Ελένη Ζαραφίδου: Όταν είμαι στη σκηνή, ζω αυτά που έχω ονειρευτεί σε όλη μου τη ζωή

«Τίποτε δεν έχει αλλάξει και τίποτε δεν είναι όπως παλιά», είναι οι στίχοι από το τραγούδι Γέλα πουλί μου γέλα, που έγραψαν οι αδερφοί Κατσιμίχα το 1985.

21 ολόκληρα χρόνια μετά, τον Ιούνιο του 2016 παρατηρώ τις φωτογραφίες από την Πτολεμαΐδα, που απεικονίζουν τον σταθμό της ΔΕΗ-ΑΗΣ ΛΙΠΤΟΛ. Το κορίτσι που τις αποτύπωσε, γεννήθηκε την ίδια χρονιά που κυκλοφόρησε ο δίσκος Ζεστά Ποτά, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται αγαπημένα τραγούδια μιας ολόκληρης εποχής «... μου φαίνεται σαν να ναι χθες μα πάνε τόσα χρόνια..».

Τον περασμένο Ιούλιο πηγαίνοντας στο Ρωμαϊκό Ωδείο να δω το έργο «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη, γνωρίζω την Ηθοποιό Ελένη Ζαραφίδου, μια εκ των τεσσάρων γυναικών που αποτελούν το χορό της παράστασης.

Η Πτολεμαΐδα τόπος καταγωγής της Ελένης, ήρθε μπροστά μου, μιας και δεν την έχω επισκεφτεί ποτέ, μέσα από 15 φωτογραφίες του σταθμού ΔΕΗ-ΑΗΣ ΛΙΠΤΟΛ που αποτυπώθηκαν από το κορίτσι του 1985 και μου υπενθυμίζουνε με ένα ωραίο μουσικό σκοπό, ότι «τίποτα δεν έχει αλλάξει και τίποτε δεν είναι όπως παλιά»…

Από την Πτολεμαΐδα που γεννήθηκε η Ελένη ξεκινάμε το ταξίδι, ανεβαίνουμε Βόρεια στη Θεσσαλονίκη τόπο σπουδών της, όπου έρχεται σε επαφή με το μαγικό κόσμο του Θεάτρου. Την Αθήνα όπου ζει και εργάζεται τη γνωρίζει στα χρόνια της Κρίσης, στη συνέχεια μιλάμε για τη συνεργασία με το «μικρό Εθνικό», καθώς και για το The Art Project που παρουσιάστηκε στο Θέατρο  ΑΛΜΑ.

Γεννηθήκατε στην Πτολεμαΐδα, πόσο δύσκολο είναι για ένα μικρό παιδί να μεγαλώνει στο μεγαλύτερο κέντρο εξόρυξης λιγνίτη στη χώρα ;

Μεγάλωσα σε μια περιοχή, που είναι η βασική κοιτίδα ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, προκαλεί δέος σε όποιον επισκεφτεί την περιοχή μου. Εγώ προσωπικά, καθώς ο πατέρας μου έχει συνδέσει όλη του τη επαγγελματική πορεία με το λιγνίτη, ένιωθα πάντα έναν απόλυτο δεσμό με τις τεράστιες προσπάθειες και αγωνίες του πατέρα μου.

 

Πριν φτάσετε στη Θεσσαλονίκη για να σπουδάσετε στη σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με τον κόσμο του Κινηματογράφου και του θεάτρου ;

Πριν φτάσω Θεσσαλονίκη, δεν είχα καμία σχέση με όλα αυτά! Το μόνο που μπορώ να πω είναι πως  ο παππούς μου έπαιζε βιολί και οι αδερφές του πατέρα μου τραγουδούν υπέροχα, οπότε ήταν πολύ συχνά τα γλέντια και τα τραγούδια στα οικογενειακά τραπέζια, επίσης μεγάλωσα μέσα σε ένα πολύ αγαπημένο και πολύ μεγάλο οικογενειακό περιβάλλον, παππούδες, θείοι, ξαδέρφια και γι αυτό  ένιωθα πάντα πιο ασφαλής σε μεγάλες συλλογικότητες. Το θέατρο μοιάζει πολύ με μια μεγάλη οικογένεια…

 

Ποιες είναι οι αναμνήσεις σας από τη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια της παραμονής σας στην πόλη ; Τι ήταν αυτό που σας έμαθαν οι Καθηγητές σας και σας βοήθησε στην πορεία της ζωής σας ;

Οι αναμνήσεις από Θεσσαλονίκη είναι πάρα μα πάρα πολλές! Εκεί, διαμορφώθηκε αυτό που είμαι και αυτό που κάνω. Είχα τη χαρά να συναντήσω πολύ σημαντικούς ανθρώπους, να εμπνευστώ από τα λόγια τους, να ανοίξω τους ορίζοντες μου και να αλλάξω. Είναι τα χρόνια της μαθητείας μου στη ζωή και το θέατρο.

