Δείτε φωτό από την επίσκεψη του Ισραηλινού σκηνοθέτη Άρι Φόλμαν στις Νύχτες Πρεμιέρας στην Αθήνα

Ένας από τους σημαντικότερους και πιο ανήσυχους δημιουργικά σκηνοθέτες του παγκόσμιου κινηματογράφου, ο Ισραηλινός Άρι Φόλμαν, παρέστη στο 19o Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας, με αφορμή την πλήρη ρετροσπεκτίβα που έγινε στο έργο του.

Παράλληλα προβλήθηκε η ολοκαίνουρια ταινία του που συνδυάζει αληθινούς ήρωες με την καρτούν εκδοχή τους «The Congress» με πρωταγωνιστές την Ρόμπιν Ράιτ, τον Πολ Τζιαμάτι και τον Χάρβει Καιτέλ,

Η σύντομη επίσκεψη του Άρι Φόλμαν στην Αθήνα, ο οποίος είδε το αστέρι του να εκτοξεύεται όταν το υπέροχο φιλμ του «Βαλς με τον Μπασίρ» προβλήθηκε και έκανε αίσθηση στις Κάννες το 2008, ξεκίνησε με την παρουσία του στην προβολή της νέας του ταινίας, «The Congress», η οποία αξίζει να σημειωθεί ότι έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κανών.

Πριν την προβολή της ταινίας του, την περασμένη Τρίτη, 24/9 στον κινηματογράφο IDEAL, o καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας, Ορέστης Ανδρεαδάκης, απένειμε στο σπουδαίο δημιουργό βραβείο για τη συνολική του προσφορά στον κινηματογράφο. Ο Άρι Φόλμαν ευχαρίστησε θερμά το Φεστιβάλ για την τιμή και αστειεύτηκε λέγοντας ότι του επισπεύδει την κρίση μέσης ηλικίας (καθώς είναι 50 χρόνων).

Το «The Congress» με πρωταγωνίστρια την Ρόμπιν Ράιτ, και πηγή έμπνευσης το βιβλίο «The Futurological Congress» του Στάνισλαβ Λεμ, είναι κάτι «σαν να έχεις ένα ατίθασο, άγριο παιδί που κάνει συνέχεια φασαρίες στο σχολείο και σε παίρνουν τηλέφωνο για να σου μιλήσουν, αλλά τελικά σε εκφράζει περισσότερο από όλα», όπως σχολίασε χαρακτηριστικά ο Φόλμαν πριν από την έναρξη της προβολής.

Μετά το τέλος της προβολής, ο Ισραηλινός σκηνοθέτης μίλησε εκτενώς για την διαδικασία της δημιουργίας της ταινίας, που του πήρε σχεδόν 4 χρόνια, την έμπνευσή του για την ταινία μέσα στο βιβλίο του Λεμ αλλά και τις προσαρμογές που προέκυψαν, τις αλλαγές στην πορεία της ταινίας με την αντικατάσταση της Κέιτ Μπλάνσετ («είναι υπερ-γυναίκα, τα κάνει όλα τέλεια, όμως ήθελα να υπάρχει κάτι πιο περίπλοκο στο ρόλο») με την Ρόμπιν Ράιτ, η οποία βοήθησε σημαντικά στην εξέλιξη του σεναρίου και την προσπάθειά του, όπως και όποιου άλλου κινηματογραφιστή, να ενώσει τον πραγματικό κόσμο με εκείνο του υποσυνείδητου.

Την επόμενη μέρα, την προχθεσινή Τετάρτη 25/9, ο Άρι Φόλμαν είχε την ευκαιρία να μιλήσει για το σύνολο του έργου του στο ειδικό masterclass στο βιβλιοπωλείο Ιανός στην οδό Σταδίου, το οποίο ξεκίνησε με την προβολή της - άπαιχτης μέχρι την Τετάρτη - σπουδαστικής ταινίας του Φόλμαν, «Αναπαυτικά Μουδιασμένοι». Πρόκειται για ένα μεσαίου μήκους ντοκιμαντέρ από το 1991, που επιχειρεί να συλλάβει το κλίμα πανικού στο Τελ Αβίβ των αρχών του πολέμου στον Περσικό, καθώς οι κάτοικοι της πόλης προσπαθούν να ενσωματώσουν στην καθημερινότητά τους τις συνθήκες διαρκούς απειλής θανάτου από ιρακινούς πυραύλους. «Είναι μια ιδιωτική, εσωτερική ταινία. Είναι περίεργο να τη βλέπεις μετά από τόσα χρόνια – είναι σαν να βλέπεις έναν παλιό φίλο» δήλωσε ο Άρι Φόλμαν.

Η συζήτηση πέρασε γρήγορα στο αριστουργηματικό «Βαλς με τον Μπασίρ», που σχολιάστηκε ευμενώς όσο καμία άλλη στο Φεστιβάλ Καννών του 2008 όταν ξεδίπλωσε μέσα από πανέμορφα σχεδιασμένες animation σκηνές τις απωθημένες αναμνήσεις του ίδιου του σκηνοθέτη, οδηγώντας μας σε ένα ανεπανάληπτο ταξίδι γύρω από τη μνήμη της βίας και την καταπίεσή της.

