Δυτική Ελλάδα: Κινητοποίηση για την προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς

Συνεδρίασε την Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2017 στην Πάτρα το Διοικητικό Συμβούλιο της Περιφερειακής Ένωσης  Δήμων Δυτικής Ελλάδος  (Π.Ε.Δ. Δ.Ε) για το θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας από τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Με το ζήτημα έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας η οποία πρότεινε τη συζήτηση του θέματος στην Περιφερειακή Ένωση Δήμων Δυτικής Ελλάδας, όπως και έγινε. Πρωτίστως ζητείται νομοθετική ρύθμιση για τη συνταγματική κατοχύρωση της πρώτης στέγης κάθε πολίτη και ξεκινούν τη συγκέντρωση υπογραφών.

Στην ανακοίνωσή της ΠΕΔ Δυτικής Ελλάδας αναφέρει:

"Μεταξύ των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης συζητήθηκε και το θέμα της πρότασης για νομοθετική ρύθμιση σχετικά με την προστασία του δικαιώματος στέγης σε κάθε πολίτη και σε κάθε οικογένεια .

Στο συμβούλιο πέραν του προέδρου της Περιφερειακής Ένωσης  Δήμων Δυτικής Ελλάδος  (Π.Ε.Δ. Δ.Ε), και Δημάρχου Αγρινίου κου Γ. Παπαναστασίου και των μελών του, παρέστησαν, ο Περιφερειάρχης Δ. Ελλάδος κος Α.Κατσιφάρας, ο Πρόεδρος του Π. Συμβουλίου  κος Γ. Αγγελόπουλος, ο Αντιπεριφερειάρχης  κος Κ. Καρπέτας και η βοηθός Περιφερειάρχη σε θέματα κοινωνικής αλληλεγγύης και ισότητας φύλων κα Α.Τογιοπούλου.

Ο  Πρόεδρος της Π.Ε.Δ. Δ.Ε  κος Γ. Παπαναστασίου στην εισήγηση σου αφού χαιρέτησε την πρωτοβουλία της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος σχετικά με την πρόταση της για την προστασία του δικαιώματος στέγης στους πολίτες, αναφέρθηκε σε μια σειρά από αλληλέγγυες δράσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις τοπικές κοινωνίες συνεκτιμώντας και τις δυνατότητες της στην τρέχουσα συγκυρία.

Στην συνέχεια έδωσε τον λόγο στον Περιφερειάρχη Δ. Ελλάδος κο Α.Κατσιφάρα , ο οποίος αναφέρθηκε εκτενώς στην πρόταση της Περιφέρειας Δ. Ελλάδος για το θέμα, καταθέτοντας και την σχετική πρόσφατη απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου.

Στη συζήτηση που ακολούθησε υπήρξε μια γενικότερη σύμπνοια μεταξύ των συμμετεχόντων για αυτό το μείζον κοινωνικό θέμα, ενώ στην συνεχεία το Δ.Σ της Π.Ε.Δ  ΔΕ κατά πλειοψηφία υιοθέτησε την πρόταση για νομοθετική ρύθμιση, της Περιφέρειας Δ. Ελλάδος, ήτοι :

Α) Συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας της πρώτης μίας στέγης σε κάθε πολίτη.

Απαραίτητη κρίνεται ειδικά ενόψει της αναθεωρητικής απόπειρας που έχει ήδη ξεκινήσει,  η συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας της στέγης με διατήρηση της κατοικίας επιφανείας ανάλογης των οικογενειακών αναγκών  εκάστου νοικοκυριού. Το ισχύον πλαίσιο δεν καλύπτει επαρκώς την κατοικία ως βασικό όρο αξιοπρεπούς διαβίωσης, που χρήζει προστασίας αυξημένης τυπικής ισχύος, ώστε να προστατευθεί από καταχρηστικές επεμβάσεις. Ωστόσο, μια τέτοια προστασία και μάλιστα με ρητή και ειδική αναφορά στο Σύνταγμα φαίνεται επιβεβλημένη σε εναρμόνιση προς τη σύγχρονη πραγματικότητα και τις επιταγές της διεθνούς και κοινοτικής έννομης τάξης.  Σε κάθε περίπτωση, εφόσον  μάλιστα προτείνεται η δημιουργία ενός αυτοτελούς πλαισίου προστασίας μίας κατοικίας ανάλογης των αναγκών στέγασης εκάστου νοικοκυριού, η ανάγκη αναθεωρητικής επέμβασης προς αυτή την κατεύθυνση είναι αδιαμφισβήτητη, προκειμένου να καθορίζεται σαφώς το κανονιστικό πλαίσιο και να τίθενται ευκρινώς όρια στο έργο και τις αρμοδιότητες του νομοθέτη της ουσίας.