 

Το περασμένο καλοκαίρι συμμετείχατε στο χορό της Ηλέκτρας του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη, από την περιοδεία αυτή πέρα από την ανακάλυψη σπουδαίων αρχαιολογικών χώρων, ήταν και μια σπουδή πάνω στις έννοιες της εκδίκησης, της ενοχής, της μεταμέλειας και της δικαιοσύνης ;

Αυτή περιοδεία ήταν από τις ωραιότερες στιγμές, που έχω ζήσει στη δουλειά, αφενός για όλα αυτά που αναφέρετε, αφετέρου γιατί σαν θίασος μαζί με τον Θέμη ήμασταν τόσο δεμένοι και  δημιουργικοί, που αντιμετωπίσαμε την καθεμιά από τις πολλές παραστάσεις, που δώσαμε, με πολλή ευαισθησία και προσήλωση. Κάθε παράσταση ήταν για μένα μια βουτιά και μια σπουδή πάνω στο τόσο σπουδαίο κείμενο, που κάθε μέρα ήταν και μια αποκάλυψη για μας.

 

Τι είναι αυτό που αγαπάτε σήμερα στην Αθήνα - τόπο που έχετε επιλέξει να ζείτε - από τη μια και από την άλλη τι είναι αυτό που σας θλίβει,;

Αυτό που αγαπώ στην Αθήνα είναι πως παρόλα τα δεινά που την έχουν βρει, συντηρεί ακόμα μια συμπόνια και ένα αίσθημα ελευθερίας. Σε καμία άλλη πρωτεύουσα δεν το αισθάνομαι αυτό.

Αυτό που με θλίβει, είναι η δυστυχία και η καταστροφή που έχει επέλθει  στις ζωές όλων μας, που δεν μπορούμε να πάρουμε μια ανάσα, που δεν μπορούμε να δουλέψουμε με αξιοπρέπεια, που μας στέρησαν την περηφάνια μας.

Τον περασμένο χρόνο παρουσιάσατε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά τη νουβέλα του Τολστόι «Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος» για παιδιά & εφήβους. Φεύγοντας πιστεύετε ότι άρχισαν να καταλαβαίνουν όχι πόση γη αλλά πως θα την αξιοποιήσουν όταν την κατακτήσουν ;

Δεν είμαι σίγουρη αν το δίλημμα είναι αυτό που θέτετε. Δεν υπάρχει κάτι που πρέπει τα παιδιά να καταλάβουν, βλέποντας μια παράσταση. Για μένα μια παιδική-εφηβική παράσταση πρέπει να ανοίγει δρόμους, να προτείνει στα παιδιά και άλλους τρόπους σκέψης, να απελευθερώνει και να τους παροτρύνει να ψάξουν να βρουν το δικό τους δρόμο, να ακούν περισσότερο τις επιθυμίες τους.

Θα ήθελα να μας μιλήσετε για τη συνεργασία σας με το Εθνικό Θέατρο & τη Σοφία Βγενοπούλου (υπεύθυνη του Μικρού Εθνικού). Επίσης για το Πρόγραμμα θεατρικής Εκπαίδευσης Εφήβων, που αναπτύσσεται & στην  Ελληνική Περιφέρεια, επιλέγει δε να εστιάσουμε στο εμείς και στη γνωριμία μας με τον άλλο.

Φέτος, έχω την τεράστια χαρά και τιμή να είμαι μαζί με τη Σοφία Βγενοπούλου στο Εθνικό Θέατρο, σε ένα πολύ σημαντικό Πρόγραμμα θεατρικής Εκπαίδευσης Εφήβων που αναπτύσσεται στην Περιφέρεια. Είναι ένα φιλόδοξο και μεγαλόπνοο εγχείρημα. Είναι πολύ σημαντικό για μένα που είμαι δημιουργικό κομμάτι αυτού του project.

