ΜΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΣΙΝΕΦΙΛ ΕΥΚΑΙΡΙΑ - ΒΓΑΙΝΕΙ ΣΤΙΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΤΟ ΟΝΕΙΡΙΚΟ ΝΤΕΜΠΟΥΤΟ ΤΗΣ ΙΛΝΤΙΚΟ ΕΝΙΕΝΤΙ

Η CarouselFilms παρουσιάζει το ονειρικό ντεμπούτο της σκηνοθέτιδας Ίλντικο Ενιέντι με τίτλο «Ο 20ος μου Αιώνας - Az én XX. Századom» σε πρώτη κινηματογραφική διανομή στην Ελλάδα, από την προσεχή Πέμπτη 19/7/2018 στις αίθουσες.

Το φιλμ θα παιχθεί σε πλήρης ψηφιακή αποκατάσταση σε 4Κ από το εργαστήριο Magyar Labor των Ουγγρικών αρχείων κινηματογράφου με την επίβλεψη του διευθυντή φωτογραφίας της ταινίας Τίμπορ  Μάτε.

Έχει τιμηθεί με την Χρυσή Κάμερα Φεστιβάλ Καννών, 1989

•             Berlinale Classics, Φεστιβάλ Βερολίνου 2018

•             Στις 12 καλύτερες Ουγγρικές ταινίες όλων των εποχών σύμφωνα με την ψηφοφορία

των Κριτικών της Ουγγαρίας.

Διάρκεια: 103 λεπτά. Το φιλμ είναι ασπρόμαυρο.

Σκηνοθεσία: Ίλντικο Ένιεντι

Ερμηνευτές: Ντορότα Σέγκντα, Όλγεγκ Γιανόφσκι, Πέτερ Ντόμπαϊ, Πάουλους Μάνκερ.

Σενάριο: Ίλντικο Ενιέντι

Φωτογραφία: Τίμπορ Μάτε

Καλλιτεχνική διεύθυνση: Ζόλταν Λάμπας

Μοντάζ: Μαρία Ρίγκο

Μουσική: Λάσλο Βιντόφσκι

Παραγωγή: Budapest Stúdió Vállalat (Ουγγαρία), Freihändler Filmproduktion (Δυτική Γερμανία), ICAIC (Κούβα).

“Από το 8½ του Φελίνι είχαμε να δούμε τόσο γοητευτικό ασπρόμαυρο.” - Κέβιν Τόμας, New York Times

“Ταινία για ελεύθερα μυαλά” - Le Figaro

“Μια μπουρλέσκ τοιχογραφία. Ένα ασπρόμαυρο υπερθέαμα” - Liberation

“Ένα διαμάντι αισθησιακής ομορφιάς” - Culture Box – France Television

“Ένα εκθαμβωτικό φιλμ, με όλες τις σημασίες της λέξης. Ένα σπάνιο οπτικό σοκ” – Pariscope.

Τη νύχτα του 1880, όταν ο Τόμας Έντισον παρουσίασε δημόσια τον πρώτο ηλεκτρικό λαμπτήρα στο Νιου Τζέρσεϊ, δυο δίδυμα κορίτσια βλέπουν το πρώτο φως στην Βουδαπέστη. H Ντόρα και η Λίλυ, ζουν πουλώντας σπίρτα στους περαστικούς, απάγονται από αγνώστους και μεγαλώνουν χωρισμένες. Η χαραυγή του 20ου αιώνα βρίσκει την Ντόρα ψευτοαριστοκράτισσα τυχοδιώκτρια και την Λίλυ αναρχική βομβίστρια. Οι δυο τους, , περνώντας αναρίθμητες περιπέτειες, θα συνδεθούν ξανά μέσω του Ζ, ενός μυστηριώδους, γοητευτικού ταξιδιώτη ενώ ανακαλύψεις, νέες θεωρίες, ιδέες και κινήματα, σαρώνουν την ανθρωπότητα.

Ήταν στο φεστιβάλ Καννών  του 1989, όταν μια ταινία από την Ουγγαρία, της τότε πρωτοεμφανιζόμενης Ίλντικο Ενιέντι, μιας από τις τελευταίες μαθήτριες του μεγάλου Ζόλταν Φάμπρι, κατέλαβε εξ απήνης τους θεατές με το αναπάντεχο «Ο 20ος μου αιώνας».

Ήταν ένα φιλμ που δεν έμοιαζε με κανένα άλλο Ουγγαρέζικο της νέας γενιάς (δεν ήταν μια ταινία κοινωνικού ρεαλισμού, δεν είχε μεγάλα μονοπλάνα και σιδερένιο ντεκουπάζ), για την ακρίβεια δεν έμοιαζε με κανένα άλλο φιλμ, θυμίζει το δελτίο Τύπου.

Η Ενιέντι, παρουσίασε ένα απολύτως μεταμοντέρνο παραμύθι σε οργασμικό ασπρόμαυρο, μια αισιόδοξη φαντασμαγορία που ενσωματώνει τεχνικές του βωβού κινηματογράφου, υπαρκτά ιστορικά πρόσωπα (Έντισον, Τέσλα, Βάινεγκερ, Τολστόι), την πανίδα και την χλωρίδα σε πρωταγωνιστικούς ρόλους (κόντρα στα στερεότυπα), ευθείες κινηματογραφικές αναφορές από τον Γκρίφιθ και τον Ρενουάρ ως τον Κάπρα και τον Ουέλς, μιλώντας για τις άπειρες (ευνοϊκές) πιθανότητες στην ζωή, την τυχαιότητα ως παράγοντα διαμόρφωσης της ταυτότητας, την γυναικεία φύση και σεξουαλικότητα, το βλέμμα του άνδρα στην γυναίκα και πλείστα άλλα σε μια μεταβατική εποχή (όπως ήταν κι αυτή των χρόνων πριν την πτώση του Τείχους, όπως είναι και η δική μας).

