Ξεπεζεύοντας από το life style και τον καθωσπρεπισμό που ποτέ δεν μπόρεσε να ψιθυρίσει στα νιάτα μια ιστορία τόσο μαγική
Από τότε που ήμουν παιδί, θυμάμαι να μιλούν για τα «Γύφτικα» της Αγίας Αικατερίνης, οι περισσότεροι με διάθεση απαξιωτική ή φιλύποπτη, κάποιοι άλλοι με την πονηριά να τριγυρίζει στο μάτι τους και να υπονοεί νυχτερινά παραστρατήματα έξω από τις συνήθεις γραμμές και ορισμένοι με την περιέργεια έτοιμη να καταθέσει εντυπώσεις από μια γωνιά της Πάτρας η οποία το ...σκάει από το περίγραμμα και τοποθετεί με συνέπεια τον εαυτό της εκτός του συνήθους πολεοδομικού σχεδίου, μακριά από τον τρέχοντα κώδικα κοινωνικής έκφρασης. Μεγαλώνοντας ταύτισα την περίεργη αυτή συνοικία που αδιαφορεί για το χρόνο, με ορισμένους περιφερόμενους φίλους, οι οποίοι κραδαίνοντας μια φωτογραφική μηχανή, έσπευδαν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους στα χαμηλά σπίτια, τα στενά σοκάκια, τις πλαστικές καρέκλες, τις κρεμασμένες μπουγάδες σε αυτοσχέδιες απλώστρες, ορισμένες εκ των οποίων ίπταντο πάνω από τα κεφάλια τους και τις νάυλον κατασκευές που μαζί με κάτι χοντρές κουρελούδες, διαδραμάτιζαν τον ρόλο του τοίχου εκεί όπου αυτός απουσίαζε και οι κάτοικοι είτε αρνούνταν να τον θεωρήσουν απαραίτητο, είτε απλώς δεν είχαν την δυνατότητα να τον αποκτήσουν.
Και όταν πατήσαμε όλοι μαζί τα 18, άρχισε να μας τραβάει ο μύθος του «αλλιώς» και να παίρνουμε μετά τα κλαμπ το δρόμο για το «Κολωνάκι» του Κόττα, ξεπεζεύοντας από το life style και τον καθωσπρεπισμό που ποτέ δεν μπόρεσε να ψιθυρίσει στα νιάτα μια ιστορία τόσο ιντριγκαδόρικη, όσο αυτή η γειτονιά και ο πασίγνωστος νυχτερινός... ναός της.
Άλλωστε σε ένα club μπορείς να βρεις πολλά, αλλά όχι έναν γνήσιο Τσαρούχη, δωρισμένο από τον ίδιο τον μπάρμπα Γιάννη που χαμογελάει τώρα στον Κόττα από ψηλά, καλοκαθισμένος ανάμεσα στα ιερά τέρατα της τέχνης που πάντα θα βρίσκει τον θησαυρό της στα χαμόσπιτα και θα τον χάνει στα σαλόνια.
- Οι φωτογραφίες είναι του Δημήτρη Χριστοδουλόπουλου
Σε αυτή τη γειτονιά, η παρέα «κόλλησε». Όπως «κόλλησαν» σχεδόν όλες οι παρέες για μια περίοδο τουλάχιστον στη ζωή τους, λίγο πριν την ενηλικίωση, με την απαραίτηση σημείωση, ότι η ενηλικίωση δεν βρίσκει τους πάντες στην ίδια ηλικία και, όχι, δεν δίνουμε στην λέξη την προφανώς ... καλή της έννοια.
Και το λέω αυτό, γιατί είναι πολλοί οι αιώνιοι έφηβοι που κατηφορίζουν για τα «Γύφτικα», τακτοποιώντας με το χέρι τα άσπρα τους μαλλιά.
Πάμε τώρα να δούμε τι γίνεται με τον...δαίμονα της λέξης.
Υπάρχουν πολλοί που θα σε κοιτάξουν περίεργα σαν ακούσουν το «Γύφτικα» και θα σε μαλώσουν τοποθετώντας με επιχειρήματα στη θέση του ένα «ρομά», για να βάλουν και εσένα στη δική σου (τη θέση). Η αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα δεν είναι ποτέ οι λέξεις. Το πρόβλημα είναι πάντα οι σκέψεις.
Ωστόσο και οι ίδιοι οι κάτοικοι της περιοχής έκαναν ό,τι μπορούσαν για να ξεφορτωθούν αυτό τον τίτλο και αν τους ρωτήσεις που θα τους βρεις, σου απαντούν στην Αγία Αικατερίνη.
Αλλά όποιος μικρομάθει, δεν μεγαλαφήνει. Όπως κανείς σχεδόν δεν λέει την πλατεία Όλγας, Εθνικής Αντιστάσεως όταν θέλει να κλείσει ραντεβού, έτσι και το ραντεβού στα Γύφτικα δεν κατέστη ακόμη και σήμερα δυνατόν να αλλάξει «ταμπέλα».
Η ιστορία ξέρει πώς να αφήνει το σημάδι της στη γλώσσα και στην προκειμένη περίπτωση, αυτό ξεκινά από τον 13ο αιώνα όταν οι Βενετοί εγκατέστησαν εκεί τσιγγάνους που είχαν έρθει στην Ελλάδα από την Ινδία ή την Αίγυπτο.
