62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης- Τα πρώτα highlights μιας υβριδικής διοργάνωσης

Ένα αλλιώτικο φεστιβάλ είναι το 62ο Φεστιβάλ Κινηματογραφου Θεσσαλονίκης, που άρχισε στις 4 και θα ολοκληρωθεί στις 14 Νοεμβρίου. Η διαφορετικότητα δεν αφορά στο επίπεδο και στην αισθητική κατεύθυνση των ταινιών που προβάλλονται, αλλά σχετίζεται με τη συγκυρία του κορωνοϊού και τη σημαντική έκρηξη των κρουσμάτων που ειδικά αυτή την περίοδο έχει κλιμακωθεί στη συμπρωτεύουσα.

Έτσι φέτος έχουμε μια υβριδική μορφή φεστιβάλ όπου οι ταινίες προβάλλονται στον φυσικό τους χώρο, τις κινηματογραφικές αίθουσες, δυο χρόνια μετά την προηγούμενη ζωντανή λειτουργία και μετά το περσινό διάλειμμα λόγω πανδημίας. Είναι σαφώς λιγότερες αφού τα υγειονομικά πρωτόκολλα προβλέπουν απολύμανση της αίθουσας πριν από κάθε προβολή, άρα και νεκρό χρονικό διάστημα μιας προβολής πριν από την πραγματοποιηθείσα. Είναι πραγματικά εξαιρετικά αισιόδοξο να βλέπεις και πάλι τις αίθουσες Ολύμπιον, Παύλος Ζάννας, Σταύρος Τορνές, Τζον Κασαβέτις, Τόνια Μαρκετάκη, Φρίντα Λιάππα να ξαναπαίρνουν ζωή και τους χώρους του φεστιβάλ να υποδέχονται και πάλι κόσμο, ακόμα και με αυξημένα μέτρα προστασίας. Παράλληλα με τη δια ζώσης επαφή του, το κοινό έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει πλήθος ταινιών διαδικτυακά στην ψηφιακή πλατφόρμα του φεστιβάλ. Η προσέλευση του κόσμου, λόγω της δυνατότητας αυτής και λόγω του φόβου της πανδημίας ήταν ελαττωμένη τις πρώτες μέρες με αποτέλεσμα να μη μένει κόσμος εκτός αίθουσας, συνήθη εικόνα τα προηγούμενα χρόνια στο φεστιβάλ. Όμως δεν παύουν να υπάρχουν προβολές που οι αίθουσες γεμίζουν αποδεικνύοντας το ενδιαφέρον του κοινού ακόμα και με τις συνθήκες των ημερών μας.

Από τις πρώτες προβολές του φεστιβάλ ξεχωρίσαμε σημαντικές ταινίες που ανήκουν στις «Ειδικές Προβολές», τμήμα που κάθε χρόνο επιλέγει τις πιο ξεχωριστές ταινίες της τελευταίας χρονιάς σε διεθνές επίπεδο, που φέρουν την υπογραφή καταξιωμένων σκηνοθετών με σπουδαία ιστορία.

Στην «Ευλογία» ο Βρετανός Τέρενς Ντέιβις δημιουργεί ένα αισθητικό κινηματογραφικό ποίημα από κάθε άποψη, που περιλαμβάνει τα έξοχα στυλιζαρισμένα κάδρα του εσωτερικών χώρων, την φιλοσοφική και πολιτική του διάσταση αφού η ιστορία παρακολουθεί την πολυκύμαντη ζωή του ποιητή του του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου Ζίγκφριντ Σασούν, ο οποίος επέζησε από τη θηριωδία του Πολέμου, βραβεύτηκε για την ανδρεία του αλλά ήταν αιχμηρός και έντονα κριτικός προς την κυβέρνηση όταν ολοκληρώθηκε η θητεία του. Η ζωή του Σασούν (εξαιρετικός ο Τζούλιαν Σαντς στον πρωταγωνιστικό ρόλο) αναπλάθεται και μέσα από τις ερωτικές σχέσεις του με άνδρες αλλά και από τον γάμο του με μια γυναίκα και τη γέννηση ενός αγοριού. Ο Τέρενς Ντέιβις, με το φλεγματικό του χιούμορ, την σπάνια σκηνοθετική του αγάπη και τη μεγάλη αγάπη του στην ποίηση, μας χαρίζει μια αριστοκρατική, πληθωρική και εξαιρετικά τεκμηριωμένη ταινία. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ντέιβις ασχολείται με ποιητές. Και εδώ, όπως παλαιότερα με την Έμιλι Ντίκινσον υπάρχουν τα υπέροχα ποιήματα που αφήνουν το ίχνος τους και «εξηγούν» και την πολυτάραχη ιστορική περίοδο με τον δικό τους τρόπο. Ο Ντέιβις σκιαγραφεί με εξαντλητική λεπτομέρεια και εμβρίθεια το πορτρέτο του Σασούν, αλλά και ρίχνει φως και στους λοιπούς χαρακτήρες. Στην ταινία καίριος είναι ο ρόλος του αρχειακού υλικού με αποσπάσματα από την ιστορική περίοδο του πολέμου, όπου ακούγεται ο μοναδικός σχολιασμός με τη φωνή του ίδιου του Τέρενς Ντέιβις ως αφηγητή.

