Στην Πάτρα η παράσταση με τον Δημήτρη Πιατά θα έρθει στις 13 Σεπτεμβρίου σηματοδοτώντας την επίσημη πρεμιέρα του 32ου Φεστιβάλ Πάτρας
Ο «Κύκλωψ» του Ευριπίδη πραγματεύεται από μια άλλη οπτική γωνία τις περιπέτειες του Οδυσσέα στο νησί του κύκλωπα Πολύφημου.
Όταν ο Οδυσσέας, ο πολυμήχανος και επινοητικός ήρωας της Οδύσσειας, καταφτάνει στο νησί του Κύκλωπα για να βρει προμήθειες ώστε να συνεχίσει το ταξίδι του προς την Ιθάκη, θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια κοινωνία που βασίζεται σε πρωτόγονα ένστικτα. Μια ιστορία γεμάτη κωμικά στοιχεία με τον χορό των Σατύρων να δίνει τον τόνο όπου η ανθρώπινη ευφυΐα, η ευστροφία και η επινοητικότητα κατατροπώνουν την κτηνώδη δύναμη και τη στυγνή βία.
Ο Βασίλης Παπαβασιλείου μεταφράζει και σκηνοθετεί το μοναδικό σατυρικό δράμα που έφτασε ακέραιο έως τις μέρες μας, σε παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, με τον Νίκο Καραθάνο (Οδυσσέα), τον Δημήτρη Πιατά (Κύκλωπα) και τον Νίκο Χατζόπουλο (Σιληνό).
Όπως γράφει το «Έθνος», το σατυρικό δράμα του Ευριπίδη με τον τίτλο «Κύκλωψ» είναι μια μεταδόμηση της σχετικής ραψωδίας της «Οδύσσειας» του Ομήρου σύμφωνα με τους κώδικες του είδους. Σύμφωνα μ΄ αυτούς τους κώδικες, του παθήματος του Οδυσσέα που συνιστά η συνάντηση με τον Κύκλωπα, προηγείται η αιχμαλωσία των ακολούθων του Διονύσου, των Σατύρων, από το ίδιο πρόσωπο.
Εμμέσως πλην σαφώς, πριν από τον Οδυσσέα, γνώρισε το «στραπάτσο» ο Διόνυσος, έστω συνεκδοχικά: οι πιστοί του είχαν βγει στη θάλασσα για να τον βρουν και να τον ελευθερώσουν από τους πειρατές που τον είχαν απαγάγει, αλλά τους περίμενε η προσάραξη, το ατύχημα: η Σικελία, η Αίτνα και ο Κύκλωπας.
Η παράσταση που σήμερα 2 Αυγούστου και το Σάββατο 3/8 θα παιχθεί στην Επίδαυρο στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ, θα έρθει και στο Αρχαίο Ρωμαικό Ωδείο της Πάτρας στις 13 Σεπτεμβρίου 2013, στο πλαίσιο του 32ου Φεστιβάλ Πάτρας – Θεσμός Αρχαίου Δράματος.
«Μπαίνει κανείς στον πειρασμό να σκεφτεί ότι τα «θύματα» του Κύκλωπα, ο Οδυσσέας και ο Διόνυσος, προσωποποιούν δυνάμεις όπως η κίνηση, η κυκλοφορία της επιθυμίας, η λαχτάρα της ρευστότητας, που προσκρούουν στον τοίχο που συμβολίζει ο Πολύφημος. Αυτή η σύγκρουση ενεργοποιεί τον ανθρώπινο τρόμο στο πλαίσιο του αρχαιοελληνικού κόσμου, και όχι μόνο - τι δηλώνουν, π.χ., για το σύγχρονο φαντασιακό έννοιες όπως ύφεση, στασιμότητα ή πάγωμα της ρευστότητας; Αυτόν τον τρόμο επιχειρεί να ξορκίσει το έργο του Ευριπίδη» σχολιάζει ο Βασίλης Παπαβασιλείου.
Σε ό,τι αφορά το ελληνικό στοιχείο, το κυρίαρχο brand name είναι του Οδυσσέα και όχι του Κύκλωπα. Είτε μας αρέσει είτε όχι, στο συλλογικό μας φαντασιακό και ασυνείδητο δύο φιγούρες δίνουν μάχη: Ο Οδυσσέας και ο Καραγκιόζης. Και ο Κύκλωπας; «Για τον Κύκλωπα μπορεί να πει κανένας ότι η ανθρωπότητα έχει αφήσει πίσω της τον γαστρονομικό ή βιολογικό κανιβαλισμό. Η ανάγκη του ανθρώπου να τρώει τον όμοιό του». Το ερώτημα είναι αν έχει αφήσει πίσω της τον πολιτικό ή τον ηθικό κανιβαλισμό ή άλλες εκδοχές του. «Η φιγούρα του Κύκλωπα μας πάει σε αυτή την κατάσταση αλλά έχει κάνει και τον δρόμο της μέσα στην ιστορία.
Έχουμε από τη μια έναν άνθρωπο της περιπλάνησης που πέφτει πάνω σε έναν ερημόλυκο στο νησί του, ένα πλάσμα της ακινησίας. Είναι σαν η κίνηση να συναντά την στατικότητα. Έχουν ταξιδέψει αυτές οι μορφές και μας έχουν ταξιδέψει για να φτάσουν να συναντήσουν την διατύπωση του Καβάφη που λέει “δεν θα τους συναντήσεις τους Λαιστρογόνες και του Κύκλωπες, μόνο αν τους κουβαλάς μέσα στην ψυχή σου, κι αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου”».