Η κύρια ασχολία τους ήταν η κατεργασία σιδήρου και η κατασκευή σομπών, το εμπόριο των οποίων γνώρισε μεγάλη άνθηση τον 17ο αιώνα κατά τον οποίο η συνοικία πήρε το όνομα «Γύφτικα» και δεν το αποχωρίστηκε ποτέ. Οι τσιγγάνοι αυτοί μέχρι τα νεότερα χρόνια εξέλεγαν τον αρχηγό τους, ενώ πιο παλιά εξέλεγαν και έναν καπετάνιο ο οποίος ήταν πάντα λαϊκός και όχι τσιγγάνος.
"Κατά τον 1Ζ αιώνα απαντά εν Πάτραις εμπόριον πυρεστιών (φοφούδων) τας οποίας κατά Θωμόπουλον κατεργάζοντο οι κατά τη συνοικία Αγίας Αικατερίνης, παρά τον ναόν, ή Γύφτικα κατοικούντες ακόμη και σήμερον εισέτι Ατσίγγανοι" λέει ο Θωμόπουλος και διαβάζουμε στο ιστορικό λεξικό των Πατρών του Τριανταφύλλου. "Ούτοι, συνεχίζει ο Θωμόπουλος, μετώκισαν εις Πάτρας επί των Ανδηγενών βασιλέων της Νεαπόλεως εκ της Επτανήσου (1309-1383) διότι εις Κέρκυραν υπήρχαν τοιούτοι και μνημονεύεται τιμάριον αθιγγάνων εκεί".
"Κατά Θωμόπουλον αυτόθι, χαρακτηριστική και αρχαία η συμμετοχή των Γύφτων εις τον εορτασμόν της Πρωτομαγιάς, μέχρι των νεωτέρων χρόνων εις Πάτρας. Επί Ενετοκρατίας, γράφει ο Σπύρος Λάμπρος ήλθον πολλοί εις Πελοπόννησον και τους εδόθησαν και προνόμια υπό του τοποτηρητού Οκταβ. Μπουόνο"
"Τα κατά τη συνοικίαν Αγίας Αικατερίνης ή Γύφτικα παντοπωλεία, είναι εστία κακουργιών" γράφει ο "Μίνως" το 1872.
"Τελευτούντος του ΙΘ αιώνα υπήρχεν ευσταλής Πατρινός φουστανελλοφόρος ή καπετάνιος των Γύφτων ως αποκαλείτο, τον οποίον οι εν Πάτραις Αθίγγανοι καίτοι δεν ήταν ομόφυλός των, ανεγνώριζον ως αρχηγόν των"
Η πολεοδομική διαμόρφωση της συνοικίας ήταν με σπίτια άναρχα δομημένα γύρω από την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης, στενά δρομάκια με μικρές αυλές. Το 1924 δίπλα στην συνοικία χτίστηκε ο πρώτος προσφυγικός καταυλισμός για τους ξεσπιτωμένους της Μικράς Ασίας. Οι σημερινοί κάτοικοι είναι μακρινοί, πολύ μακρινοί απόγονοι εκείνων των ανθρώπων και έχουν αφομοιωθεί με τους Πατρινούς.
Στα χαμόσπιτά τους, ορισμένα από τα οποία παραμένουν τα ίδια όπως τότε, θα βρεις λουλούδια, έξω από τις πόρτες τους γυναίκες να κουβεντιάζουν με τις γειτόνισσες δίπλα και απέναντι, πίνοντας καφέ και άνδρες να παίζουν τάβλι στη λιακάδα, απολαμβάνοντας μια ζωή την αξία της απλότητας της οποίας ίσως ούτε οι ίδιοι να μην μπορούν να εκτιμήσουν.
Έδωσαν μάχες για να μην γίνουν τα σπίτια τους πολυκατοικίες και τις κέρδισαν, αλλά δεν είναι όλες οι μάχες το ίδιο νικηφόρες. Θα σου πουν παράπονα σχετικά με τις συνθήκες ζωής τους, θα σου θυμίσουν ότι τους έχουν ξεχάσει και μαζί τους θα επαναφέρεις και εσύ στη μνήνη σου κάτι μεγάλες κορώνες περί αναπλάσεως της Αγίας Αικατερίνης και θα κουνήσεις μαζί τους το κεφάλι σου στο ρυθμό της διαπίστωσης της ειρωνείας.
Οι κάτοικοι της συνοικίας που αντιστοιχεί σε ένα περίπου οικοδομικό τετράγωνο, δεν συμπαθούν τους δημοσιογράφους. Τους αποδίδουν ευθύνη για το γεγονός ότι παλιά η γειτονιά τους θεωρείτο κακόφημη και χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια να τους πείσεις να σου μιλήσουν, πολλώ δε μάλλον να τους φωτογραφίσεις. Παρά ταύτα, πριν από ένα περίπου χρόνο, κάποιοι εξ αυτών πόζαραν έστω και πλάτη στο φακό του Σπύρου Χρονόπουλου κατά τη διάρκεια μιας βόλτας των Patrinistas, από όπου και οι φωτογραφίες που ακολουθούν.
Aυτή είναι η άλλη Πάτρα... Μια Πάτρα που θυμίζει σκηνικό από την ταινία "Συνοικία το όνειρο" του 1961 και για πολλούς από εμάς, μέσα στη φτώχεια της, κρατάει ζωντανό το όνειρο που δεν το πείραξε ο καιρός.
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
