Σισύφειο άγος

«Λεφτά υπάρχουν» -το περιώνυμο από τον Γιώργο Ανδρέα Παπανδρέου ρηθέν, έχει γίνει κάτι σαν περιγραφικό μότο της δεκαετούς κρίσης που βίωσε η χώρα. Παρότι όμως η συγκεκριμένη περίοδος παρήλθε, η λογική πίσω από την ατάκα δεν έχει επουδενί παύσει να αποτελεί μόνιμη σφραγίδα κυβερνητικού έργου, ανεξαρτήτως του κατόχου του κυβερνητικού θώκου.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατόρθωσε μέσα σε μία διετία να διανείμει 56 δισεκατομμύρια ευρώ σε κάθε μορφής παροχές και επιδόματα, αρκετά εκ των οποίων δεν διέπονταν από δίκαια κριτήρια και από λογική στόχευσης στην ανακούφιση των πτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων. Αντιθέτως, τα χαρακτήριζε η οριζόντια λογική των helicopter money -μοιράζω αφειδώς τους καρπούς των λεφτόδεντρων που υπάρχουν μοναχά στην δικής μου επινόησης πολιτική πραγματικότητα.  

Θα πει κανείς φταίει η πανδημία, οι κοσμοϊστορικές αλλαγές που αυτή επέβαλε παγκοσμίως, εν συνεχεία ο πόλεμος του Πούτιν, το ενεργειακό ράλι κλπ. Ακόμα όμως κι αν δεχτούμε πως έως ένα σημείο, η χαλαρή δημοσιονομική προσέγγιση μπορεί να βρει δικαιολογίες στις διαδοχικές κρίσεις που αντιμετώπισε η κυβέρνηση, στο πεδίο των δομικών μεταρρυθμίσεων που τόσο έχει ανάγκη η χώρα για να επιτύχει το πολυπόθητο restart και οι οποίες αποτελούσαν και προεκλογική δέσμευση της ΝΔ, η μη υλοποίησή τους αδυνατεί να βρει στήριγμα σε οποιαδήποτε προσπάθεια αιτιολόγησης, όσο δεκτικό κι αν προσπαθήσει να είναι το ακροατήριό της.

Διότι, εάν εξαιρέσει κανείς τον τομέα ευθύνης του κ. Πιερρακάκη –που κι εκεί μάλλον η πανδημία και όχι η κυβερνητική βούληση, αποτέλεσε τον πλέον κρίσιμο καταλύτη της άμεσης υλοποίησης των αλλαγών- και την πρόσφατη προσπάθεια Χατζιδάκη να εξορθολογηθεί ο λεβιάθαν ΕΦΚΑ, κανένα άλλο υπουργείο δεν έχει κατορθώσει να επιτελέσει το μεταρρυθμιστικό έργο για το οποίο ο επικεφαλής του τοποθετήθηκε στην αγαπημένη του καρέκλα.

Στην Παιδεία, το ένα νομοσχέδιο διαδέχεται το άλλο με μοναδικό αποτέλεσμα έναν ακόμα γύρο αντιπαραθέσεων στα κοινωνικά δίκτυα –στην πράξη δεν αλλάζει τίποτα. Στην Υγεία, οι παθογένειες δεκαετιών βγήκαν στο προσκήνιο με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο, αλλά το φαύλο σύστημα που οδήγησε ως εδώ, δεν ταρακουνιέται με τίποτα. Στην δε πολύπαθη Δικαιοσύνη, το μοναδικό έργο που έχει επιτελέσει ο αρμόδιος υπουργός είναι να έχει περάσει απολύτως απαρατήρητος –όχι όμως επειδή κρατά χαμηλούς τόνους, αλλά επειδή 3,5 χρόνια κοιμάται τον ύπνο του δικαίου.

Ο παρατηρητής θα αντιτείνει κι εδώ πως, στον οικονομικό τομέα τα πράγματα λειτουργούν –η ανάπτυξη ήρθε, ο τουρισμός πετάει, ακόμα και τα νούμερα με τα οποία διαχρονικά ως χώρα είμαστε τσακωμένοι, δείχνουν επιτέλους ευνοϊκά για εμάς: Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα φτάσει φέτος το 6%, ενώ το ίδιο τα ακαθάριστο εθνικό προϊόν θα βρεθεί στα προ δεκαετίας επίπεδα των 200 δισεκατομμυρίων. Ακόμα και το χρέος της χώρας μειώνεται με εντυπωσιακούς ρυθμούς!

Οι αριθμοί όμως λένε τη μισή αλήθεια, διότι σημασία έχει πάντα ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνεται το κάθε αποτέλεσμα. Για τα προαναφερθέντα, έχει κάνει το «θαύμα» του το σαράκι του πληθωρισμού. Ενώ θερίζει τα πραγματικά εισοδήματα των πολιτών, ταυτόχρονα απομειώνει το πραγματικό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους μας, καθώς αυτό είναι σε σταθερά επιτόκια. Παράλληλα, ο όντως υψηλός ρυθμός ανάπτυξης, δεν επήλθε ως αποτέλεσμα δομικών μεταρρυθμίσεων της οικονομίας, κάποιας άνοιξης στην παραγωγική λειτουργία,  στην εισροή επενδύσεων και στην εκτίναξη των εξαγωγών. Η κύρια μήτρα του είναι η έκρηξη της κατανάλωσης ως απότοκος της επιδοματικής κυβερνητικής πολιτικής. Ήδη, καθώς οι δείκτες της κατανάλωσης έχουν αρχίσει να δείχνουν σημάδια κάμψης, οι προβλέψεις για την αύξηση του ΑΕΠ το 2023 βρίσκονται στην περιοχή του 1,5%.

Δυστυχώς, με την κυβέρνηση να έχει μπει σε προεκλογικούς ρυθμούς εδώ και καιρό -με αποκλειστικά δική της υπαιτιότητα-, τα περιθώρια αισιοδοξίας για ένα πολυπόθητο μεταρρυθμιστικό κρεσέντο στο τέλος της θητείας της, προσκρούουν και συνθλίβονται στο τείχος του περιώνυμου πολιτικού κόστους. Οι δε υψηλές πιθανότητες διενέργειας διαδοχικών εκλογών και το σημαντικό διάστημα ακυβερνησίας της χώρας, ενισχύουν την πρόβλεψη πως η αβεβαιότητα θα τείνει να ενισχύεται και το 2023 θα είναι μία ακόμα παράταση του σισύφειου άγους που έχουν κληθεί να σηκώσουν οι πολίτες της χώρας.