Όπως γράφει η εφημερίδα «Έθνος», υπάρχει το «πρακτικό ζήτημα της μικρής διάρκειας» του «Κύκλωπα», ο οποίος πρώτη φορά ανεβαίνει μόνος του σε επαγγελματική παράσταση. «Στην αρχαία Αθήνα ήταν το κερασάκι στην τούρτα της αρχαίας τραγικής τριλογίας. Εμείς παίρνουμε το επιδόρπιο και βάζουμε το στοίχημα με τον εαυτό μας να φτιάξουμε ένα ορντέρβ. Να δημιουργήσουμε τις συνθήκες όπου ο Κύκλωπας θα εγκατασταθεί στο παρόν του χρόνου της παράστασης» τόνισε ο Βασίλης Παπαβασιλείου, ο οποίος κατά το παρελθόν έχει συνεργαστεί και με το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας.
Το εναρκτήριο λάκτισμα για να ξεκινήσει η παράσταση είναι «μια ομάδα ανθρώπων που προσγειώνονται στην Επίδαυρο.
Έχουν έρθει εκεί ως μικρέμποροι, σφετεριστές, βιοπαλαιστές -τους λέμε Καπήλους- για να πουλήσουν την πραμάτεια τους, πουλάνε από νερό μέχρι pretty bra. Ξαφνικά αντιλαμβάνονται ότι οι θεατές πάνε να καθίσουν στις θέσεις τους. Τότε συνειδητοποιούν ότι πρέπει να κάνουν κάτι και κινητοποιείται ο αρχηγός τους που λέγεται Οδυσσέας, κατά σύμπτωση. Ο Κύκλωπάς μας διαθλάται μέσα από τον Οδυσσέα που τον λέμε Μπερμπάντη. Και δεν είναι γιος του Λαέρτη αλλά γιος του μπαρμπα-Κώστα, ενός παλαιοβιβλιοπώλη στο Μοναστηράκι. Αυτοί στήνουν την παράσταση μπροστά μας». Είναι αυτούσιο το έργο του Ευριπίδη και παίζεται ακέραιο αλλά εν όψει αυτής της συνθήκης η παράσταση θα έπρεπε να λέγεται «Σχέδιο Κύκλωψ»».
«Ο Κύκλωπας έχει τους δικούς του νόμους. Έχει ορίσει δικό του κράτος. Είναι ένας χαρακτήρας που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως σχόλιο στη σημερινή μας εποχή. Ο ήρωάς μου είναι μονόφθαλμος, άρα κοντόφθαλμος, βλέπει σε ένα περιορισμένο οπτικό πεδίο.
Είναι συνηθισμένοι άνθρωποι στη σημερινή εποχή οι Κύκλωπες. Είναι πολύ περισσότεροι απ΄ όσοι νομίζουμε. Και «το κυριότερο- απ΄ όλα “κανιβαλίζουν”», ανέφερε ο Δ. Πιατάς. «Ο Οδυσσέας είναι ένας κατεξοχήν ελληνικός ήρωας. Πολυμήχανος, εφευρετικός ταξιδιάρης, που θα βρει τρόπους να τα φέρει βόλτα. Έχει κάτι πολύ έντονα ελληνικό πάνω του. Είναι αυτός που ξέρουμε δηλαδή.
Στον Βασίλη Παπαβασιλείου αρέσει να λέει πως είναι ο Κανένας, δηλαδή ο Καθένας» σημειώνει ο Νίκος Καραθάνος, ο Οδυσσέας της παράστασης. «Για τον μέσο Ελληνα αυτές οι δύο φιγούρες ξεπηδούν από τα παιδικά μας αναγνώσματα και την παιδική μας φαντασία» υπογραμμίζει ο Δ. Πιατάς, ο οποίος προσθέτει ότι αντιμετωπίζουν τους ρόλους τους... «σαν ένα παιχνίδι. Προσπαθούμε να αποφύγουμε την οποιαδήποτε αναπαραγωγή του μύθου με την έννοια της εικονογράφησης. Ακόμα κι όταν υπάρχει εικονογράφηση την προβοκάρουμε».
Η ταυτότητα της παράστασης
Μετάφραση/Σκηνοθεσία: Βασίλης Παπαβασιλείου.
Διασκευή: Βασίλης Παπαβασιλείου/Σωτήρης Χαβιάρας.
Σκηνικά/Κοστούμια: Μαρί Νοέλ Σεμέ.
Μουσική: Δημήτρης Καμαρωτός.
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ.
Κίνηση: Sinequanon.
Πρωταγωνιστούν: Νίκος Καραθάνος, Δημήτρης Πιατάς, Νίκος Χατζόπουλος. Χορός: Γιώργος Γιαννακάκος, Θανάσης Δήμου, Ηλίας Ζερβός, Βασίλης Καραμπούλας, Κώστας Κοράκης, Γιάννης Κότσιφας, Λαέρτης Μαλκότσης, Αγγελος Μπούρας, Μιχάλης Οικονόμου, Χρήστος Σαπουντζής, Μιχάλης Σαράντης, Γιώργος Συμεωνίδης, Χάρης Τζωρτζάκης, Αγγελος Τριανταφύλλου, Σωτήρης Τσακομίδης, Γιωργής Τσουρής, Νικόλας Χανακούλας.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr