Νευραλγία Τριδύμου: ένας δύστροπος δράκος

Το τρίδυμο νεύρο (πέμπτο κρανιακό ζεύγος) είναι αυτό που μεταφέρει την αισθητικότητα του προσώπου, τόσο της αφής όσο και της θερμότητας και του άλγους. Διαθέτει τρεις χωριστούς κλάδους με σαφή κατανομή στο δέρμα του προσώπου (οφθαλμικό νεύρο – V1, άνω γναθικό νεύρο – V2, κάτω γναθικό νεύρο – V3). Το άλγος που προκαλείται από τον ερεθισμό του έχει περιγραφεί ως πιθανότατα το πλέον ανυπόφορο που μπορεί να βιώσει ο άνθρωπος. Πρόκειται για μια βίαιη, υπεροξεία “επίθεση” που κορυφώνεται εντός ελάχιστων δευτερολέπτων και περιγράφεται ως χτύπημα από ισχυρό ηλεκτρικό ρεύμα ή καυτή βελόνα που εισέρχεται σε βάθος στο πρόσωπο. Το αβάσταχτο άλγος μπορεί να διαρκέσει από δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά, μπορούν να επαναλαμβάνονται όμως επεισόδια ακόμα και κατά δεκάδες ανά ώρα, εξαντλώντας σύντομα τις αντοχές ακόμα και του πιο “σκληραγωγημένου” ασθενή. Μεταξύ των επεισοδίων, τυπικά υπάρχει πλήρης ύφεση, πιο σπάνια ένα χαμηλής έντασης αίσθημα βάρους ή καύσους. Χαρακτηριστική είναι η έκλυση των επεισοδίων από απλές δραστηριότητες όπως η μάσηση, το βούρτσισμα των δοντιών ή το ξύρισμα το οποίο ακολουθείται εντός ολίγων λεπτών από φριχτούς πόνους, αναγκάζοντας τον ασθενή συχνά σε σημαντική τροποποίηση των συνηθειών του.

Η διάγνωση είναι πρωτίστως κλινική και βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, αν και η διενέργεια Μαγνητικής Τομογραφίας προς αποκλεισμό υφιστάμενης παθολογίας θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται σε όλους τους ασθενείς με αυτή την συμπτωματολογία, σύμφωνα και με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Νευρολογικής Ακαδημίας (2019).

Η νευραλγία τριδύμου “προτιμά” τις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες σε μια αναλογία 2 προς 1, απαντάται συχνότερα μετά το 60ο έτος ζωής ενώ παρουσιάζει σχετική διφασική εποχική διακύμανση με αύξηση κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο. Αιτιολογικά δε, διαχωρίζεται σε “κλασσική”, ιδιοπαθή, στην οποία και δεν αναγνωρίζεται κάποια παθολογική αιτία που την προκαλεί και σε “συμπτωματική” στην βάση της οποίας βρίσκεται κάποια υφιστάμενη παθολογία, με την συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών να ανήκουν στην πρώτη.

Από σχετικά πρόσφατες  μελέτες, για την κλασσική νευραλγία τριδύμου φαίνεται να ευθύνεται πολύ συχνά η συμπίεση του νεύρου από κάποιο αγγείο που έρχεται σε επαφή μαζί του στα πλαίσια φυσιολογικής ανατομικής παραλλαγής, τυπικότερα η Άνω Παρεγκεφαλιδική Αρτηρία (SCA). Αντίθετα, για την συμπτωματική μορφή τα αίτια είναι πολυποίκιλα και μη σχετιζόμενα μεταξύ τους (ανευρύσματα, όγκοι, φλεγμονή,  τραυματικές βλάβες, πολλαπλή σκλήρυνση κ.λπ.). Ανεξάρτητα ωστόσο του υποκείμενου αιτίου, ο μηχανισμός της πρόκλησης του άλγους είναι κοινός: ο ερεθισμός του νεύρου και η υπερβολική, άκαιρη και άκυρη μετάδοση σημάτων άλγους.

Εκ του μηχανισμού αυτού προκύπτει και η πλέον ενδεδειγμένη φαρμακευτική θεραπεία που σε μια πρώτη, πρόχειρη, θεώρηση ίσως φαντάζει παράδοξη. Πρώτης γραμμής φαρμακευτική θεραπεία είναι τα αντι-επιληπτικά και μάλιστα της κατηγορίας “σταθεροποιητών μεμβράνης”, κυρίως η καρβαμαζεπίνη. Παρεμποδίζεται μέσω αυτών η ταχεία και συχνή ηλεκτρική εκφόρτιση της νευρικής μεμβράνης, τόσο χαρακτηριστική της νευραλγίας τριδύμου. Μέσα από μια σταδιακή τιτλοποίηση της δοσολογίας επιτυγχάνεται πλήρης ύφεση του άλγους περίπου στο 75% των περιπτώσεων. Εφόσον τα συμπτώματα δεν μπορέσουν να ελεγχθούν με φάρμακα πρώτης γραμμής, μπορούν να προστεθούν συνεπικουρικά επιπλέον αντιεπιληπτικά και/ή αναλγητικά. Εάν αποτύχει η φαρμακευτική προσέγγιση, υπάρχει η δυνατότητα της νευροχειρουργικής παρέμβασης με μια σειρά από διαφορετικές μεθόδους (θερμική βλάβη γασσερείου γαγγλίου ή του τριδύμου νεύρου, χημική ριζοτομή, μικροαγγειακήαποσυμπίεση, γ-knife). Όλες παρέχουν αρκετά καλή αποτελεσματικότητα με σπάνιες παρενέργειες, ωστόσο η υποτροπή σε βάθος χρόνου με επανεμφάνιση του άλγους δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Info :

Γεράσιμος Γραμματικόπουλος

NEURON, Πρότυπο νευρολογικό κεντρο

https://neuron-neurologist.business.site/

facebook : Neuron Πρότυπο Νευρολογικό Κέντρο