Σκηνοθετήσατε την παράσταση - αναλόγιο «Δύσκολες Νύχτες» της Μέλπω Αξιώτη στην Κεντρική Σκηνή του θεάτρου Άλμα.  Η ηρωίδα του έργου Ηλέκτρα Αποστόλου αγωνίστηκε για την ελευθερία, την ισότητα & τη δικαιοσύνη. Ποια η θέση της γυναίκας στο σημερινό κόσμο, γιατί εξακολουθεί να «βιάζεται» μεταφορικά & κυριολεκτικά ακόμα & σήμερα ;

Στο σημερινό κόσμο βιάζεται το ανθρώπινο είδος, ανεξαρτήτως φύλου και σεξουαλικής προτίμησης. Ζούμε σε καιρούς σκοτεινούς, δεν υπάρχει καμία δομή που να προστατεύει τις ευάλωτες ομάδες, μόνο η τύχη, που θα σε φέρει κοντά σε κάποιον που νοιάζεται, μπορεί να σε παρηγορήσει.

Μέσα σε 60 ημέρες από τις αρχές Φεβρουαρίου μέχρι & τα τέλη Μαρτίου στο Θέατρο ΑΛΜΑ, η 5^η εποχή  παρουσίασε το The Art Project μια πρωτοβουλία δικιάς σας και του Θέμη Μουμουλίδη. Περιλάμβανε  παραστάσεις θεάτρου, χορού, μουσικές συναντήσεις, ξεχωριστές ερμηνείες, σεμινάρια, εργαστήρια, συζητήσεις, ημερίδες, εκθέσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις. Το ταξίδι στην Τέχνη θα μπορούσαμε να το παραλληλίσουμε με το βιβλίο του Αλαίν ντε Μποττόν « Η τέχνη του ταξιδιού» ;

Αυτό που φτιάξαμε με τον Θέμη στο Θέατρο Άλμα, ήταν για μένα ένα δώρο. Ο Θέμης είναι ένας καλλιτέχνης, με βαθιά συνείδηση του έργου, που οφείλει να επιτελεί ένας Θεατρικός Χώρος. Το “the art project” ανάδειξε το έργο νέων δημιουργών, χωρίς να τους στραγγίξει, και να τους κακομεταχειριστεί, όπως πολύ συχνά συμβαίνει. Δημιουργήσαμε ένα πλαίσιο προστασίας της δημιουργικότητας του κάθε καλλιτέχνη, που πήρε μέρος, δείχνοντας πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη.

 

Θα ήθελα να μας μιλήσετε για την ομάδα “the 3rd person theatre group” που δημιουργήσατε τον Σεπτέμβριο του 2012 μαζί με τους  Βαλάντη Φράγκο και Αντιγόνη Φρυδά. Πόσο σημαντικό είναι οι φίλοι και το μαζί στο σήμερα ;

Με την Αντιγόνη και τον Βαλάντη είχαμε μια μεγάλη επιθυμία,  να εμβαθύνουμε πάνω στη δουλειά του Θεάτρου. Οι ρυθμοί του θεάτρου σήμερα είναι πολύ γρήγοροι και για έναν νέο ηθοποιό δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια να πειραματιστεί. Εμείς το είχαμε πολλή μεγάλη ανάγκη αυτό. Βασιστήκαμε ο ένας στον άλλο, και μάθαμε ο ένας από τον άλλο. Έγινε ο ένα για τον άλλο ο δάσκαλος του. Από τα ωραιότερα συμβάντα της ζωής μου

Ο Γιάννης Παπαϊωάννου λαϊκός μουσικοσυνθέτης είχε πει «Δεν ξέρω εάν τα περισσότερα τραγούδια γράφονται όπως λένε σε δύσκολες στιγμές. Θέλω να πιστεύω, πάντως, πως ονειρεύονται τις πιο ευτυχισμένες». Εσείς τι ονειρευόσαστε όταν είσαστε στη σκηνή, αποτελεί πηγή έμπνευσης στη σκηνοθεσία η μουσική  ;

Όταν είμαι στη σκηνή, δεν ονειρεύομαι. Ζω αυτά που έχω ονειρευτεί σε όλη μου τη ζωή.