Ο ελευθεριακός, ιδιότυπος «Μαγικός ρεαλισμός» της σημιουργού από την Ουγγαρία, πήρε περίπατο τη Χρυσή Κάμερα στο Φεστιβάλ των Κανών, κυκλοφόρησε ακόμα και στις ΗΠΑ (με τους New York Times να χαιρετίζουν το καλύτερο ασπρόμαυρο από την εποχή του «Οκτώμισι» του Φελίνι) και βρήκε έναν απρόσμενο θαυμαστή στο πρόσωπο του κυρίου Ziggy Stardust (κατά κόσμον David Bowie) ο οποίος χρηματοδότησε την επόμενη ταινία της.

Πριν λίγα χρόνια, σε ψηφοφορία της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου της Ουγγαρίας, ψηφίστηκε ως μια από τις 12 καλύτερες Μαγυάρικες ταινίες όλων των εποχών. Το φιλμ, κυκλοφορεί για 1η φορά σε εμπορική κινηματογραφική διανομή στην Ελλάδα, με το θαυμαστό ασπρόμαυρο να λάμπει στην πλήρη αποκατάσταση 4Κ από την Ουγγρική Ταινιοθήκη, σε επιμέλεια του Διευθυντή Φωτογραφίας Τίμπορ Μάτε (η αποκατεστημένη κόπια προβλήθηκε επίσημα στο τελευταίο Φεστιβάλ Βερολίνου, τμήμα Berlinale Classics και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα).

-«Ο 20ος μου αιώνας» ήταν η  τελευταία κινηματογραφική παραγωγή που ολοκληρώθηκε στην Ουγγαρία επί υπαρκτού σοσιαλισμού, πριν την αλλαγή του 1989.

-Το φιλμ γυρίστηκε στην στα στούντιο της MAFILM στην Βουδαπέστη, στην Γερμανία και στην Κούβα.

-Στην ταινία ακούγονται αποσπάσματα από τις όπερες «Μάκβεθ» του Τζουζέπε Βέρντι και «Σταχτοπούτα» («Ο θρίαμβος της καλοσύνης») του Τζοακίνο Ροσίνι.

-Ο Ρώσος πρωταγωνιστής Όλεγκ Γιανκόφσκι (που πέθανε το 2009), συμπρωταγωνίστησε στον «Καθρέφτη» και τη «Νοσταλγία» του Ταρκόφσκι.

-Ο Πέτερ Άντομπάι που ερμηνεύει τον Τόμας Έντισον, είναι εμβληματική μορφή του νεότερου Ουγγρικού σινεμά με πολλές συνεργασίες με τους μεγάλους Μαγυάρους δημιουργούς των 70ς και 80ς. Πιο γνωστή του συμμετοχή το «Μεφίστο» του Ίστβαν Σάμπο.

-Ο αξέχαστος Ντέηβιντ Μπάουι, γοητευμένος από την ταινία (την είδε στις ΗΠΑ το 1989), ζήτησε από την Ενιέντι να συνεργαστούν στο επόμενο σχέδιό της. Αρχικά, ο Μπάουι  προοριζόταν για πρωταγωνιστής στον «Μαγικό Κυνηγό» (την επόμενη παραγωγή τηςσκηνοθέτιδας), αλλά λόγω περιοδειών του, περιορίστηκε στην χρηματοδότηση του σχεδίου.

Λίγο καιρό μετά, ο  Βρετανός σούπερσταρ ζήτησε από την Ενιέντι να σκηνοθετήσει ένα σώου που θα παρουσίαζε ζωντανά στην Ινδία, αλλά αυτή την φορά ήταν η Ουγγαρέζα δημιουργός που αδυνατούσε να συνεργαστεί, καθώς βρισκόταν στον όγδοο μήνα της εγκυμοσύνης της στο πρώτο της παιδί.

*Το φιλμ παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2000, στο πλαίσιο αφιερώματος στην Ενιέντι του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (Μισέλ Δημόπουλος, Δημήτρης Εϊπίδης). Η πρεμιέρα του στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2016, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, στο πλαίσιο του αφιερώματος Cine Magyar που διοργάνωσε η Carousel Films, με την παρουσία της δημιουργού. Στο τελευταίο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, παρουσιάστηκε το σύνολο του έργου της Ενιέντι, η τελευταία ταινία της οποίας, το περσινό και βραβευμένο με τη Χρυσή Αρκτο φιλμ, «Η Ψυχή και το Σώμα», ένα εκκεντρικό love story, ρομαντικό μέχρι θανάτου (αλλά και ζωής), προτάθηκε για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης παραγωγής και στην Πάτρα το είδαμε στα Odeon Veso Mare από την Κινηματογραφική Λέσχη.

*Η πλήρως αποκατεστημένη κόπια σε 4Κ του «Ο 20ος μου Αιώνας - Az én XX. Századom» προβλήθηκε για πρώτη φορά στο τελευταίο Φεστιβάλ Βερολίνου, τον περασμένο Φεβρουάριο.

Επιμέλεια: Τ. ΜΑΡΤΑΤΟΣ