Πάτρα: Για παλιοσίδερα πάνε σπάνιοι γερανοί του ΟΣΕ που βρίσκονται στον σταθμό Αγίου Ανδρέα! - Τεκμήρια βιομηχανικής ιστορίας που χάνονται

Ενα σπάνιο σιδηροδρομικό όχημα, τεκμήριο της βιομηχανικής ιστορίας της Ελλάδας, κινδυνεύει με διάλυση, καθώς εντάχθηκε σε λίστα τροχαίου υλικού του ΟΣΕ που βαίνει προσεχώς για σκραπ σε εν εξελίξει διαγωνισμό.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για τον έναν από τους δύο τριαξονικούς, μετρικού εύρους γερανούς, που κατασκευάστηκαν το 1952 στην Ιταλία από την SA Construzioni Ferroviare e Meccaniche Sacfem Arezzo και δόθηκαν στην Ελλάδα στο πλαίσιο πολεμικών αποζημιώσεων από την Ιταλία, λαμβάνοντας τους αριθμούς Γ251 και Γ252. Ο δεύτερος (Γ252) είναι σε αρκετά καλή κατάσταση, δεν έχει βανδαλιστεί και ούτε αντιμετωπίζει ελλείψεις.

Οι πρώτοι του δικτύου του Μοριά Οι δύο γερανοί, οι οποίοι παροπλίστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και βρίσκονται στον Σιδηροδρομικό Σταθμό του Αγίου Ανδρέα Πατρών, ήταν τα μοναδικά τριαξονικά βαγόνια που υπήρξαν ποτέ στην Πελοπόννησο, αλλά και οι πρώτοι και μοναδικοί μηχανοκίνητοι γερανοί του δικτύου του Μοριά.

Αρχικά αποτέλεσαν εργαλείο των ΣΠΑΠ (Σιδηρόδρομοι Πειραιώς - Αθηνών - Πελοποννήσου) και εν συνεχεία των Σιδηροδρόμων του Ελληνικού Κράτους (ΣΕΚ), έχοντας αντικαταστήσει σχεδόν μονομιάς τους χειροκίνητους διαξονικούς γερανούς του 1888 που υπήρχαν ως τότε, όπως γράφει στο Βήμα ο Αχιλλέας Χεκίμογλου.

Τα δύο οχήματα χρησιμοποιήθηκαν, μεταξύ άλλων, στην εγκατάσταση μεγάλου αριθμού νέων και ενισχυμένων μεταλλικών γεφυρών, όπως αυτής του Αχλαδόκαμπου, οι οποίες κατασκευάστηκαν το 1965 από το Τμήμα Μεταλλικών Κατασκευών των ΣΕΚ, στην τοποθέτηση των υλικών ενίσχυσης των παλαιότερων γεφυρών για την ασφαλή διέλευση των ντιζελαμαξών Alstom και Alco, αλλά και σε δύσκολες καταστάσεις, όπως το πολύνεκρο δυστύχημα του Δερβενίου, τον Σεπτέμβριο του 1968.

Μάλιστα, οι δύο γερανοί συνδέονται μόνιμα με πλατφόρμες συνοδείας, τα οποία θεωρούνται σπάνια οχήματα, καθώς κατασκευάστηκαν στο Βέλγιο το 1890. Ιδιαίτερα το όχημα συνοδείας του Γ252 αποτελεί το μοναδικό σωζόμενο τέως κορμοφόρο όχημα των ΣΠΑΠ, καθώς όλα τα υπόλοιπα εκποιήθηκαν ως σκραπ τις προηγούμενες δεκαετίες.

Αξίζει να σημιεωθεί ότι μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και στο πλαίσιο των σιδηροδρομικών αποζημιώσεων της Ιταλίας προς την Ελλάδα, η Ρώμη έστειλε στην Αθήνα όλων των ειδών τα σιδηροδρομικά οχήματα και για τα τρία μεγαλύτερα τότε σιδηροδρομικά δίκτυα στην Ελλάδα (ΣΕΚ, ΣΠΑΠ, Σιδηρόδρομοι Θεσσαλίας).

