Η «Επίσημη Ιστορία» θα προβληθεί τελικά την Δευτέρα από την Κινηματογραφική Λέσχη της Πάτρας

Η βραβευμένη με Ξενόγλωσσο Όσκαρ, Χρυσή Σφαίρα και δεκάδες άλλα βραβεία, «Επίσημη Ιστορία» θα προβληθεί από την Κινηματογραφική Λέσχη της Πάτρας στα Οdeon-Ster, την Δευτέρα 6 Μαρτίου 2017, αντί της ταινίας «Κάποια να με προσέχει» που ματαιώνεται γιατί δεν βγήκε τελικά στην διανομή. Η «Επίσημη Ιστορία» είναι μια κλασική ταινία, αδιαμφισβήτητο διαμάντι του αργεντίνικου σινεμά και μια από τις καλύτερες πολιτικές ταινίες παγκοσμίως.

Αποκαταστημένη ψηφιακά, προβλήθηκε στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών στο πλαίσιο της επετείου των 30 χρόνων από την πρώτη προβολή της και των 40 από την επιβολή της στρατιωτικής χούντας στην Αργεντινή.

Μια καθηγήτρια γυμνασίου του Μπουένος Άιρες αρχίζει να υποψιάζεται πως η θετή κόρη της είναι παιδί κάποιου από τους αναρίθμητους «εξαφανισθέντες» πολίτες, τους οποίους στην πραγματικότητα εξόντωσε η στρατιωτική χούντα.

Ένα υποδειγματικά σεναριογραφημένο πολιτικό δράμα, το οποίο χάρισε στη σπουδαία Νόρμα Αλεάντρο το βραβείο ερμηνείας στις Κάνες.

ΕΠΙΣΗΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ - LA HISTORIA OFICIAL

Σκηνοθεσία: Λουίς Πουένσο

Σενάριο: Λουίς Πουένσο, Aϊντα Μπόρτνικ

Φωτογραφία: Φελίξ Μόντι

Μοντάζ: Χουάν Κάρλος Μασίας

Μουσική: Ατίλιο Σταμπόνε

Πρωταγωνιστούν: Νόρμα Αλεάντρο, Χέκτορ Αλτέριο, Ανάλια Κάστρο

Χώρα : Αργεντινή

Διάρκεια: 112΄

Διακρίσεις: 24 Βραβεία και 9 ακόμη Υποψηφιότητες, μεταξύ άλλων:

-Όσκαρ 1986, Καλύτερη Ξενόγλωσση ταινία

-Χρυσές Σφαίρες ΗΠΑ 1986, Καλύτερη Ξενόγλωσση ταινία

-Argentinean Film Critics Association 1986, 8 Βραβεία, Καλύτερης Ταινία, Β! Ανδρικού Ρόλου, Β! Γυναικείου Ρόλου, Καλύτερη νέα ηθοποιός, Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Φωτογραφίας, Μοντάζ.

-Φεστιβάλ Βερολίνου 1986, Βραβεία Interfilm-Βραβείο Otto Dibelius

-Φεστιβάλ Κανών 1985, 2 Βραβεία: Καλύτερης ηθοποιού και Οικουμενικής Επιτροπής.

-Cartagena Film Festival 1985, Βραβείο στην Καλύτερη Ηθοποιό

-Chicago International Film Festival 1985, Χρυσός Hugo στον Luis Puenzo

-Βραβεία David di Donatello 1987, Καλύτερη Ηθοποιός η Norma Aleandro

-Βραβεία Kansas City Film Critics Circle 1985, Καλύτερη Ξενόγλωσση ταινία

-Βραβεία Los Angeles Film Critics Association 1985, Καλύτερη Ξενόγλωσση ταινία

-Βραβεία New York  Film Critics Circle 1985, Καλύτερη Ηθοποιός η N. Aleandro

-Premios ACE 1986, 3 Βραβεία: Καλύτερη ταινία, Καλύτερη Ηθοποιός, Καλύτερη Σκηνοθεσία.

-Toronto International Film Festival 1985, Toronto International Film Festival 1985, Βραβείο στον Luis Puenzo.

