα

Ο Γιάννης Μυλωνάς στο μπλογκ του (https://telecompatras.blogspot.com/2019/) αναφέρει σχετικά με την ιστορία των θαλάμων στην Ελλάδα.

«Μετά την ίδρυση της ΑΕΤΕ και την αυτοματοποίηση των αστικών τηλεφωνικών κέντρων που πραγματοποιήθηκε σε πολλές πόλεις της χωράς η εταιρεία προχώρησε από το 1936, περίπου, στην εγκατάσταση κοινόχρηστων τηλεφώνων σε επίκαιρα σημεία της Αθήνας για την εξυπηρέτηση της ανάγκης των πολιτών για επικοινωνία καθώς η εγκατάσταση τηλεφώνου σε κάθε σπίτι ήταν δύσκολη και κυρίως ακριβή υπόθεση.
Αρχικά εγκαταστάθηκαν 50 τηλεφωνικοί θάλαμοι στο κέντρο της Αθήνας.
Οι θάλαμοι αυτοί ήταν διαστάσεων 1 χ 1 κατασκευασμένοι από σιδερένιο σκελετό και επενδυμένοι με τσιμεντένιες πλάκες όψεως αρτιφισιέρ, περιμετρικά δε στο πάνω μέρος είχαν το λογότυπο της τηλεφωνικής εταιρείας.
Οι θάλαμοι είχαν πόρτα με τζαμί για να φαίνεται αν κάποιος χρησιμοποιούσε το τηλέφωνο καθώς και ηλεκτροφωτισμό.
Η τηλεφωνική συσκευή, κερματοδέκτης ήταν μόνιμα στερεωμένη στον τοίχο, ήταν ενισχυμένης κατασκευής και λειτουργούσε με την χρήση ειδικού κέρματος.
Στο χώρο του θαλάμου υπήρχε και θέση για τηλεφωνικό κατάλογο κάτι που καταργήθηκε αργότερα λόγο των κλοπών που παρατηρήθηκαν.
Το κέρμα ήταν ορειχάλκινο μικρών διαστάσεων 18 χιλιοστά και είχε δυο εγκοπές από την μια πλευρά και μια εγκοπή από την άλλη καθώς και το λογότυπο της ΑΕΤΕ.
Ο λόγος που χρησιμοποιήθηκαν κέρματα αντί νομισμάτων της εποχής ήταν γιατί η τιμή τηλεφωνήματος θα μπορούσε να αλλάζει χωρίς επεμβάσεις επί του κερματοδέκτη αφού τα τηλεφωνικά κέρματα πωλούνταν στα περιπτερά και μαγαζιά στο ύψος που όριζε κάθε φορά η ΑΕΤΕ.
Το κέρμα αντιστοιχούσε σε μια αστική τηλεφωνική συνδιάλεξη χωρίς καθορισμένο χρόνο και με την απάντηση του καλούμενου το κέρμα έπεφτε σε ειδικό κουτί το όποιο άνοιγαν οι υπάλληλοι της τηλεφωνικής εταιρείας σε τακτά χρονικά διαστήματα ,αυτονόητο είναι ότι σε περίπτωση μη απάντησης του καλούμενου το κέρμα επιστρεφόταν στον κάτοχο του.
Τα κέρματα που χρησιμοποιήθηκαν από το 1936 έως το 1952 περίπου , και έφεραν το λογότυπο της ΑΕΤΕ ήταν 6 διαφορετικά .
Ο πόλεμος , η κατοχή και ο εμφύλιος που ακολούθησε ματαίωσαν τα σχεδία της ΑΕΤΕ για την εγκατάσταση κοινοχρήστων τηλεφωνικών θαλαμών κερματοδεκτών στην επαρχία ,έτσι την εγκατάσταση νέων θαλαμών ανέλαβε πλέον ο νεοσυσταθείς ΟΤΕ μετά το 1950.