Φορτάμαξες από το 1906 Στο μεταξύ, προς σκραπ οδεύουν και δύο φορτάμαξες των ΣΠΑΠ, που κατασκευάστηκαν στο Βέλγιο το 1906 και φυλάσσονται σε αρκετά καλή κατάσταση στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Λυκοποριάς.

Στο παρελθόν φίλοι του σιδηροδρόμου και μέλη του Amnizia Railfan Club κινητοποιήθηκαν για τη διάσωση ιστορικών οχημάτων με παρεμβάσεις τόσο προς το υπουργείο Πολιτισμού όσο και προς τον ΟΣΕ. Συχνά όμως, όπως λένε, συναντούν μειωμένη ανταπόκριση στις εκκλήσεις τους. Είχαν προηγηθεί αντίστοιχα περιστατικά τόσο στον ΟΣΕ όσο και στις αστικές συγκοινωνίες, με ιστορικά οχήματα να βαίνουν προς διάλυση και να σώζονται την τελευταία στιγμή, έπειτα από ανάδειξη του προβλήματος εκ μέρους του «Βήματος».

Συγκεκριμένα, τον Φεβρουάριο σώθηκε στο «παρά πέντε» ένα από τα παλαιότερα βαγόνια του σιδηροδρομικού δικτύου, με το οποίο μάλιστα είχαν μεταφερθεί τα οστά του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη από την Αθήνα στην Τρίπολη το 1930.

Πρόκειται για τη φορτάμαξα με αριθμό κυκλοφορίας Ζ11 2317, που κατασκευάστηκε στο βελγικό εργοστάσιο της Baume Marpent στα τέλη του 19ου αιώνα (1888 - 1892) για λογαριασμό μιας εκ των πρώτων εταιρειών που είχαν αναλάβει την κατασκευή και λειτουργία σιδηροδρόμου, των Σιδηροδρόμων Μύλων - Καλαμών (ΣΜΚ). Νωρίτερα, το 2013, η εταιρεία Οδικές Συγκοινωνίες (ΟΣΥ ΑΕ) παραλίγο να στείλει για σκραπ το μοναδικό εν Ελλάδι Lancia Menarini 1140, το οποίο κατασκευάστηκε το 1964 στην Ιταλία και ήρθε στη χώρα μας στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν η Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών (ΗΕΜ) κρατικοποιήθηκε και μετονομάστηκε σε Ηλεκτροκίνητα Λεωφορεία Πειραιώς-Αθηνών -Περιχώρων (ΗΛΠΑΠ) ΑΕ.

Παράλληλα, το 2012, δύο μνημειακά τρόλεϊ, ένα εκ των οποίων μοναδικό στον κόσμο, παραλίγο να δημοπρατηθούν για σκραπ. Το πρώτο όχημα, με αριθμό κυκλοφορίας 1127, είναι η διάσημη «Φαλκονέρα», η οποία κατασκευάστηκε το 1967 και κυκλοφόρησε στους δρόμους της Αθήνας, με πλαίσιο Lancia, ηλεκτρικό εξοπλισμό CGE και αμάξωμα ελληνικής κατασκευής Βιαμάξ.

Πρόκειται για το μοναδικό τρόλεϊ που παράχθηκε στην Ελλάδα και είναι ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας. Το δεύτερο όχημα είναι το διάσημο τρόλεϊ 4001, το πρώτο αρθρωτό και το μοναδικό ρωσικό που είχε έρθει στη χώρα μας. Το «4001» έφτασε στην Ελλάδα το 1987, όταν ο ρωσικός οίκος «Energomachexport» το προμήθευσε δοκιμαστικά στον ΗΛΠΑΠ.