Ο κριτικός Γρηγόρης Ιωαννίδης σημειώνει ότι πρόκειται για μία πιο μελαγχολική, ποιητική και διφορούμενη μεταφορά του Αριστοφανικού έργου
Ο κριτικός θεάτρου της πανελλήνιας κυκλοφορίας "Εφημερίδας των Συντακτών", Γρηγόρης Ιωαννίδης επισκέφθηκε πρόσφατα την Πάτρα και παρακολούθησε την θεατρική παράσταση "Πλούτος" του Αριστοφάνη που έχει ανεβάσει το ΔΗΠΕΘΕ στο Δημοτικό θέατρο Απόλλων.
Η παράσταση που σημειώνει καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία θα συνεχιστεί έως και τις 14 Φεβρουαρίου 2013 ενώ έχει προσελκύσει πολλούς δημοσιογράφους από την Αθήνα. Εκτός από τον κύριο Ιωαννίδη, τον "Πλούτο" σε σκηνοθεσία Τσέζαρις Γκραουζίνις, ήρθε και είδε και ο Γιώργος Σαρηγιάννης από την εφημερίδα "Τα Νέα" ενώ επίκειται και η Ματίνα Καλτάκη από την εφημερίδα "Επενδυτής".
Η κριτική του κυρίου Ιωαννίδη στην "Εφημερίδα των Συντακτών" έχει ως εξής.
«Πήγα μέχρι την Πάτρα για να παρακολουθήσω τον «Πλούτο» από το ΔΗΠΕΘΕ της πόλης – και ομολογώ πως γι’ αυτή την παράσταση θα πήγαινα πολύ μακρύτερα. Όχι μόνο γι αυτό που η παράσταση του Τσεζάρις Γκραουζίνις είναι (κι είναι μια πολύ αξιόλογη παράσταση), αλλά κυρίως γι’ αυτό που δείχνει. Δείχνει προς σε έναν άλλο Αριστοφάνη, που τον διαισθανόμαστε, τον στοχαζόμαστε και τον προσμένουμε τόσα χρόνια, αλλά που λείπει ακόμη από το θέατρό μας.
Όχι άλλος ένας «Πλούτος» λοιπόν, αλλά ένας άλλος Αριστοφάνης. Ενας Αριστοφάνης για κλειστό θέατρο, πολύ πιο μελαγχολικός από τα συνηθισμένα, ποιητικός και διφορούμενος πάντα, είρων και καυστικός, ακόμη και απειλητικός. Και από την άλλη, όπως πάντα, Αριστοφάνης ανοιχτός και χυμώδης, μουσικός, και όμοια με τα παλιά λαϊκός.
Μου φαίνεται ότι ο Λιθουανός μέτοικος του θεάτρου μας διανοίγει για εμάς κάποιο δρόμο προσέγγισης διαφορετικό από τους προηγούμενους, μακριά από τους μπαζωμένους από τη χρήση και κατάχρηση παράδρομους.
Κι όλα αυτά στη σκηνή ενός από τα πιο αστικά θέατρα της χώρας μας, στον «Απόλλωνα» της Πάτρας, σε μια μικρογραφία και μοντελοποίηση ενός Πλούτου που πέρασε κάποτε κι από την Αχαΐα. Εκεί, στη μέση μιας αστικής ονείρωξης, ο Γκραουζίνις στήνει το δικό του πολιτικό παραμύθι.
Στη μέση βρίσκεται ένας θίασος που ανεβάζει τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη σε πατάρι, χρησιμοποιώντας για κύρια μέσα τη μεταμόρφωση, το τραγούδι και την αφήγηση. Υπάρχει βέβαια ο ήρωας, δεν υπάρχει όμως επί σκηνής πρωταγωνιστής (αν και στους κεντρικούς ρόλους αποδεικνύονται ικανότατοι ο Πάνος Αθανασόπουλος – Χρεμύλος και ο Απόστολος Πελεκάνος – Καρίων).
Σε πολλούς ρόλους ο καθένας (Τάσος Αντωνίου, Μάρω Παπαδοπούλου, Δημήτρης Κουρούμπαλης, Γιώργος Παπανδρέου, Απόστολος Ψαρρός), είναι όλοι συντονισμένοι σε μια συλλογική κατάθεση, μια μήτρα παραμυθιού που πλάθει τους ήρωές της σε μετωπική αντιπαράθεση. «Πλούτος» που παριστάνεται έχοντας τους θεατές του για πρωταγωνιστές.
Στα βήματα τού Γκροτόφσκι
Υπάρχει ένταση εδώ, άλλοτε εξωτερική και άλλοτε υπόγεια. Ακατέργαστοι θόρυβοι, εξωστρέφεια και αγριάδα θεάτρου. Αυτός ο Πλούτος πηγάζει όχι από την αθηναϊκή πολιτεία αλλά αιώνες αργότερα, από ελληνιστική επαρχία, χρόνους που το νόημα της πόλης έχει χαθεί και αναζητείται εκ νέου. Κάτι ωραίο όμως αναβλύζει εδώ. Μια παράδοση λαϊκού δρώμενου, ένα θέατρο βιωματικό και αρχέτυπο που σπάνια συναντήθηκε με τον ποιητή μας.
