Ποια είναι η «Ρόζα» του Θάνου Μικρούτσικου και πώς έφτασε στον Μητροπάνο

Σε αυτό το τραγούδι ο Δημήτρης Μητροπάνος όταν το ερμήνευε ζωντανά συνήθισε να φέρνει μια γυροβολιά. Είναι από τα πολύ αγαπημένα τραγούδια που μας έχει χαρίσει ο Θάνος Μικρούτσικος ο οποίος έντυσε μελωδικά τους στίχους του Άλκη Αλκαίου. Ποια είναι όμως η Ρόζα και πώς έφτασε το τραγούδι στον Δημήτρη Μητροπάνο; Γιατί όσο κι αν ακούγεται παράξενο ήταν στο συρτάρι γύρω στα 20 χρόνια και αρχικά δεν άρεσε...

Η «Ρόζα» δεν είναι απλώς ένα καλογραμμένο ζεμπέκικο ερμηνευμένο από μια γνήσια λαϊκή φωνή. Κρύβει από πίσω του μια άγνωστη ιστορία. Όλα είχαν αρχίσει το 1976 όταν ο Άλκης Αλκαίος θα στείλει ένα ποίημα του στον Θάνο Μικρούτσικο. Χρειάστηκαν μόνο μερικές ώρες, ώστε ο συνθέτης, εκστασιασμένος από τη ροή των στίχων, να το μελοποιήσει. Βαθιά βυθισμένος στη μουσική του, ο Μικρούτσικος θα αργήσει να διαπιστώσει ότι η ώρα είχε περάσει. Μη θέλοντας να ενοχλήσει τους γείτονες, «πνίγει» τον ήχο από τα όργανα και ξεκινά να ηχογραφεί το τραγούδι. Το αποτέλεσμα όμως δε θα αρέσει σε κανέναν καλλιτέχνη, με αποτέλεσμα να απορριφθεί από πολλούς προτού καταλήξει στον Μητροπάνο. Η «Ρόζα» θα παραμείνει στο συρτάρι για 20 χρόνια.

Η ώρα του Μητροπάνου

Η «Ρόζα» κυκλοφόρησε από την εταιρία Μίνος στον δίσκο του Δημήτρη Μητροπάνου «Στου αιώνα την παράγκα». Αλλά ας δούμε τι είχε συμβεί κάποιους μήνες νωρίτερα.

Βρισκόμαστε στο 1996 τότε που μόλις είχε λήξει η υπουργική θητεία του Θάνου Μικρούτσικου στο υπουργείο Πολιτισμού με την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο γνωστός συνθέτης αναζητούσε ερμηνευτή για τον νέο του δίσκο. Ταυτόχρονα ο Δημήτρης Μητροπάνος αποφασίζει πώς θέλει να κάνει στροφή στη καριέρα του, και να τραγουδήσει κάτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα. Η συνεργασία τους αποφασίστηκε κατά τη διάρκεια μιας τιμητικής γιορτής, που είχε οργανώσει η εταιρία για την επιστροφή του Μικρούτσικου ενώ υπεύθυνος για το ραντεβού ήταν ο παραγωγός Ηλίας Μπενέτος. Οι άντρες αποφασίζουν να συνεργαστούν και τελευταία στιγμή ακούν τη «Ρόζα».

Και κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα!

Ποια όμως ήταν η Ρόζα;

Πολλοί αναρωτιούνται ποια είναι η Ρόζα του τραγουδιού. Σε συνέντευξη του στην Εφημερίδα «Αυγή» το 2014, όταν ρώτησαν τον Θάνο Μικρούτσικο η «Ρόζα» του ομότιτλου τραγουδιού είναι η Ρόζα Λούξεμπουργκ εκείνος απάντησε:

Δεν θέλησε ποτέ, μα ποτέ, όσες φορές και αν τον ρώτησα να μου πει, αλλά προσωπικά είμαι εκατό τοις εκατό σίγουρος ότι ναι, είναι! Κάποιο πολύ κοντινό του πρόσωπο μου είχε πει ότι κάποτε υπήρχε στην ζωή του μία Ρόζα αλλά για εμένα αναμφίβολα το τραγούδι έχει γραφτεί για την Λούξεμπουργκ. Το αποδεικνύει νομίζω και ο συγκλονιστικός στίχος «πώς η ανάγκη γίνεται Ιστορία / πώς η Ιστορία γίνεται σιωπή» ο οποίος συνοψίζει την συγκυρία καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο στην ελληνική γλώσσα!

Στίχοι

Τα χείλη μου ξερά και διψασμένα
γυρεύουνε στην άσφαλτο νερό
περνάνε δίπλα μου τα τροχοφόρα

και συ μου λες μας περιμένει η μπόρα
και με τραβάς σε καμπαρέ υγρό

Βαδίζουμε μαζί στον ίδιο δρόμο
μα τα κελιά μας είναι χωριστά
σε πολιτεία μαγική γυρνάμε
δε θέλω πια να μάθω τι ζητάμε
φτάνει να μου χαρίσεις δυο φιλιά

Με παίζεις στη ρουλέτα και με χάνεις
σε ένα παραμύθι εφιαλτικό
φωνή εντόμου τώρα ειν’ η φωνή μου
φυτό αναρριχώμενο η ζωή μου
με κόβεις και με ρίχνεις στο κενό

Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία
πώς η ιστορία γίνεται σιωπή
τι με κοιτάζεις Ρόζα μουδιασμένο
συγχώρα με που δεν καταλαβαίνω
τι λένε τα κομπιούτερς κι οι αριθμοί

Αγάπη μου από κάρβουνο και θειάφι
πώς σ’ έχει αλλάξει έτσι ο καιρός
περνάνε πάνω μας τα τροχοφόρα
και γω μέσ’ στην ομίχλη και τη μπόρα
κοιμάμαι στο πλευρό σου νηστικός

Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία
πώς η ιστορία γίνεται σιωπή
τι με κοιτάζεις Ρόζα μουδιασμένο
συγχώρα με που δεν καταλαβαίνω
τι λένε τα κομπιούτερς κι οι αριθμοί