Γιούλα Κουτσουμπού: Η ζωή αλλιώς- Διαδρομή Μοναστηράκι, Μεξικό, Γουατεμάλα, Ονδούρα, με άδεια τσέπη- Την βρήκαμε στην Ιθάκη να κάνει ψηφιδωτά από σπασμένα μπουκάλια

Επιβίωσε ακόμη και σε περιοχές στις οποίες για να πιείς νερό έπρεπε να περιμένεις τη βροχή και έζησε τους κραδασμούς της περιοχής των Μάγιας

Ένα καράβι, φτιαγμένο από πάτους και σπασμένα κομμάτια μπουκαλιών σε έναν τοίχο στο Βαθύ της Ιθάκης, μου «σύστησε» μια καλλιτέχνη που έχει καταφέρει μέσα σε λίγα χρόνια το εξής απίστευτο: Να ταξιδέψει στο Μεξικό, με εισιτήριο-δώρο, προκειμένου να επιστρέψει σε τρεις μήνες και να καταλήξει να ζει επί πέντε χρόνια σε Γουατεμάλα και Ονδούρα, μαθαίνοντας στους ανθρώπους αυτών των περίεργων χωρών της κεντρικής Αμερικής, να κάνουν τέχνη από τα σκουπίδια και να απολαμβάνουν τη χαρά της δημιουργίας με υλικά ευτελή, που στην καλύτερη των περιπτώσεων θα κατέληγαν πεταμένα στο δρόμο ή σε κάποια χωματερή.

Επιβίωσε ακόμη και σε περιοχές στις οποίες για να πιείς νερό έπρεπε να περιμένεις τη βροχή και έζησε τους κραδασμούς της περιοχής των Μάγιας, μαθαίνοντας στους απογόνους τους να κάνουν τέχνη από το τίποτα και να την κρεμάνε στα δέντρα ή να πουλάνε στους τουρίστες κατασκευές για τις οποίες χρειάστηκαν μόνο δύο πράγματα: σκουπίδια και φαντασία.

Η Γιούλα Κουτσουμπού, η οποία επέστρεψε στην Ελλάδα για να ρίξει άγκυρα για λίγο στο νησί του Οδυσσέα και μεταξύ άλλων να αποτυπώσει και το καράβι του, είναι μια ιδιότυπη περίπτωση καλλιτέχνη και ανθρώπου, που διδάχθηκε την σοφία του να ζεις με τα λίγα και να κάνεις αυτό που αγαπάς, έτσι όπως εσύ ορίζεις την αγάπη και την δημιουργία.

Αυτή η νεαρή κοπέλα που εμπνεύστηκε μια εντελώς δική της τεχνοτροπία και δεν έχει καθόλου καλή σχέση με το χρήμα και την δική του...εξουσία, φτιάχνει από σκουλαρίκια μέχρι έπιπλα με φυσικά και ανακυλώσιμα υλικά ή σκουπίδια, δηλώνει ολιγαρκής και το πιο σημαντικό είναι ότι το εννοεί.

Πάμε όμως να την γνωρίσουμε.

H Γιούλα Κουτσουμπού, κατάγεται από τη Λακωνία αλλά μεγάλωσε στην Αθήνα, ενώ όπως συμβαίνει σχέδον με όλες τις καλλιτεχνικές φύσεις, σπούδασε κάτι ...άσχετο. Ας πούμε... τεχνολόγος γεωπόνος στο Μεσολόγγι:. «Ήθελα να σπουδάσω κάτι σχετικά με την τέχνη, αλλά ο πατέρας μου δεν ψήθηκε. Μου είπε "σπούδασε κάτι νορμάλ και μετά βλέπουμε". Το έκανα. Η ...νορμάλ σχολή, έκλεισε μετά και έμεινε το πτυχίο στον τοίχο. Πήρα δηλαδή πτυχίο, απο μια σχολή που έκλεισε! Δεν είχα βέβαια σκοπό να το αξιοποιήσω. Αποφάσισα να κάνω αυτό που αγαπάω. Πάντα έφτιαχνα πράγματα με τα χέρια. Ξεκίνησα λοιπόν με έναν πάγκο στο Μοναστηράκι και μετά με συμμετοχές σε φεστιβάλ, εκθέσεις και διάφορα event, παρουσιάζοντας και πουλώντας μικρά και μεγάλα αντικείμενα τα οποία κατασκεύαζα από οικολογικά υλικά" μου λέει.

Στην ζωή ωστόσο αυτό που έχει τη μεγαλύτερη αξία, είναι το αιφνίδιο, αυτό που έρχεται από εκεί που δεν το περιμένεις. Και η Γιούλα, η οποία έχει μέσα της έναν ανήσυχο εξερευνητή, βρέθηκε πριν από έξι χρόνια με ένα εισιτήριο για το μακρινό Μεξικό. Ένα εισιτήριο μετ΄επιστροφής, το οποίο έμελλε να χρησιμοποιηθεί μόνο ως προς το σκέλος του πηγαιμού.

Στο Μεξικό έμεινε ένα μήνα καθώς η μοίρα της, ή μάλλον η αδάμαστη περιέργειά της, την καλούσε στην Γουατεμάλα, στην οποία αποφάσισε να τραβήξει χειρόφρενο. Από εκεί και πέρα, επρόκειτο να ζήσει την πιο συγκλονιστική εμπειρία της ζωής της και ενώ το ταξίδι ήταν να διαρκέσει τρεις μήνες, κατέληξε να διαρκέσει 5 χρόνια.

Στην Γουατεμάλα, έμεινε 8 μήνες, δουλεύοντας με κοινότητες και ιθαγενείς στην περιοχή των Μάγιας.

"Γνώρισα έναν άλλο κόσμο. Γνώρισα τη ζούγκλα και τους ιθαγενείς, έμεινα σε υπό ανασκαφή αρχαιολογικούς χώρους των Μάγιας, τους μάθαινα αγγλικά και κατασκευές από φυσικά ή ανακυκλώσιμα υλικά, χωρίς τη δαπάνη χρημάτων. Είχε γίνει το όνειρό μου πραγματικότητα. Στα σύνορα Μεξικό και Γουατεμάλας, έζησα ακόμη και σε περιοχές όπου δεν υπήρχε ούτε ρεύμα, ούτε νερό. Έπινα το νερό της βροχής. Μετά από ένα μήνα εμφανίστηκε ο υπεύθυνος όλων των βιοτόπων της βιόσφαιρας των Μάγια, ο οποίος είδε τα διακοσμητικά που κρεμόντουσαν από τα δέντρα και τρελάθηκε. Ρώτησε και του είπαν ότι έχει έρθει μια Ελληνίδα και τα φτιάχνει» μου λέει.

Ακολούθησε η πρόταση από το Πανεπιστήνιο Σαν Κάρλος να κάνει μαθήματα κατασκευής αντικειμένων με φυσικά υλικά σε παιδιά. Τους είπε ότι δεν μιλάει καθόλου ισπανικά, αλλά της απάντησαν ¨δεν πειράζει, θα τα καταφέρεις". Και τα κατάφερε. «Τότε καίω το εισιτήριο της επιστροφής».

Μετά από 8 μήνες, η περιπέτεια της ...απηύθυνε πρόσκληση για την Ονδούρα, την οποία επισκέφθηκε για διακοπές τα Χριστούγεννα και η οποία της άνοιξε ένα άλλο παράθυρο.

Είχε έρθει η ώρα να διεισδύσει σε έναν κόσμο, που ήταν κάθε άλλο παρά πλασμένος για αγγέλους. «Δούλεψα σε συνεργασία με διάφορες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, σε σχολεία, κολλέγια, πανεπιστήμια, αλλά και σε φυλακές και αναμορφωτήρια. Δούλεψα με ορφανά, με ιθαγενείς, με παιδιά του δρόμου, με κακοποιημένες γυναίκες, με ό,τι μπορείς να φανταστείς σε μια χώρα όπου η εγκληματικότητα χτυπάει κόκκινο».

Τους έμαθε πώς να κάνουν τέχνη από τα σκουπίδια, πώς μπορεί να γεννηθεί ένα μικρό αριστούργημα από πράγματα προορισμένα να καταλήξουν σε χωματερές. Ένανε παραπάνω από 98 εργαστήρια τα οποία την προίκισαν με μια σπάνια εμπειρία σε ανθρώπινο και καλλιτεχνικό επίπεδο και της άλλαξαν τον τρόπο που βλέπει τη ζωή.

«Τους έμαθα και πολλά απλά πράγματα που για εμάς είναι σχεδόν αυτονόητα. Το να φτιάχνουν για παράδειγμα σαπούνι από πεταμένο λάδι. Στην Ονδούρα η Γιούλα μπλέχτηκε με οικολόγους, με περιβάντολόγους, με εκπαιδευτικούς στους οποίους έκανε και σεμινάρια, με ανθρώπους στους οποίους δίδαξε την υπέροχη τέχνη του να φτιάχνεις πράγματα από το τίποτα.

Η επιστροφή δεν την έβγαλε ούτε στην Αθήνα, ούτε στη Λακωνία. Αυτή τη φορά το εισιτήριο έγραφε Ιθάκη και είχε την αλμύρα του νησιού του Οδυσσέα.

