Διεθνής Ερυθρός Σταυρός: η λιτότητα γονάτισε την Ευρώπη

Η Ευρώπη βυθίζεται σε μια παρατεταμένη περίοδο αυξανόμενης φτώχειας, μαζικής ανεργίας, κοινωνικού αποκλεισμού, μεγαλύτερων ανισοτήτων και συλλογικής απελπισίας ως αποτέλεσμα της πολιτικής λιτότητας της τελευταίας τετραετίας, καταλήγει έρευνα του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού που δόθηκε στη δημοσιότητα την Πέμπτη.

«Ενώ άλλες ήπειροι μειώνουν την φτώχεια επιτυχώς, η Ευρώπη την αυξάνει», αναφέρει η 68σέλιδη έρευνα. «Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της κρίσης αυτής δεν έχουν φανεί ακόμη. Τα προβλήματα που προκλήθηκαν θα είναι αισθητά επί δεκαετίες ακόμη και αν η οικονομία βελτιωθεί στο άμεσο μέλλον… Αναρωτιόμαστε αν εμείς, ως ήπειρος, πραγματικά κατανοούμε τι είναι αυτό που μας έπληξε».

Η έρευνα του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού επικρίνει σφοδρά την πολιτική λιτότητας που εγκαινιάστηκε στην Ελλάδα το 2009 και προβλέπει εξαιρετικά δυσοίωνες προοπτικές για δεκάδες εκατομμύρια Ευρωπαίους. Μαζική ανεργία _ ιδίως για τους νέους _, 120 εκατ. Ευρωπαίους κάτω από το όριο της φτώχειας ή κοντά σε αυτό, αυξανόμενα κύματα παράνομης μετανάστευσης συγκρουόμενα με ανερχόμενη ξενοφοβία στις χώρες υποδοχής, αυξανόμενος κίνδυνος κοινωνικής αναταραχής και πολιτικής αστάθειας που υπολογίζεται δυο ως τρεις φορές υψηλότερος από τα περισσότερα άλλα μέρη του κόσμου, μεγαλύτερα επίπεδα ανασφάλειας στην παραδοσιακή μεσαία τάξη _ όλα αυτά συνδυάζονται για να κάνουν το ευρωπαϊκό μέλλον πολύ αβέβαιο.

«Καθώς η οικονομική κρίση ρίζωσε, εκατομμύρια Ευρωπαίοι ζουν μέσα στην ανασφάλεια, αβέβαιοι για το τι επιφυλάσσει το μέλλον. Αυτή είναι από τις χειρότερες ψυχολογικές καταστάσεις για τον άνθρωπο… Εκατομμύρια είναι χωρίς δουλειά και πολλοί απ' όσους συνεχίζουν να εργάζονται δυσκολεύονται να συντηρήσουν την οικογένειά τους επειδή οι μισθοί μειώνονται και οι τιμές αυξάνονται… Πολλοί από τη μεσαία τάξη γλίστρησαν στη φτώχεια. Ολο και περισσότεροι γίνονται φτωχοί και οι φτωχοί φτωχαίνουν ακόμη περισσότερο».

Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2013, βρήκε ότι οι σοβαρές επιπτώσεις της κρίσης δεν περιορίζονται στις «χώρες των μνημονίων» της νότιας Ευρώπης και στην Ιρλανδία αλλά εκτείνονται και στις πετυχημένες χώρες του ευρωπαϊκού βορρά, όπως στη Γερμανία και στη Σκανδιναβία.

Ανάμεσα στα παραδείγματα που αναφέρει η έρευνα είναι τα εξής: Οι αυτοκτονίες γυναικών στην Ελλάδα υπερδιπλασιάστηκαν. Πολλοί εργαζόμενοι στη Σλοβενία έχουν μήνες να πληρωθούν. Στη Γαλλία, 350.000 άτομα έπεσαν κάτω από το όριο της φτώχειας το 2008-2011. Στις χώρες της Βαλτικής και στην Ουγγαρία, το 13% του πληθυσμού μετανάστευσε για να βρει δουλειά. Η έρευνα καταγράφει την αυξανόμενη τάση ενδοευρωπαϊκής μετανάστευσης, κυρίως από την ανατολική Ευρώπη προς τη δυτική.

Στη Γερμανία, αν και δεν έχει τα υψηλά ποσοστά ανεργίας της υπόλοιπης ΕΕ, το ένα τέταρτο των εργαζομένων είναι χαμηλόμισθοι _ σχεδόν τα μισά των νέων συμβολαίων από το 2008 αφορούν χαμηλόμισθη, ευέλικτη εργασία μειωμένου ωραρίου, τις λεγόμενες «μίνι δουλειές» με ελάχιστη ασφάλεια και συχνά χωρίς κοινωνική ασφάλιση. Πέρσι, 600.000 εργαζόμενοι στη Γερμανία (με κοινωνική ασφάλιση) δεν μπορούσαν να ζήσουν από τον μισθό τους.

Οσον αφορά τις ανισότητες, η έρευνα διερωτάται αν θα μακροημερεύσει το παραδοσιακό μοντέλο της ΕΕ. Για παράδειγμα, 5,5 εκατ. Γερμανοί γλίστρησαν από την μεσαία τάξη στους χαμηλόμισθους τα τελευταία χρόνια ενώ μόνο μισό εκατομμύριο ακολούθησαν την αντίστροφη πορεία και έγιναν υψηλόμισθοι.

Για τις κοινωνικές επιπτώσεις, δίνει τα παραδείγματα της Ελλάδας και της Ισπανίας όπου ενήλικα παιδιά επιστρέφουν στο σπίτι των γονιών τους και αρκετές γενιές ζουν κάτω από την ίδια στέγη με έναν εργαζόμενο ανάμεσά τους. Η έρευνα βρήκε ότι πολύ καταστροφικό για τις οικογένειες είναι το αυξανόμενο ποσοστό των ανέργων ηλικίας 50-64 ετών που αυξήθηκαν από 2,8 εκατ. σε 4,6 εκατ. στην ΕΕ το 2008-2012.

«Ο ρυθμός με τον οποίο αυξήθηκε η ανεργία τους τελευταίους 24 μήνες δείχνει ότι η κρίση βαθαίνει», λέει η έρευνα.