Μια καθηγήτρια γυμνασίου του Μπουένος Άιρες αρχίζει να υποψιάζεται πως η θετή κόρη της είναι παιδί κάποιου από τους αναρίθμητους «εξαφανισθέντες» πολίτες, τους οποίους στην πραγματικότητα εξόντωσε η στρατιωτική χούντα.

Ξενόγλωσσο Όσκαρ και Χρυσή Σφαίρα για ένα υποδειγματικά σεναριογραφημένο πολιτικό δράμα, το οποίο χάρισε στη σπουδαία Νόρμα Αλεάντρο το βραβείο ερμηνείας στις Κάνες.

Πέρυσι, στο πλαίσιο της επετείου των 30 χρόνων από την πρώτη προβολή της και των 40 από την επιβολή της στρατιωτικής χούντας στην Αργεντινή, η ταινία «Η επίσημη ιστορία» (La storia oficial) του Λουίς Πουέντσο προβλήθηκε στο τμήμα κλασικών ταινιών του Φεστιβάλ Καννών. Κλασικός πολιτικός κινηματογράφος, η «Επίσημη ιστορία» είναι ένα αδιαμφισβήτητο διαμάντι του αργεντίνικου σινεμά και για πολλούς μια από τις καλύτερες πολιτικές ταινίες της δεκαετίας του 1980 παγκοσμίως. Το γεγονός ότι αποκαταστάθηκε ψηφιακά και είναι διαθέσιμη σε κόπια 4K έπαιξε ρόλο για την επαναπροβολή της από την ερχόμενη Πέμπτη στο Αστορ της Σταδίου και στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος της Ιεράς Οδού.

Στην Αργεντινή του 1983, η Αλίσια, μητέρα υιοθετημένου πεντάχρονου κοριτσιού και καθηγήτρια Ιστορίας σε σχολείο στο Μπουένος Αϊρες, αντιλαμβάνεται ότι η «επίσημη εκδοχή» της ιστορίας της χώρας της, την οποία ακολουθούσε τόσο στην επαγγελματική όσο και στην προσωπική της ζωή, καταρρέει. Στις ρωγμές αυτού του τεράστιου ψέματος, η Αλίσια υποψιάζεται ότι η Γκάμπι, το κορίτσι που έχει υιοθετήσει, ενδέχεται να είναι κόρη ενός «εξαφανισμένου», ενός από τα χιλιάδες θύματα που στη δεκαετία του 1970 βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν με την κατηγορία της τρομοκρατίας από τη χούντα του Χόρχε Ραφαέλ Βιντέλα. Ενα επώδυνο και πεισματικό ταξίδι αναζήτησης της αλήθειας αρχίζει. Ενα ταξίδι στο οποίο κινδυνεύει να χάσει τα πάντα.

«Γνωρίζαμε ήδη ότι πολύς κόσμος εξαφανιζόταν και δεν επέστρεφε ποτέ» θυμάται σήμερα ο Πουέντσο μιλώντας για την ταινία του. «Ξέραμε επίσης και για αυτά τα μωρά, τα παιδιά. Δεν γνωρίζαμε όμως τη μέθοδο, τον τρόπο που στην πραγματικότητα αυτά τα μωρά αποκόβονταν από τους γονείς τους. Προσλάβαμε έναν δημοσιογράφο για να βρει αυτές τις πληροφορίες αλλά τελικά ήταν δύσκολο». Η αξία της «Επίσημης ιστορίας» έγκειται στο ότι είναι μια πραγματικά συγκλονιστική «κινηματογραφική κατάθεση» για ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια στην ιστορία της Αργεντινής. Μέσα από την περίπτωση της Γκάμπι, ο Πουέντσο μιλά για τις χιλιάδες άλλες περιπτώσεις που συνθέτουν το πορτρέτο της ίδιας της Αργεντινής: μιας κοινωνίας στα όρια της αβύσσου, που πασχίζει να ανακατασκευάσει το μέλλον της, να εξετάσει τις πληγές της και να αναγνωρίσει τον εαυτό της στα πρόσωπα των θυμάτων και των εκτελεστών της.