«Ερωτεύτηκα την ελευθερία που μου δίνει το animation. Η ιστορία που ήθελα να πω είχε πόλεμο, το πιο σουρεαλιστικό πράγμα στον κόσμο, χαμένες αναμνήσεις, όνειρα, φαντασιώσεις, υποσυνείδητο, χαμένη νιότη – δεν υπάρχει καλύτερο μέσο αφήγησης από το animation για όλα αυτά. Πολλοί στρατιώτες που υπέφεραν από μετατραυματικό στρες μού είπαν ότι ένιωσαν κάτι να “ανοίγει” όταν είδαν μια τέτοια ιστορία σε animation, και αυτό τους συγκλόνισε ενώ ποτέ δεν είχαν νιώσει το ίδιο όταν έβλεπαν πολεμικές ταινίες. Το ίδιο μου έχουν πει και οι σύζυγοι και σύντροφοι των στρατιωτών – ότι βλέποντας την ταινία κατάλαβαν τι εστί πόλεμος. Και τις δύο αυτές αντιδράσεις δεν τις περίμενα».

Στην ερώτηση για το αν η επιλογή του «The Congress» ήταν συνειδητά μακριά από το πολιτικό σινεμά του «Μπασίρ», ο Άρι Φόλμαν ξεκαθάρισε ότι ο μεγαλύτερος φόβος του μετά την τεράστια επιτυχία της ταινίας δεν ήταν μια αποτυχία, αλλά μια απομίμηση. «Στην βιομηχανία σε θέλουν εγκλωβισμένο στο γκέτο σου: ο Ισραηλινός θα μιλήσει για το Παλαιστινιακό, ο Παλαιστίνιος για την κατοχή και τη Λωρίδα της Γάζας, ο Χιλιανός για τη φτώχεια και τον Πινοσέτ, ο Ισπανός για τον Φράνκο… όποιος θέλει να πει κάτι άλλο, δυσκολεύεται.»

Η ιδιαίτερα περίπλοκη προετοιμασία της ταινίας κράτησε πάνω από 4 χρόνια καθώς τα εκτενή κομμάτια animation χωρίστηκαν σε 9 συνολικά χώρες και πλήθος καλλιτεχνών και ομάδων, κάνοντας το ομοιόμορφο αποτέλεσμα να μοιάζει αδύνατο. Ο σκηνοθέτης παραδέχθηκε, εξάλλου, ότι το να χρησιμοποιείς παραδοσιακές και χειροποίητες τεχνικές animation ενώ έχεις στη διάθεσή σου υπολογιστές και τεχνολογία, «είναι απλώς τρελό».

Πλησιάζοντας προς τη λήξη της φετινής μας διοργάνωσης, όμως, το 19ο Φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας υποδέχεται κι άλλους εκλεκτούς προσκεκλημένους:

Από σήμερα και έως την Κυριακή 29/9 θα υποδεχθεί τους Τομ Μπέρνινγκερ (Τom Berninger) και Κρεγκ Τσάρλαντ (Craig Charland), σκηνοθέτη και Παραγωγό αντίστοιχα της ταινίας «Mistaken for Strangers». Ο Τομ Μπέρνινγκερ είναι από το Σινσινάτι και είναι αδερφός του Ματ Μπέρνινγκερ, τραγουδιστή των The National και πρωταγωνιστή της ταινίας του. Ο Κρεγκ Τσάρλαντ σπούδασε κινηματογράφο στο Κολλέγιο της Βοστόνης. Έχει δουλέψει στον χώρο του κινηματογράφου τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανπομένων και των ταινιών του Τομ Μακάρθι «The visitor» και «Win Win» ενώ ήταν επικεφαλής του συντονισμού στο post-production του φιλμ «Hugo» του Μάρτιν Σκορσέζε.

Παρών στην Αθήνα στις 19^ες Νύχτες Πρεμιέρας και ο Bόλκερ Σλέντορφ (Volker Schloendorff) σκηνοθέτης του «The Tin Drum - To Ταμπούρλο», το οποίο απέσπασε το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (1979), φιλμ που επαναπροβάλλεται μετά από πολλά χρόνια (απόψε 27/9 στις 19.00 στην Odeon Όπερα 1).

Ο σπουδαίος Γερμανός δημιουργός Βόλκερ Σλέντορφ, το Σάββατο, 28/9, στις 11 το πρωί θα βρίσκεται στο βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ (Σταδίου 24), όπου θα συνομιλήσει με το αθηναϊκό κοινό (masterclass) για την πολυσχιδή καριέρα του, για το θρυλικό αντιναζιστικό «Ταμπούρλο» και τις αλληγορικές του προεκτάσεις, οι οποίες στην Ευρώπη τού σήμερα παραμένουν πιο επίκαιρες από ποτέ.

Τελευταία χρονικά, αλλά εξίσου σημαντική και πολυναμενόνη προσκεκλημένη του 19ου  Φεστιβάλ Διεθνούς Κινηματογράφου της Αθήνας, είναι η ελληνικής καταγωγής, Γαλλίδα ηθοποιός, Αντέλ Εξαρχόπουλος, η οποία θα παρευρεθεί στην τελετή λήξης του Φεστιβάλ, την Κυριακή, 29 Σεπτεμβρίου στο Παλλάς κατά την οποία θα προβληθεί η ταινία «Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2)» που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο φετινό Φεστιβάλ Καννών και στην οποία πρωταγωνιστεί.