Ασφαλώς δεν είναι αυτό που βλέπουμε ο δρόμος του Κουν, της αγνής διόγκωσης, της μεγάλης χειρονομίας, του λαϊκού εξπρεσιονισμού. Και δεν είναι βέβαια ο δρόμος του Σολομού, της επεξεργασμένης λόγιας εκδοχής. Αν μπορεί να χαρακτηριστεί κάπως αυτός ο δρόμος, είναι η οδός του «φτωχού θεάτρου», στα βήματα των Γκροτόφσκι και Σουζούκι, του βιωματικού κώδικα και της σωματικής κι αρχέτυπης χαράς θεάτρου. Yπάρχουν σκηνές που ο τρίτος δρόμος ανοίγεται μπροστά μας πεντακάθαρος.
Όταν, λόγου χάρη, ο Πλούτος, η εικόνα του, συμπυκνώνεται σε δυο μόνο σταγόνες θεάτρου: στα καινούργια παπούτσια που φορούν οι φτωχοδιάβολοι (πάντα αυτά τα παπούτσια στον Γκροτόφσκι!). Και σε μια μόνο καρέκλα, στην οποία όλοι τους κάθονται σαν για πρώτη φορά. Τα «πατούμενα» λοιπόν και το «θα κάααθεσαι». Δείκτες της μεταπολεμικής ιστορίας μας και του λαϊκού καπιταλισμού που υπηρετήσαμε.
Είμαστε λοιπόν τόσο ευκολοδιάβαστοι; Στη διασκευή του ο Γκραουζίνις ξέρει ότι ο Πλούτος από τη μεριά των φτωχών και αδικημένων σημαίνει όχι που θέλει κανείς να πάει, αλλά από πού θέλει να ξεφύγει. Δεν είναι η ανέχεια που τρομάζει, αλλά ο μόχθος, η ανασφάλεια και η αδιάκοπη αγωνία. Οι προσβολές. Οι εξευτελισμοί.
Η ασχήμια της μιζέριας. Αυτά οδηγούν τον Πλούτο. Πού βρίσκει στη διασκευή της Πάτρας το φως του μέσα από μια πράξη βίας, κωμικής βέβαια αλλά και σημαίνουσας. Κάποια μάτια θα ξεριζωθούν για να γίνει ο πλούτος δικός μας, κάποιος θα τυφλωθεί για να «δει» κάποιος άλλος.
Αναφορά στη Μέρκελ
Και μετά ο Πλούτος πράγματι βλέπει. Αλλά αυτό που βγαίνει στη σκηνή μοιάζει περισσότερο με τζίνι του λυχναριού, μια δύναμη ούτε καλή ούτε κακή, απειλητική και μεγαλύτερη από ό,τι μπορούν να διαχειριστούν οι διψασμένοι της Γης.
Και αρχίζει το αντίστροφο παραμύθι της απόλυτης πραγματικότητας των ημερών μας. Καθώς το δηλητήριο χύνεται αργά στο αίμα του λαού, η διαστροφή του πλούτου καταλήγει στην ασέβεια των θεσμών, στην υπερβολή της υπερβολής, σε μια υπερ-ουτοπία όπου όλοι είναι το ίδιο πλούσιοι και το ίδιο άδικοι.
Οχι πως υπήρξε ποτέ κάποιος «δίκαιος». Ο γραφικός λεβεντόμαγκας δίκαιος του Γκραουζίνις ήταν ίσως κάποτε πιο αυθεντικός, φιλότιμος και μπεσαλής, συνειδητοποιημένος όμως δεν υπήρξε ποτέ. Γι αυτό και το ήθος του (το μουσικό του ήθος, εδώ από τον σπουδαίο Δημήτρη Θεοχάρη) διαβρώθηκε τόσο γρήγορα στα ντισκοτσιφτετέλια της επίχρυσης εποχής.
Δεν με ενοχλεί καθόλου η έλλειψη ενός επιθεωρησιακού πλέγματος στην παράσταση. Μάλλον το αντίθετο. Η ξαφνική παρουσία στο τέλος της αναφοράς στη Μέρκελ και στον γερμανικό δανεισμένο πλούτο με αιφνιδιάζει αντίστροφα. Και δυσάρεστα. Θέλω τον Αριστοφάνη όχι δίπλα στον λαό, αλλά κόντρα του. Πώς το έλεγε κάποιος άλλος; Δεν δέχομαι τη συμμετοχή σε ό,τι συνέβη. Αλλά αποδέχομαι τη συνευθύνη που μου αναλογεί».
Η κριτική δημοσιεύτηκε στις 14/01/2013.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