Κάτι για το οποίο εύλογα μπορεί κανείς να αναρωτηθεί είναι η λογοκρισία της εποχής της ταινίας. «Δεν φοβόμασταν καθόλου τη λογοκρισία!» λέει ο Πουέντσο. «Γνωρίσαμε όμως έναν άλλον φόβο: μια μέρα, η μικρή Αναλία, το κορίτσι που έπαιζε την Γκάμπι, δεν ήρθε στο γύρισμα. Η μητέρα της και αυτή είχαν απειληθεί από τρεις άνδρες για να εγκαταλείψουν τα γυρίσματα. Σταματήσαμε για δύο ή τρεις βδομάδες και ξαναρχίσαμε μετά σιγά - σιγά και κρυφά».

Το ΒΗΜΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ

«Οι λαοί δεν μπορούν να επιβίωσουν χωρίς ιστορία. Η ιστορία είναι η μνήμη των λαών. Κατανοώντας τη κατανοούμε τον κόσμο.»

Με αυτά τα λόγια υποδέχεται τους μαθητές της στο πρώτο μάθημα τη σχολικής χρονιάς η Αλίσια Ιμπάνες, καθηγήτρια Ιστορίας σε λύκειο της Αργεντινής, το 1983, τη χρονιά που έληξε η επταετής χούντα στη χώρα, γνωστή κι ως Βρώμικος Πόλεμος. Η ίδια είναι μια βολεμένη μεγαλοαστή, παντρεμένη με έναν πλούσιο κι επιτυχημένο επιχειρηματία με θολές και ύποπτες διασυνδέσεις με ανώτερα κυβερνητικά στελέχη. Η προηγούμενη επταετία ελάχιστα την άγγιξε, καθώς ζει ευτυχισμένη με το σύζυγο και την υιοθετημένη κόρη τους, την πεντάχρονη Γκάμπι, ενώ αναλώνεται σε ανώδυνες κοινωνικές συναστροφές, όπου η πολιτική και το παρελθόν δεν έχουν καμία θέση. Κατά τη διάρκεια μιας επανασύνδεσης με τις φίλες της, θα συναντήσει τυχαία κι αναπάντεχα την εδώ και καιρό εξαφανισμένη Αννα, η οποία εγκατέλειψε τη χώρα μετά την άνοδο του στρατιωτικού καθεστώτος. Από τη φίλη της θα μάθει έντρομη, όχι μόνο για τους βασανισμούς που εκείνη υπέστη από το καθεστώς αλλά και για τα δεκάδες μωρά από μητέρες κρατούμενες που δόθηκαν για υιοθεσία χωρίς φυσικά να ερωτηθούν ποτέ οι οικογένειές τους. Εκεί ο κόσμος της Αλίσια θα καταρρεύσει, καθώς οι αμφιβολίες και οι ενοχές ως προς την καταγωγή της ίδιας της της κόρης θα την κάνουν να αναθεωρήσει, αλλά και να συνειδητοποιήσει το πραγματικό νόημα των όσων έλεγε στους μαθητές της.

Τριάντα χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία της και σαράντα μετά την επιβολή της στρατιωτικής χούντας στην Αργεντινή, η «Επίσημη Ιστορία» του Λουίς Πουένσο προβλήθηκε ως «classic» στο φετινό Φεστιβάλ των Καννών κι επαναπροβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες της χώρας μας από σήμερα σε πλήρως αποκατεστημένη 4Κ κόπια, για να συστήσει σε μια νέα γενιά θεατών, αλλά και για να θυμίσει στις παλαιότερες, μια από τις πιο εμβληματικές πολιτικές ταινίες των 80s, η οποία κέρδισε, μεταξύ πολλών άλλων, το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας στις Κάννες το 1985 για την συγκλονιστική Νόρμα Αλεάντρο στον πρωταγωνιστικό ρόλο και το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1986 (το πρώτο της Αργεντινής).

