Πέθανε ο εμβληματικός Robert Wilson: Ο σκηνοθέτης που μετέτρεψε τη σιωπή σε φως

Πέθανε, στη Νέα Υόρκη, στα 83 του χρόνια ο σκηνοθέτης Ρόμπερτ Γουίλσον, γνωστός και στο ελληνικό κοινό.

Ο σκηνοθέτης θεωρείται μία από τις σημαντικότερες μορφές του παγκόσμιου θεάτρου.

Την είδηση του θανάτου του ανακοίνωσε το Watermill Center, το δημιουργικό κέντρο που ίδρυσε ο ίδιος. «Παρά τη δύσκολη διάγνωση, την αντιμετώπισε με καθαρή σκέψη και αποφασιστικότητα», αναφέρει η ανακοίνωση, προσθέτοντας ότι «μέχρι την τελευταία στιγμή παρέμεινε αφοσιωμένος στη δημιουργία και τη δουλειά του».

«Όλα μου τα έργα τα ξεκινάω με τον ίδιο τρόπο. Αρχίζω με μια πρόβα στη σιωπή». Αυτό είχε δηλώσει κάποτε ο Ρόμπερτ Γουίλσον, ο κορυφαίος θεατρικός σκηνοθέτης της γενιάς του και ένας από τους καλύτερους όλων των εποχών.

Στις 31 Ιουλίου 2025, ο γεννημένος στο Τέξας δημιουργός, άφησε την τελευταία του πνοή στη Νέα Υόρκη, σε ηλικία 83 ετών. Ωστόσο, την ίδια ώρα, άφησε και πίσω του ένα σπουδαίο έργο – ένα έργο που ξεκίνησε το 1969. Ένα έργο που δίδαξε πως ο χαρισματικός Ρόμπερτ Γουίλσον μπορούσε να μεταμορφώνει τη σιωπή σε φωνή και κίνηση.

Στην Ελλάδα είχαμε την τύχη να απολαύσουμε τη θεατρική λογική του ουκ ολίγες φορές μέσα από πολλές παραστάσεις που παρουσιάστηκαν στα μέρη μας – τελευταία ήταν η «Τρεις Ψηλές Γυναίκες» του Έντουαρντ Άλμπι το 2023.

Ποιος ήταν ο Ρόμπερτ Γουίλσον
Γεννήθηκε στο Τέξας στις 4 Οκτωβρίου 1941 από εύπορους γονείς και μεγάλωσε σε συντηρητικό περιβάλλον. Στα νεανικά του χρόνια αντιμετώπισε πρόβλημα στην εκφορά του λόγου (τραυλισμό) και δυσκολία στην κοινωνική προσαρμογή.

Μια 70χρονη δασκάλα χορού και θεραπεύτρια, η Μπερντ Χόφμαν τον βοήθησε να απελευθερώσει την εσωτερική του ένταση με αργές και επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Η επίδραση της στον νεαρό τότε Γουίλσον αργότερα θα γίνει φανερή και στην κινησιολογία των σκηνοθετικών του έργων.

Αφού πρώτα σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων, το 1963 πήγε στη Νέα Υόρκη για να παρακολουθήσει μαθήματα αρχιτεκτονικής στο Brooklyn’s Pratt Institute. Εκεί ξεκίνησε την ενασχόλησή του με το θέατρο, αρχικά ως σκηνογράφος στο θέατρο La Mama και έπειτα με την ομάδα του, που ονόμασε Byrd Hoffman School of Byrds προς τιμήν της δασκάλας του. Στα 24 του, υποφέροντας από κατάθλιψη, αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει και κατόπιν χρειάστηκε να νοσηλευτεί σε ψυχιατρικό ίδρυμα.

Ωστόσο δεν άρχισε να εντυπωσιάσει με το ταλέντο του – μια εικαστική εγκατάσταση από 676 τηλεφωνικούς στύλους και και μια σειρά περίπου 60 υβριδικών παραστάσεων στη Νέα Υόρκη θα συζητηθεί στους εικαστικούς κύκλους. Ενώ με το έργο Το Βλέμμα του Κωφού του 1971, μια σιωπηλή όπερα στην οποία πρωταγωνιστούσε ένας κωφάλαλος έφηβος που ο σκηνοθέτης είχε υιοθετήσει κάποια χρόνια νωρίτερα, θα κερδίσει την αναγνώριση.

Η φήμη του εξαπλώθηκε το 1976, όταν παρουσίασε στο φεστιβάλ της Αβινιόν και σε συνεργασία με τον Φίλιπ Γκλας το έργο «Αϊνστάιν στην ακρογιαλιά» . Ακολούθησε διεθνή καριέρα στην σκηνοθεσία με λαμπερές συνεργασίες από τον χώρο της ροκ μουσικής (Τομ Γουέιτς, Λου Ριντ, Ντέιβιντ Μπερν), της όπερας (Τζέσι Νόρμαν), του μπαλέτου (Συλβί Γκιγιέμ) και ακόμα της μόδας και της πολιτικής.

Από το 1995 έως τον θάνατό του διατηρούσε το θεατρικό εργαστήριο Γουετερμιλ Σέντερ (Watermill Center, Κέντρο του Νερόμυλου σε ελληνική απόδοση).