Oταν ανακοινώθηκε ότι η Κλερ Ντενί θα ανοίξει το Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών του 70ού Φεστιβάλ Καννών, ήταν εύλογη η απορία πώς θα μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη αυτό το εμβληματικό φιλοσοφικό έργο, στον αποσπασματικό κι αποφθεγματικό λόγο του οποίου βρήκαν, βρίσκουν και θα βρίσκουν καταφύγιο και παρηγοριά διαδοχικές γενιές ερωτευμένων.

Τελικά, όμως, το «Un Beau Soleil Intérieur» δεν είναι μια stricto sensu μεταφορά (πώς θα μπορούσε άλλωστε;) παρά αφήνει τον λόγο του Μπαρτ να διαποτίσει την ταινία με τον ίδιο τρόπο που ο ήλιος του τίτλου ζεσταίνει την κεντρική ηρωίδα της ταινίας και την ψυχή του θεατή: διακριτικά, υποδόρια κι αφοπλιστικά.

Η Ιζαμπέλ είναι μια διαζευγμένη πενηντάχρονη ζωγράφος που ψάχνει διακαώς τον έρωτα. Θα τον αναζητήσει σε διάφορους άντρες που θα περάσουν από τη ζωή της: έναν κυνικό τραπεζίτη, έναν ανασφαλή ηθοποιό, έναν σέξι άγνωστο που θα χορέψει μαζί της σε ένα κλαμπ το «At Last» της Ετα Τζέιμς (σε μια σκηνή ανθολογίας), τον πρώην σύζυγό της, με την ίδια αδήριτη υπαρξιακή ανάγκη κάθε φορά για κάτι ουσιαστικό που θα νοηματοδοτήσει τη ζωή της και με την ίδια αμφίβολη έκβαση στο τέλος.

Ομολογουμένως δεν περιμέναμε μια ρομαντική κομεντί από την Κλερ Ντενί και η ενασχόληση της 71χρονης πλέον και τόσο υποτιμημένης από την ελληνική διανομή Γαλλίδας σκηνοθέτη με το είδος γίνεται με τους δικούς της όρους. Αποδομώντας τους κώδικες του, εδώ δεν υπάρχει ο ένας και μοναδικός σωτήριος έρωτας, αλλά οι πολλοί, καθένας εκ των οποίων θα καλύψει μία μόνο πλευρά των αναγκών της Ιζαμπέλ, άλλοτε τη σαρκική, άλλοτε τη συναισθηματική, άλλοτε την πνευματική, ενώ οι πνευματώδεις διάλογοι του σεναρίου που έγραψε η ίδια η Ντενί μαζι με τη συγγραφέα Κριστίν Ανιό κρύβουν πίσω από τον χαριτωμένο (και τυπικά γαλλικό) βερμπαλισμό τους όσα δεν λέγονται και καλύπτονται με όλες αυτές τις περιττές λέξεις, που περισσότερο συσκοτίζουν παρά διαφωτίζουν τις επιθυμίες και τους βαθύτερους φόβους.

Επώδυνα σκοτεινή κατα βάθος, όσο και ο φόβος της μοναξιάς που ταλανίζει όλους τους ήρωες της ταινίας ανεξαιρέτως, η ταινία διαθέτει την αβάσταχτη ελαφρότητα μιας ηλιαχτίδας, ζωτικής σημασίας κι ικανής να ζεστάνει την ψυχή του θεατή, ενώ η Ζιλιέτ Μπινός είναι ιδανικά πλασμένη για τον κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της ρόλο, μεταδίδοντας με τη χαρακτηριστική της εσωτερικότητα όλες τις μεταπτώσεις, τις αμφιβολίες και τα πισωγυρίσματα της ηρωίδας που υποδύεται. Κάθε θεατής θα βρει στην ταινία, άλλωστε, στοιχεία, λόγια και συμπεριφορές που θα του θυμίζουν αντίστοιχες εμπειρίες από τη δική του αισθηματική ζωή.

Το δεκαπεντάλεπτο διαλογικό φινάλε, στη διάρκεια του οποίου πέφτουν οι τίτλοι τέλους, με τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ να κλέβει την παράσταη στον ηθελημένα ασαφή ρόλο του θεραπευτή-μέντιουμ που θα διεκδικήσει κι αυτός δειλά μια θέση στην καρδιά της Ιζαμπέλ, είναι σχεδόν σουρεαλιστικό κι αποκαλυπτικό μέσα στην εξωφρενικότητά του για όλες τις πιθανότητες και τα δεδομένα που παραμένουν ανοιχτά σ΄αυτή τη ζωή. Γιατί αν κάτι μας δίδαξε ο Μπαρτ, είναι ότι ο έρωτας είναι μια μεταφυσική υπόθεση, στην οποία η λογική δεν θα έχει, ευτυχώς ή δυστυχώς, ποτέ θέση.

Τάσος Χατζηευφραιμίδης

Με αφορμή την ολοκαίνουργια ταινία της με τίτλο «Η Λιακάδα Μέσα μου», η οποία έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών, το 23ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας πραγματοποιεί ένα αφιέρωμα το οποίο επιθυμούσε να κάνει από καιρό: μια πλήρη ρετροσπεκτίβα στο (σχεδόν εξ ολοκλήρου απρόβλητο στις ελληνικές αίθουσες) έργο της σπουδαιότερης γυναίκας σκηνοθέτη στον κόσμο όπου, εκτός από την πανελλήνια πρώτη της πολυαναμενόμενης νέας της ταινίας, θα φιλοξενηθούν όλες οι μεγάλου μήκους δημιουργίες της.

Το σινεμά της Ντενί έχει κατορθώσει να τροφοδοτήσει το πιστό κοινό του με μερικές από τις πιο αξέχαστες σκηνές και ιστορίες που έχει καταγράψει το σινεμά των τελευταίων ετών.

Η γαλλικής καταγωγής σκηνοθέτης (και πρώην συνεργάτης του Τζιμ Τζάρμους, του Ζακ Ριβέτ, του Ντούσαν Μακαβέγιεφ) απολαμβάνει τέτοιου σεβασμού.

Το φιλμικό σύμπαν της δονείται από πάθος και από παρόρμηση, δανείζεται συχνά από τη ρευστή αλληλουχία των ονείρων, ανοίγει ενστικτωδώς δρόμο μέσα από διηγήσεις για ολέθρια πάθη, για νυχτερινές αποπλανήσεις, για εύθραυστους οικογενειακούς δεσμούς, για χαρακτήρες που ζουν στο περιθώριο, για βαμπιρικές σεξουαλικές επαφές, για πολυφυλετικές κοινότητες στην καρδιά αφιλόξενων αστικών κέντρων.

Claire Denis

Σκηνοθέτης και Σεναριογράφος, γεννήθηκε το 1946 στο Παρίσι, Γαλλία. Έγινε γνωστή με τις ταινίες Beau travail (1999), Λευκή Υπεροχή (2009) and 35 rhums (2008).