Οι θάλαμοι στην Πάτρα

Στην Πάτρα, όπως αναφέρει στο μπλογκ του ο κ. Μυλωνάς,  οι τηλεφωνικοί θάλαμοι έκαναν την εμφάνιση τους το 1953 φέροντας πλέον το σήμα του ΟΤΕ.
Ο πρώτος θάλαμος που τοποθετήθηκε και λειτούργησε ήταν στην πλατεία Βασ. Όλγας.
Ακολούθησαν θάλαμοι στα Ψηλαλώνια στην πλατεία Γεωργίου Α ,στην πλατεία Τριών Συμμάχων, στο πάνω μέρος της οδού Τριών Ναυάρχων κλπ.
Μετά την σύσταση του ΟΤΕ τα κέρματα απέκτησαν νέο λογότυπο καθώς και ημερομηνία κοπής κι’ άλλα σύμβολα.
Τηλεφωνικοί κερματοδέκτες τοποθετήθηκαν και εντός καταστημάτων με μεγάλη κίνηση ,κυρίως παντοπωλεία και καφενεία ,τοποθετήθηκαν όμως και στην πρόσοψη του κτηρίου του ΟΤΕ στην οδό Γούναρη (μετά το 1954).
Τα κέρματα που χρησιμοποιήθηκαν από το 1952 έως το 1972 και έφεραν το λογότυπο του ΟΤΕ ήταν 27 διαφορετικά.
Το 1968 η εταιρεία DNA A.E. μετά από μειοδοτικό διαγωνισμό του ΟΤΕ σχεδίασε και κατασκεύασε τηλεφωνικούς θαλάμους από αλουμίνιο και κρύσταλλα ασφαλείας (security) αντικαθιστώντας όλους τους μέχρι εκείνη την στιγμή τσιμεντένιους.
Από το 1970 και μετά αρχίζει η αποξήλωση των παλιών κερματοδεκτών και η εγκατάσταση εντός των ίδιων τηλεφωνικών θαλαμών νέων τηλεφώνων που λειτουργούσαν με νόμισμα (1 δραχμή) .
Οι νέοι νομισματοδέκτες ήταν γεγονός.
Η λειτουργία ήταν ιδία ,απλά πιο εύκολα χωρίς την αναζήτηση του απαραιτήτου κέρματος αφού με μια δραχμή που κυκλοφορούσε στα πορτοφόλια μας τότε έκανες αμέσως το ποθητό τηλεφώνημα.
Αντικατάσταση κερματοδεκτών είχαμε σε όλα τα σημεία λειτουργίας άσχετα αν βρίσκονταν σε θαλάμους η’ στεγάζονταν σε καταστήματα.
Στην πόλη μας το 1969 έφτασαν οι νέοι τηλεφωνικοί θάλαμοι εξ ολόκληρου από γυαλί πάνω σε αλουμινένιο σκελετό με μεγάλη φωτεινότητα και ευδιάκριτα σήματα του ΟΤΕ.
Οι νέοι θάλαμοι σε μπλε απόχρωση ήταν για αστικά τηλεφωνήματα και εντός αυτών τοποθετήθηκαν νομισματοδέκτες που λειτουργούσαν με δραχμή
Τοποθετήθηκαν σύντομα σε δεκάδες σημεία της πόλης και έγιναν σημεία αναφοράς για τα ραντεβού της νεολαίας και της γειτονίας.
Παράλληλα εμφανίστηκαν και θάλαμοι πορτοκαλί απόχρωσης που φιλοξενούσαν νομισματοδέκτες με υποδοχές 2 , 5 και 10 δραχμών και ήταν κατάλληλοι για υπεραστικά τηλεφωνήματα.
Οι πορτοκαλί θάλαμοι τοποθετήθηκαν ακριβώς διπλά στους μπλε αλλά μονό σε κομβικά σημεία της πόλης μας.
Οι τσιμεντένιοι θάλαμοι απαξιώθηκαν όλοι και μετά από αίτημα του Δήμου Πατρέων παραχωρήθηκαν σε αυτόν που τους χρησιμοποίησε για μερικά χρόνια σαν καμπίνες αλλαγής λουομένων στην παραλία από την Ρομάντζα μέχρι το Φάρο της πλαζ , παρέμειναν μέχρι το 1978 και έγιναν μπάζα στα πλαίσια της διαμόρφωσης της παράλιας.
Η λειτουργία των νομισματοδεκτων που διήρκεσε μέχρι το 1994 προσαρμόζονταν ανάλογα το κόστος των τηλεφωνημάτων .
Σταδιακά η δραχμή που χρειάζονταν το 1970 έφτασε αισίως σε δεκάρικο το 1994 που αποσύρθηκαν από την κυκλοφορία.
Οι υπεραστικοί νομισματοδεκτες κατέληξαν το 1994 να λειτουργούν με 5 , 10 και 20 δραχμές.
Στην  Πάτρα  υπάρχουν  ακόμα  μερικά  ζευγάρια  παλιών  θαλάμων  (μπλε+πορτοκαλί)που  φιλοξενούν  καρτοτηλέφωνα  και  μας  θυμίζουν  μια  άλλη  εποχή.

Από το 1953 με την εμφάνιση των κερματοδεκτών μέχρι το 1994 που καταργήθηκαν οι νομισματοδέκτες την συντήρηση είχε αναλάβει το τμήμα αστικής τηλεφωνίας και οι αντίστοιχοι τεχνικοί.

 Από τους πρώτους που ασχολήθηκαν με τους κερματοδέκτες στην Πάτρα είναι ο Θύμιος Θεοδωρόπουλος και ο Νίκος Κονιδάρης.

Aπό το τρανζίστορ μέχρι το κινητό - Η ιστορία των τηλεπικοινωνιών "ζωντανεύει" στην Πάτρα