Στην εναρκτήρια σκηνή της ταινίας οι μαθητές και οι καθηγητές του σχολείου της Αλίσια τραγουδούν μέσα στη βροχή τον εθνικό ύμνο της Αργεντινής για την ισότητα και την ελευθερία των κατοίκων της χώρας και μέσα στα επόμενα εκατό λεπτά θα γίνει αντιληπτή στο έπακρο η ειρωνεία, καθώς Αλίσια διδάσκει μεν την επίσημη και θεσμικά παγιωμένη Ιστορία, τους «πολιτικούς και κοινωνικούς θεσμούς της χώρας από το 1810», όπως εμφατικά διακηρύσσει στις μαθητές της, αγνοούσε, όμως, ή μάλλον εθελοτυφλούσε μπροστά στις χιλιάδες ιστορίες των συμπολιτών της που δολοφονήθηκαν, βασανίστηκαν κι εξαφανίστηκαν από το καθεστώς, μέχρι τη στιγμή που η Ιστορία έγινε προσωπικό της βίωμα.

Ο Πούενσο κινηματογραφεί αυτή την πορεία της (αυτό)συνειδητοποίησης της ηρωίδας και ολόκληρης της χώρας εστιάζοντας με κοντινά πλάνα στα πρόσωπα των ηθοποιών του και κυρίως σ' αυτό της πρωταγωνίστριας του, Νόρμα Αλεάντρο, η οποία με απόλυτη επιτυχία αποδίδει το πέρασμα από τον εφησυχασμό στην αμφιβολία. Ταυτόχρονα παραδίδει μια αποκαλύπτικη τοιχογραφία της αργεντίνικης κοινωνίας της περιόδου: οι ανώτερες κοινωνικές τάξεις βαυκαλίζονται και ακκίζονται χωρίς ίχνος ενοχής για το βρώμικο παρελθόν, στους δρόμους επικρατεί ένα εκρηκτικό κλίμα με πορείες και διαμαρτυρίες για τους πάνω από 30.000 εξαφανισμένους, στης δημόσιες υπηρεσίες κανείς δε γνωρίζει το οτιδήποτε για την τύχη των αγνοούμενων παιδιών, ενώ στο σχολείο αντιστρέφονται οι ρόλοι και είναι οι μαθητές τελικά, επιζώντες μάρτυρες άλλωστε των γεγονότων, που θα κάνουν το ουσιαστικό μάθημα της Ιστορίας στη δασκάλα τους. «Η Ιστορία γράφεται από τους δολοφόνους», όπως θα πει κι ένας μαθητής της Αλίσια, λίγο πριν καταρρεύσει ο κόσμος της.

Συνδυάζοντας αριστοτεχνικά το συλλογικό τραύμα με το ατομικό, η «Επίσημη Ιστορία» του Λουίς Πουένσο (ενός σκηνοθέτη που δεν κατάφερε με τις επόμενες ταινίες του να φτάσει στα ίδια δημιουργικά επίπεδα), όχι μόνο παραμένει διαχρονικά επίκαιρη ακόμα και σήμερα, τριάντα χρόνια μετά, αλλά καθίσταται επιτακτική ως ένα μάθημα για τη σημασία που έχουν τόσο η κατανόηση του παρελθόντος προκειμένου να αποφευχθούν τα ίδια λάθη και στο μέλλον, όσο και η γνώση κι η κατάκτηση της αλήθειας, ακόμη και με τίμημα τον επιφανειακό εφησυχασμό. Η τελική σκηνή της ταινίας, άλλωστε, την οποία δε θα αποκαλύψουμε και η οποία λειτουργεί ποικιλοτρόπως αντιστικτικά με την εναρκτήρια, καλύπτει και εκμηδενίζει την όποια απόσταση υπάρχει ανάμεσα στην Ιστορία και στην ιστορία.

Τάσος Χατζηευφραιμίδης

Luis Puenzo

Γεννήθηκε το 1946 στο Μπουένος Άιρες, Αργεντινή.

Φιλμογραφία  :   2004 La puta y la ballena, 2002 Broken Silence (TV Mini-Series documentary) (segment "Some Who Lived"),   1992 La peste, 1990 With Open Arms, 1989 Old Gringo, 1985 Επίσημη ιστορία, 1975 Las sorpresas (segment "Cinco años de vida"), 1973 Luces de mis zapatos.