Το Μετέωρο Βήμα… του Μηχανογραφικού

Μέχρι τις 17 Ιουλίου 2015 καλείται ο νεοέλληνας υποψήφιος να συμπληρώσει το μηχανογραφικό του δελτίο για να πετύχει την εισαγωγή του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Θα προσπαθήσει να επιλέξει μέσα από το μηχανογραφικό δελτίο μία σχολή, ένα επάγγελμα που θα τον φέρει πιο κοντά στην αυτοπραγμάτωση του και θα του εξασφαλίσει μελλοντικά την επιβίωσή του. Ένα επάγγελμα που θα τον βοηθήσει να βελτιώσει το βιοτικό του επίπεδο να διασφαλίσει την ηθικοπνευματική του εξύψωση ασκώντας τις δεξιότητές του και αναπτύσσοντας τις κλίσεις του. Οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την επιλογή του επαγγέλματος είναι εσωτερικοί και εξωτερικοί. Εσωτερικοί, όπως οι επιθυμίες, τα ενδιαφέροντα, οι αξίες, η προσωπικότητα του ατόμου και εξωτερικοί παράγοντες όπως η οικογένεια και οι οικονομικές της δυνατότητες, το σχολείο, οι φίλοι, το κοινωνικό περιβάλλον, η υφιστάμενη κοινωνική κατάσταση. Τα βασικά κριτήρια στα οποία πρέπει να στέκεται ο νέος  για τη σωστή επιλογή σπουδών και επαγγέλματος είναι η ατομική του αυτογνωσία, οι προοπτικές των επαγγελμάτων, των συνθηκών εργασίας και τα οικογενειακά και οικονομικά δεδομένα.

Σημαντικό ρόλο παίζει η γνώση του εαυτού του, των χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς του «Γνώθι σαυτόν» έλεγε ο Χείλων ο Λακεδαιμόνιος.

Η γενική επίδοση στο σχολείο και οι καλές βαθμολογίες σε κάποια μαθήματα δημιουργούν μια εικόνα σχετικά με το επίπεδο των σχολών που μπορεί να σκοπεύει ο ενδιαφερόμενος, δεν είναι όμως το μοναδικό κριτήριο για να μπορεί να προδιαγράψει το επιτυχημένο επαγγελματικό του μέλλον. Οι διαχρονικά σταθερές επιθυμίες του ατόμου, οι επαγγελματικές του φιλοδοξίες και κυρίως η θέλησή του αποτελούν επίσης σημαντικά κριτήρια για τη σωστή επιλογή σπουδών και επαγγέλματος. Έγραψε ο Κομφούκιος «Όταν ξέρεις τι θέλεις οι πάντες υποχωρούν».

Αφού ο νέος γνωρίσει, αναζητήσει «τα θέλω και τα μπορώ του» το επόμενο βήμα του είναι να γνωρίσει τον κόσμο των επαγγελμάτων. Δύο τρόποι υπάρχουν για να πληροφορηθεί ο ενδιαφερόμενος για ένα επάγγελμα. Ο πρώτος είναι να μιλήσει με ανθρώπους που το ασκούν. Ο δεύτερος τρόπος να βρει και να αξιολογήσει επαγγελματικές μονογραφίες που περιγράφουν επαγγέλματα, τον τύπο εκπαίδευσης  που προϋποθέτουν, τις δεξιότητες που απαιτούνται για την άσκησή τους, το περιβάλλον εργασίας, τις εργασιακές συνθήκες, τον τρόπο ζωής που αυτά συνεπάγονται. Χρειάζεται να πληροφορηθεί τις προοπτικές τους στην εποχή της εργασιακής αβεβαιότητας, της υψηλής ανεργίας, στην εποχή της ταχύτατης εξέλιξης στην τεχνολογία, στην αγορά εργασίας, στην παγκόσμια οικονομία. Τα λόγια του Επίχαρμου «Προνοείν χρή τον άνδρα τον σοφόν» αρμόζουν απόλυτα στην περίσταση. Οι νέοι άνθρωποι βρίσκονται σε πραγματικό πανικό, όσον αφορά την επαγγελματική αποκατάστασή τους και ιδιαίτερα τώρα που η χώρα βιώνει τεράστια οικονομική κρίση. Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε στρέφουν σήμερα το ενδιαφέρον τους σε σχολές και επαγγέλματα που οδηγούν στο δημόσιο και εξασφαλίζουν με βεβαιότητα την εργασιακή μονιμότητα. Το ενδιαφέρον των νέων για τις σχολές των Σωμάτων Ασφαλείας τα τελευταία χρόνια έφτασε στα ύψη. Το επάγγελμα του πατέρα, της μητέρας, η οικογενειακή παράδοση, τα οικονομικά γενικά της οικογένειας αναδεικνύονται σήμερα σε πρώτους παράγοντες στην επιλογή του επαγγέλματος. Δεν είναι τυχαίο ότι τα επαγγέλματα υψηλού κοινωνικού κύρους και μεγάλων εσόδων π.χ. ιατρικές, νομικές, πολυτεχνικές κ.α. εμφανίζουν τεράστιες κοινωνικές διαφορές στη σύνθεση του φοιτητικού δυναμικού τους. Η «φοιτητοποίηση» μεγάλου αριθμού νέων δεν μετρίασε τις ανισότητες πρόσβασης μεταξύ των υποψηφίων εύπορων οικογενειών και εκείνων οι οποίοι προέρχονται από εργατικά και αγροτικά στρώματα. Η «ανθρωπογεωγραφία» των σχολών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποκαλύπτει τη σύνδεσή της με το πορτοφόλι της οικογένειας του φοιτητή. Ο συνεχής ανταγωνισμός για μια θέση στην αγορά εργασίας σπρώχνει όλο και περισσότερους στην «τεταρτοβάθμια» εκπαίδευση (μεταπτυχιακή εκπαίδευση). Μία εκπαίδευση που εμφανίζει έκδηλη ταξικότητα. Όλο και περισσότεροι νέοι από τα φτωχά λαϊκά στρώματα αδυνατούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Το πτυχίο και η εξέλιξη απαιτεί σήμερα οικογενειακή ευημερία. Η έδρα της σχολής βαρύνει πλέον αποφασιστικά την επιλογή των υποψηφίων και μάλιστα περισσότερο εκείνων που οι οικογένειες τους αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Η νεοελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση αποκτά ταξικότητα ασύμβατη με τις εξαγγελίες του Συντάγματος.