Β) Δημιουργία ενός αυτοτελούς νομοθετικού πλαισίου προστασίας της πρώτης κατοικίας

Για τους λόγους που εκτέθηκαν προηγουμένως ο ν. 3869/2010, το μοναδικό νομοθέτημα της ελληνικής έννομης τάξης στο οποίο υπάρχει μια υποτυπώδης προστασία της κυρίας κατοικίας, δεν επαρκεί. Σε αυτή τη βάση προκρίνεται η δημιουργία ενός αυτοτελούς νομοθετήματος, το οποίο:

1. Θα διασφαλίζει στέγη ανάλογη των οικογενειακών αναγκών σε περίπτωση ρευστοποίησης της κατοικίας κάθε οφειλέτη και για οποιαδήποτε οφειλή.
2. Θα θέτει αντικειμενικά και προκαθορισμένα κριτήρια εφαρμογής, ώστε να αποφευχθεί η καταχρηστική της επίκληση και εφαρμογή από άτομα που δεν χρήζουν ανάλογης προστασίας. Συγκεκριμένα θα πρέπει να γίνεται:

i) Σαφής προσδιορισμός του ακινήτου που θα προστατευθεί ως κυρία κατοικία, ειδικά όταν υπάρχει πληθώρα επιλογών και ο οφειλέτης διαθέτει μεγάλη ακίνητη περιουσία. Στον προσδιορισμό αυτό θα πρέπει να υπεισέλθουν αντικειμενικά κριτήρια που θα κατατείνουν στην πραγματική έκταση των αναγκών και των υποχρεώσεων του οφειλέτη, χωρίς να επαφίεται η συγκεκριμένη κρίση στην κοινή πείρα ,που επηρεάζεται συνήθως από στοιχεία υποκειμενικά. Έτσι τα στοιχεία που θα ληφθούν υπόψη θα αφορούν τις στεγαστικές ανάγκες του οφειλέτη βάσει :

ü Του αριθμού των προστατευόμενων μελών της οικογένειας που θα πρέπει να αποδεικνύεται σε ανύποπτο χρόνο και όχι εξ’ αφορμής της αίτησης προστασίας

ü Της ηλικίας και της ιδιότητας των μελών της οικογένειας

ü Του οικιστικού πλαισίου των εκάστοτε ακινήτων

ii) Σαφής προσδιορισμός οικογενειακού εισοδήματος του οφειλέτη από κάθε αιτία (εργασία, μισθώματα από ακίνητα, κέρδη από επιχείρηση, συνεισφορά συζύγου, κλπ.) σε συνάρτηση με τις βιοτικές ανάγκες του οφειλέτη και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του (ανήλικα παιδιά, ενήλικα παιδιά που σπουδάζουν, προβλήματα υγείας κάποιου μέλους). Ο όρος οικογένεια θα πρέπει να ερμηνευθεί με ευρύτητα και να συμπεριληφθούν οι υπερήλικοι ή με σοβαρά προβλήματα υγείας γονείς και αδέλφια , που δεν έχουν εισοδήματα, στο βαθμό που εξαρτώνται και βαρύνουν οικονομικά τον οφειλέτη. Το γεγονός της εξάρτησης θα πρέπει να αποδεικνύεται σε ανύποπτο χρόνο και όχι εξ’ αφορμής της αίτησης προστασίας (παραδείγματος χάριν σε βάθος τριετίας ή και αργότερα εφόσον αποδεικνύεται επαρκώς η επέλευση του γεγονότος που μετέβαλε τις συνθήκες).

iii) Επαρκής απόδειξη της αδυναμίας του οφειλέτη να αποπληρώσει τις οφειλές του, ώστε να αποφύγει την επιβολή μέτρων δικονομικού καταναγκασμού εις βάρος του. Η αδυναμία αυτή θα πρέπει να προκύπτει από την αντιπαραβολή των εισοδημάτων, των υποχρεώσεων και των βιοτικών αναγκών του οφειλέτη και των προστατευόμενων μελών της οικογένειας, όπως αυτές προέκυψαν από το προηγούμενο βήμα. Η αδυναμία αυτή θα πρέπει να είναι μόνιμη και όχι παροδική λαμβάνονται  υπόψη πιθανές μελλοντικές  μεταβολές και να είναι αποσυνδεδεμένη από την υπαιτιότητα του οφειλέτη για την περιέλευσή του στην παρούσα κατάσταση.