Στην «Απάτη» ο Γάλλος Αρνό Ντεπλεσέν μας προσφέρει ένα θαυμάσιο ερωτικό και ψυχολογικό δράμα περιγράφοντας την έλξη ενός μεσόκοπου παντρεμένου συγγραφέα που ζει εξόριστος στο Λονδίνο για την πανέμορφη και πολύ μικρότερή του, επίσης παντρεμένη ερωμένη του. Το γραφείο του στεγάζει τον παράνομο έρωτά τους και εκεί ξετυλίγονται οι ελκυστικές ερωτικές σκηνές, οι στιγμές ευαισθησίας και τρυφερότητας, οι εξομολογήσεις και οι συζητήσεις τους για το σεξ, τον αντισημιτισμό και τη λογοτεχνία. Παράλληλο σύμπαν στη ζωή του συγγραφέα η σύζυγός του που κάνει τον αγώνα της κατά του καρκίνου. Η ταινία είναι ένα σαρκαστικό και διεισδυτικό σχόλιο για το σεξ, την αγάπη, τη συντροφικότητα, την απάτη και την αφοσίωση, που ζωντανεύει το ομώνυμο αυτοβιογραφικό και τολμηρό μυθιστόρημα του Φίλιπ Ροθ.

Εξαιρετικά εκφραστική και ισορροπημένη η ερμηνεία της Λία Σιντού η οποία συνδυάζει μοναδικά την σαγήνη της εκρηκτικής ερωμένης και την ευαισθησία μιας κατ΄ ουσίαν μοναχικής γυναίκας. Αποδεικνύεται μια πολύ καλή Γαλλίδα ηθοποιός με μαγνητισμό που σπάνια πλέον συναντάς στις ομότεχνες της πατρίδας της. Θαυμάσιος και ο ελληνικής καταγωγής Ντένις Πονταλιντές στον ρόλο του συγγραφέα. Μια ταινία με διάχυτη γαλλική φινέτσα που σκάβει στις λεπτές ψυχολογικές ισορροπίες των χαρακτήρων της και επιφυλάσσει ένα εξαιρετικά φορτισμένο συναισθηματικά φινάλε, το οποίο συνοψίζει την τρυφερότητα αλλά και την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζουν κάθε ερωτική ιστορία. Πολύ καλή και η δουλειά του Γιόρικ Λε Σοξ στη φωτογραφία, δείγματα της δουλειάς του οποίου είχαμε εισπράξει σε ταινίες του Ολιβιέ Ασαγιάς, Κλερ Ντενίς, Τζιμ Τζάρμους και Φρανσουά Οζόν.

Την ιστορία ενός διαταραγμένου νέου που ζει με τους γονείς του μεγαλώνοντας σε ένα προάστιο πόλης της Αυστραλίας και αδυνατεί να προσαρμοστεί στο περιβάλλον, μας παρουσιάζει στην ταινία «Nitram» ο σκηνοθέτης Τζάστιν Κουρισέλ. Κάποια στιγμή ο νέος θα γνωρίσει μια πολύ μεγαλύτερη γυναίκα αναγνωρίζοντας τρυφερότητα, συντροφικότητα και ίσως και μια υπόγεια ερωτική σχέση και πηγαίνει να μείνει σπίτι της. Ωστόσο ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα θα διακόψει την χαρούμενη αυτή νότα και θα επιστρέψει στην πρότερη ζωή του με πολύ χειρότερες για αυτόν και τους άλλους συνέπειες. Στιβαρή σκηνοθεσία και πολύ καλές ερμηνείες και μια ιδιαίτερη άποψη που ανοίγει το volume του ήχου και αντανακλά τις ακραίες αντιδράσεις του νεαρού. Βυθισμένο στο γκρίζο έγχρωμο και στη μουντάδα της αυστραλιανής επαρχίας αλλά και στα πελώρια θαλάσσια κύματα που διευκολύνουν το σέρφινγκ, ο Κουρισέλ δημιουργεί μια συγκροτημένη ταινία με εντάσεις και ψυχολογικές διακυμάνσεις, αν και στον τελευταίο αυτό τομέα ίσως θα χρειαζόταν μεγαλύτερη η εμβάθυνσή του.