Σήμερα καταγράφεται ένα μεγάλο τμήμα υποψηφίων πολύ μεγαλύτερο από προηγούμενες χρονιές που στρέφεται σε σχολές της περιοχής του, ακόμα κι αν αυτές δεν είναι της πρώτης επιλογής τους. Το μεγαλύτερο ποσοστό υποψηφίων επιλέγουν σχολές στο Μηχανογραφικό τους δελτίο με κριτήριο η έδρα της σχολής να βρίσκεται στην περιοχή μόνιμης κατοικίας. Η αλλαγή φιλοσοφίας φέτος εκ μέρους του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων στο θέμα των μετεγγραφών θα μεγαλώσει ακόμη περισσότερο αυτό το ποσοστό. Αναγκάζεται ο νέος άνθρωπος να προσαρμόσει στην κρίση τους στόχους και τις επιλογές σπουδών του. Δεν έχει ο ίδιος την ευθύνη της διαχείρισης των ονείρων του. Επιλέγει επάγγελμα που μπορεί να είναι αταίριαστο με το χαρακτήρα του. Επικαιροποιείται έτσι η ρήση του Ντοστογιέφσκι «Αν θες να συντρίψεις, να εξουθενώσεις έναν άνθρωπο, βάλε τον να κάνει μια δουλειά, ολότελα άχρηστη γι’ αυτόν». Πρέπει λοιπόν να αφήσουμε το νέο να επιλέξει το επάγγελμα που πραγματικά του αρέσει και του ταιριάζει. Να τον αφήσουμε να αντιμετωπίσει την κρίση ακολουθώντας το επαγγελματικό του όραμα…

Αξίζει να σημειωθεί ότι την Πέμπτη 9 Ιουλίου 2015 και μέχρι τις 18:40 ώρα είχαν οριστικοποιηθεί 53.601 μηχανογραφικά, περίπου το 48% του συνόλου των μηχανογραφικών δελτίων. Αριθμός ίσως μικρός σε σχέση με το μεγάλο χρονικό διάστημα που δόθηκε για τη συμπλήρωση των μηχανογραφικών δελτίων. Το αρχικό χρονικό διάστημα 15 Ιουνίου -                       7 Ιουλίου αποδείχτηκε στην πραγματικότητα άκαιρο, αφού η ανακοίνωση των βαθμολογίων των υποψηφίων έγινε στις 23 Ιουνίου 2015. Είναι βέβαιο ότι η σημερινή οικονομική πολιτική κατάσταση της χώρας θα αλλοιώσει τον χάρτη των επιλογών των υποψηφίων. Και στο ποσοστό που αναλογεί (είσοδος περίπου 70.000 πρωτοετών φοιτητών) θα επηρεάσει την ποιότητα σπουδών στην Ανώτατη Εκπαίδευση τον επερχόμενο Σεπτέμβριο. Όλα τα δεδομένα οδηγούν στην απαξίωση της Ελληνικής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης!