Αναστασία Κουμούση: Tα σημαντικότερα και πλέον πρόσφατα έργα αποκατάστασης και ανάδειξης μνημείων και αρχαιολογικών χώρων

Ο Πολιτιστικός Τουρισμός είναι ένα από τα πέντε κύρια προϊόντα του ελληνικού τουρισμού (Ήλιος και Θάλασσα, Ναυτικός τουρισμός, Πολιτιστικός τουρισμός, τουρισμός πόλεων και συνεδριακός). Με τον όρο «πολιτιστικός τουρισμός» εννοούμε τη μορφή του Τουρισμού, στη οποία ο Πολιτισμός αποτελεί τη βάση για προσέλκυση τουριστών.  Και σαν πολιτιστικό προϊόν, εννοούνται οι αρχαιολογικοί χώροι και τα αρχαιολογικά μουσεία, o λαϊκός πολιτισμός, ο σύγχρονος πολιτισμός. Θα μιλήσω για τον Πολιτιστικό Τουρισμό που σχετίζεται μόνο με τις αρχαιότητες, στον οποίο εντάσσεται και ο Θρησκευτικός Τουρισμός, σε ό,τι αφορά ειδικότερα τους προσκυνηματικούς προορισμούς που συνάμα είναι προατατευόμενα εκκλησιαστικά μνημεία.

            Ο Τουρισμός και ο Πολιτισμός αποτελούν τομείς αλληλένδετους, αλληλοενισχυόμενους και αλληλοσυμπληρούμενους. Ειδικά στη χώρα μας η πολιτιστική κληρονομιά συνιστά σημαντικό παράγοντα προσέλκυσης τουριστικού ενδιαφέροντος. Είναι το ουσιαστικό συμπλήρωμα στο βασικό προϊόν «ήλιος-θάλασσα». Μη ξεχνάμε ότι οι σπουδαιότεροι τουριστικοί προορισμοί στην Ελλάδα βρίσκονται κοντά σε εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους (Κρήτη, Ρόδος, Κυκλάδες). 

      Ο Πολιτιστικός Τουρισμός παρουσιάζει μια συνεχή αύξηση παγκοσμίως, είναι 12μηνης διάρκειας, απευθύνεται πλέον σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, σε όλες τις ηλικίες και σε όλα τα βαλάντια, είναι μαζικός δηλαδή. Υπάρχει όμως και μια κατηγορία επισκεπτών ειδικών ενδιαφερόντων. Οι πολιτιστικοί επισκέπτες κατά κανόνα είναι υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου από τους τουρίστες γενικού ενδιαφέροντος  και ξοδεύουν αναλογικά περισσότερα. Βέβαια το ποσοστό του αμιγώς πολιτιστικού τουρισμού, είναι μικρό. 

           Τα έργα που εκτελούμε σαν Περιφερειακές Διευθύνσεις του Υπουργείου Πολιτισμού στοχεύουν στην προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. Από αυτόν όμως τον πρώτιστο στόχο απορρέουν περαιτέρω θετικές συνέπειες, μια εκ των οποίων είναι η ανάπτυξη του Τουρισμού. Η Εφορεία μας είναι εξαιρετικά δραστήρια και υλοποιεί μεγάλο αριθμό έργων συντήρησης, ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων, καθώς και εκσυγχρονισμού των μουσείων Πατρών και Αιγίου και βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών τους. Ταυτόχρονα αυτό σημαίνει άμεση βελτίωση του τουριστικού προϊόντος. Οι αναδεδειγμένοι αρχαιολογικοί χώροι και τα αναβαθμισμένα μουσεία προσελκύουν ολοένα και περισσότερους επισκέπτες.

          Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών είναι ισχυρός πυλώνας Πολιτισμού με την ευρύτερη έννοια διότι δεν στεγάζει και προβάλλει απλά όψεις της καθημερινής ή της δημόσιας ζωής των αρχαίων Αχαιών, αλλά, με την εξωστρέφεια και τη διαρκή ανανέωση των πολιτιστικών δράσεων μέσω περιοδικών εκθέσεων, ποιοτικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, διαλέξεων και δίνοντας βήμα  στη σύγχρονη εικαστική δημιουργία,  αναβαθμίζει την εικόνα της Πάτρας και προσελκύει διαφορετικές κατηγορίες κοινού, οδηγώντας σε αύξηση της επισκεψιμότητας και κατ΄ επέκταση του Τουρισμού. Διαπιστώσαμε μεγάλο ενδιαφέρον από διαφορετικές ομάδες επισκεπτών μετά την παροχή πληροφοριών μέσω νέων τεχνολογιών Επαυξημένης και  Εικονικής Πραγματικότητας, ενώ οι δυο πιλοτικές απτικές πινακίδες για τους επισκέπτες με προβλήματα όρασης και ο Οδηγός για επισκέπτες στο φάσμα του Αυτισμού έτυχαν ιδιαίτερης αποδοχής.  

         Η επέκταση της μόνιμης έκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιγίου, που ολοκληρώσαμε μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο, ευελπιστούμε να δώσει νέα δυναμική στο μουσείο, να προβάλει τον άγνωστο πολιτιστικό πλούτο της Αιγιάλειας και να τονώσει την επισκέψιμότητά του. Προσβάσιμο πια σε άτομα με κινητικά προβλήματα, διαθέτει δίγλωσσες ψηφιακές εφαρμογές που απευθύνονται σε διάφορες ηλικιακές ομάδες επισκεπτών και Επιστημονικό κατάλογο για τους επισκέπτες των ειδικών ενδιαφερόντων

        Πριν περάσω στους αρχαιολογικούς χώρους, να αναφέρω ότι πρόσφατα δημιουργήσαμε ψηφιακές ξεναγήσεις μέσω έξυπνων κινητών και για τους αρχαιολογικούς χώρους Βούντενης, ρωμαϊκού Στάδιο, ρωμαϊκού Υδραγωγείου, Κάστρου και Φρουρίου Ρίου και πριν την θερινή περίοδο θα ολοκληρώσουμε και τις διοικητικές διαδικασίες για να υπάρχει πρόσβαση του κοινού σε αυτές.

          Ας δούμε τώρα τα σημαντικότερα και πλέον πρόσφατα έργα αποκατάστασης, συντήρησης και ανάδειξης μνημείων και αρχαιολογικών χώρων που έχει υλοποιήσει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας. 

ΡΩΜΑЇΚΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ ΠΑΤΡΑΣ   

ΡΩΜΑЇΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΠΑΤΡΑΣ              

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ ΠΑΤΡΑΣ   

ΚΑΣΤΡΟ ΠΑΤΡΑΣ 

ΦΡΟΥΡΙΟ ΡΙΟΥ (έργο για το οποίο βραβευτήκαμε από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) 

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΙΓΕΙΡΑΣ (εγκατάσταση φωτισμού ανάδειξης)

ΜΥΚΗΝΑЇΚΗ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΕΙΧΟΥΣ ΔΥΜΑΙΩΝ (εγκατάσταση φωτισμού ανάδειξης). Και μη ξεχνάμε τα έργα που υλοποιούμε από τ0 2022 στο ΡΩΜΑЇΚΟ ΩΔΕΙΟ.    

        Συνεχίζουμε με τα εκκλησιαστικά μνημεία (βυζαντινοί ναοί, βυζαντινά και μεταβυζαντινά μοναστήρια) διάσπαρτα σε όλη την γεωγραφική έκταση της Αχαΐας, κάποια από αυτά, πανελλήνια Προσκυνήματα. 

ΜΟΝΗ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ       

ΠΑΛΑΙΟΜΟΝΑΣΤΗΡΟ ΜΟΝΗΣ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ   

ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΡΥΠΗΤΗ ΑΙΓΙΟΥ   

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΝΑΟΙ:

                  ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΕΝΤΖΑΙΝΑΣ 

                  ΓΕΝΕΣΙΟ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΡΙΤΑΙΑΣ 

                  ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΟΝΗΣ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ 

                  ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΑΔΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΧΑΙΑΣ 

                  ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΓΡΙΔΙΟΥ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ 

        Όλα τα αναδεδειγμένα μνημεία της Αχαΐας είναι ασφαλή και προσβάσιμα σχεδόν σε όλη την έκτασή τους, από όλες τις ομάδες επισκεπτών. Με ενημερωτικές δίγλωσσες πινακίδες, συμβατικές και σε γραφή braille. Στο Κάστρο Πάτρας , Φρούριο Ρίου και στον χώρο του ρωμαϊκού και μεσαιωνικού υδραγωγείου υπάρχουν επιπλέον σταθμοί πληροφόρησης με βιντεοπροβολές. Απτικές πινακίδες για άτομα με προβλήματα όρασης, με κείμενο και ανάγλυφη μακέτα του μνημείου έχουν τοποθετηθεί  στο Στάδιο, το Κάστρο, το Μέγα Σπήλαιο και το Ωδείο. Παντού διανέμονται δωρεάν καλαίσθητα έντυπα για το  μνημείο και το έργο που έχει επιτελεσθεί. Όλα αυτά, μαζί με το φιλικό και έμπειρο φυλακτικό προσωπικό που είναι έτοιμο και πρόθυμο να βοηθήσει και κατευθύνει τον επισκέπτη, κάνουν ελκυστικούς τους αρχαιολογικούς μας στους ντόπιους και τους αλλοδαπούς επισκέπτες.

          Όλο αυτό το πολιτιστικό απόθεμα, σε πολλές περιπτώσεις συνδυάζεται  με περιοχές εξαιρετικού φυσικού κάλλους και δημιουργεί έναν επιπλέον πόλο έλξης Τουρισμού. Δείτε τη θέα από την ακρόπολη της αρχαίας Αίγειρας και τον Κορινθιακό, ίσως η ωραιότερη θέα από αρχαιολογικό χώρο. Το μυκηναϊκό Τείχος Δυμαίων με την μαγευτική θέα στη λιμνοθάλασσα που το περιβάλλει. Και φυσικά οι βυζαντινοί ναοί του 10ου, 12ου και 13ου αι. βρίσκονται δε μοναδικές τοποθεσίες: ο ταπεινός εξωτερικά ναός στο Αγρίδι, κάτω από τα Ύδατα της Στυγός στον Χελμό. Ο Άγιος Δημήτριος, Μπάδα στους πρόποδες της Μόβρης. Ο Άγιος Νικόλαος στην Αιγιάλεια ανάμεσα στα χτήματα των λωτών, με θέα στον Σελινούντα. 

         Η πολιτιστική μας κληρονομιά μαζί με τις ομορφιές του τόπου μας είναι από τα σημαντικότερα κεφάλαια που διαθέτουμε στην Αχαΐα για την οικονομική ανάπτυξη του τόπου, μέσω του ισχυρού πυλώνα του Τουρισμού.