«Η Ιθάκη μου έκανε αμέσως κλικ. Την επισκέφθηκα το καλοκαίρι κάνοντας ελεύθερο κάμπινγκ και την αγάπησα. Γενικά είμαι άνθρωπος πολύ ολιγαρκής. Αγαπάω τη φύση και ζω με τα ελάχιστα δυνατά. Ήρθα τότε σε επαφή με το κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και με τον δήμο, από τον οποίο ζήτησα την άδεια να κάνω μερικά έργα τα οποία αφορούν την ιστορία της περιοχής και το περιβάλλον της. Κάπως έτσι τον Οκτώβριο, έφτασα στο νησί με τις βαλίτσες μου και βρίσκομαι ακόμη εδώ.

Η Γιούλα έφτιαξε πρώτα στο Περαχώρι μια ελιά και μια κλιματαριά και στη συνέχεια στο Βαθύ το καράβι του Οδυσσέα.

VIDRAIKO: Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗ ΑΠΟ ΜΠΟΥΚΑΛΙΑ

Αυτή τη φορά η τεχνοτροπία της έφερε στην Ελλάδα κάτι εντελώς πρωτοποριακό. Τα έργα της είναι φτιαγμένα από πάτους και σπασμένα κομμάτια μπουκαλιών και το όνομα της τεχνοτροπίας που φέρει την υπογραφή της είναι vidraiko, καθώς συνδυάζει τις τεχνικές του βιτρό και του ψηφιδωτού σε ένα αποτέλεσμα εντυπωσιακό αλλά και ανθεκτικό για δημόσιους χώρους το οποίο πλένεται από την βροχή και δημιουργεί ενδιαφέρουσες αντανακλάσεις.

«Η ιδέα για αυτή την τεχνοτροπία, μου δημιουργήθηκε στην Ονδούρα. Εκεί πετούσανε πολλά γυάλινα μπουκάλια και σκεφτόμουνα τι μπορώ να κάνω με αυτά, έτσι ώστε και να τα εξαφανίσω να μην αποτελούν σκουπίδια και να δημιουργήσω με αυτά κάτι πρωτότυπο. Τότε μου ήρθε η ιδέα να χρησιμοποιήσω τους πάτους ως ψηφίδες. Είχαμε κάνει τέτοιες δουλειές στην Ονδούρα και πάντα σε συνάρτηση με θέμα το οποίο είχε σχέση με το αντικείμενο αναφοράς. Για παράδειγμα, στο πανεπιστήμιο φτιάχναμε οικοσυστήματα... Στη Βιολογία θαλάσσης φτιάχναμε ένα οικοσύστημα με σαλάχια, ψάρια κλπ. Στην Ιθάκη σκέφτηκα να κάνω κάτι που να έχει ευθεία αναφορά στην ιστορία του τόπου και του περιβάλλοντός του».

Στην Ιθάκη η Γιούλα μαθαίνει στα παιδιά να φτιάχνουν κατασκευές με άχρηστα ή οικολογικά υλικά. Από τσάντες και πορτοφόλια από πλαστικές πισίνες, μέχρι έπιπλα από σαμπρέλες.

Δεν λείπουν και οι προτάσεις για κατασκευές σε καταστήματα, ιδίως ενόψει του καλοκαιριού.

«Βλέπω διαφορές στον τρόπο σκέψης των παιδιών. Τα μικρά στον Σταυρό, όπου κάνω μαθήματα, έχουν ενθουσιαστεί, μαζεύουν υλικά και μου τα φέρνουν. Έχουν προπονήσει την φαντασία τους και φτιάχνουμε μαζί, πολλά και ωραία πράγματα».

Την ρωτάω αν όλη αυτή η ζωή είναι εύκολη, με την έννοια του προσπορισμού και μου απαντάει με απίστευτη φυσικότητα: «περνάω καλά χωρίς να καταναλώνω. Είμαι ευχαριστημένη με πολύ λίγα πράγματα. Εδώ στην Ιθάκη για παράδειγμα, έμεινα στο σπίτι μιας Αγγλίδας που έφυγε για πέντε μήνες στην Αγγλία και ήθελε κάποιος να της φροντίζει το σπίτι και τα ζώα. Το μόνο που είχα να καλύψω, είναι το φαγητό και οι βενζίνες. Δεν με αγχώνει καθόλου το αύριο και έχω να σου πω ότι ακριβώς τη στιγμή που έπαψε να με αγχώνει το αύριο ήρθαν τα καλύτερα. Αυτή η θετική στάση νομίζω ότι ήταν αυτή που με έκανε να περάσω στην Ονδούρα, σε μια χώρα με τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα εν καιρώ ειρήνης, χωρίς να πάθω το παραμικρό».