Σκληρή κριτική από την εφημερίδα "The Guardian" για το Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος

Eρωτηματικά και σκληρή κριτική από την αγγλική εφημερίδα The Guardian με αφορμή τα εγκαίνια του κέντρου πολιτισμού Σταύρου Νιάρχου. "Αυτό που πραγματικά κάνω στη ζωή μου είναι να πλέω".

Με τα λόγια του 78χρονου σήμερα Γενοβέζου αρχιτέκτονα, Renzo Piano, του ανθρώπου που σχεδίασε το μοντέρνο κτήριο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ξεκινάει την αναφορά - κριτική στο όλο εγχείρημα ο Guardian. Αφήνοντας φυσικά τον Piano να ολοκληρώσει τον συλλογισμό του, ότι δηλαδή "τα υλικά της αρχιτεκτονικής είναι συγκεκριμένα: φως, αέρας και αύρα".

Όπως αναφέρει η εφημερίδα, όσο ποτέ, ο Piano δίνει την εντύπωση ότι η δεκαετής προσπάθεια για την ανέγερση αυτής της πολιτιστικής Ακρόπολης έγινε αβίαστα, χωρίς κόπους και θυσίες, ακριβώς με την ίδια άνεση που ένα μικρό ευέλικτο σκάφος θα έφτανε στο επιβλητικό κτήριο από θαλάσσης. Όμως, όπως παρατηρεί ο αρθρογράφος της εφημερίδας Oliver Sainwright η Ελλάδα δεν βρίσκεται στο σημείο που βρισκόταν πριν από 10 χρόνια.

Κάθε χρόνο βουλιάζει όλο και πιο βαθιά στα εθνικό της χρέος, ενώ τα διαθέσιμα για τον πολιτισμό μπάτζετ έχουν περικοπεί ακριβώς στο μισό από το 2010 και μετά. Γι' αυτό ακριβώς ο συντάκτης χαρακτηρίζει εξαιρετικά ακατάλληλη τη στιγμή των εγκαινίων, τα αποκαλυπτήρια του μεγαλύτερου ίσως πολιτιστικού πρότζεκτ του αιώνα στην Αθήνα, πόσω μάλλον, όταν αυτό το εγχείρημα μέχρι στιγμής έχει στοιχίσει περί τα 600 εκ. ευρώ στην Ελλάδα της κρίσης... Στο άρθρο φιλοξενούνται δηλώσεις και του αντιπροέδρου του ΚΠΙΣΝ, Ανδρέα Δρακόπουλου, ο οποίος μιλά για την πορεία του εγχειρήματος στα χρόνια της ελληνικής κρίσης.

Είχαμε την ιδέα για το πρότζεκτ σε μια εποχή που η Ελλάδα εκινείτο ακόμη σε υψηλούς ρυθμούς", εμφανίζεται να δηλώνει ο αντιπρόεδρος του ιδρύματος που διαχειρίζεται την περιουσία του εφοπλιστή Στάυρου Νιάρχου, από την οποία χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου το έργο.

Σχεδιασμένο στις αρχές του 2007, το κτηριακό συγκρότημα έχει πλέον δωριστεί στο κράτος, ωστόσο και όπως παρατηρεί ο αρθρογράφος, σε μία χρονική στιγμή που πολλά μουσεία και κρατικά ιδρύματα πολιτισμού κλείνουν το ένα μετά το άλλο. Ένα πολιτιστικό «στολίδι» μονάκριβο μα και εύθραυστο: Η νέα Βιβλιοθήκη και η νέα Εθνική Λυρική Σκηνή στο φαληρικό Δέλτα Ένα πολιτιστικό «στολίδι» μονάκριβο μα και εύθραυστο: Η νέα Βιβλιοθήκη και η νέα Εθνική Λυρική Σκηνή στο φαληρικό Δέλτα 26.6.2016 Αναφέρεται μάλιστα εδώ το παράδειγμα του νέου Εθνικού Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης, σε σημείο κοντά στο ΚΠΙΣΝ, το οποίο ναι μεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά παραμένει κλειστό.

αυτόχρονα, στο άρθρο γίνονται αναφορές στις λαμπερές, πλούσιες εκδηλώσεις που συνόδευσαν τα εγκαίνια του Σαββατοκύριακου, οι οποίες όμως δεν αντιστοιχούσα σε μία σαφή ημερομηνία κατά την οποία το Ίδρυμα θα άνοιγε τις πύλες του στο κοινό από τούδε και εξής. Ακόμη, τονίζεται το ότι οι χώροι στους οποίους αναμένεται να εγκατασταθεί η Εθνική Βιβλιοθήκη, χωρητικότητας 2 εκ. βιβλίων στέκουν άδειοι, ενώ οι πύλες του πάρκου παραμένουν επίσης κλειστές. Και πάλι παρεμβάλλονται δηλώσεις αισιοδοξίας του Piano.

"Σε δύσκολες στιγμές σαν αυτές, χρειάζεσαι ελπίδα. Φτιάχνοντας ένα όμορφο κτήριο, κάνεις μία σημαντική ευγενή χειρονομία προς τους πολίτες", εμφανίζεται να δηλώνει ο αρχιτέκτονας. Κάτι που κάνει τον αρθρογράφο να αναρωτιέται πώς η αρχιτεκτονική έχει οραματιστεί τον κόσμο τόσο στην καρδιά της κρίσης όσο και μετά από αυτήν; Κρίνοντας από την κλίμακα του κτηρίου, γράφει ο Wainwright, πρόκειται για αρχιτεκτονική που απευθύνεται σε γίγαντες.

Καταφθάνοντας σε ένα σημείο 20 εκταρίων, τους επισκέπτες καλωσορίζει μία υδάτινη κατασκευή που μοιάζει με πισίνα 400 κυβικών μέτρων, στα νερά της οποία αντανακλά ο ήλιος και όλο αυτό πλαισιώνεται από έναν λευκό τοίχο, ο οποίος και προσδιορίζει την ιδιότυπη αγορά που ανοίγεται στα μάτια όσων ξεναγούνται εδώ. Κι από την άλλη, η 30 μέτρων γυάλινη πρόσοψη του κτηρίου της όπερας και της βιβλιοθήκης αντικριστά, ενώ δύο μνημειώδεις σκάλες οδηγούν στην οροφή κάθε πλευράς. Νιώθει κανείς, αναφέρει ο συντάκτης, σα να καταφθάνει σε κοινοβούλιο, ένα κτήριο που ανεγέρθηκε για να ανταγωνιστεί σε κλίμακα την Ακρόπολη... Παρατηρώντας το τοπίο, ο Weinwright ακούει τους επισκέπτες να σχολιάζουν για το πώς στο πέρασμα των ετών χάθηκε η έννοια της Αγοράς, πώς χάθηκε η παράδοση του ανοιχτού δημόσιου χώρου στην πόλη.

Ακούει επίσης τον ενθουσιασμό, αλλά και τους προβληματισμούς των ανθρώπων που καταφθάνουν για τα εγκαίνια, ότι "αυτό θα είναι ένα φανταστικό καινούριο μέρος για την πόλη, αν γίνει εφικτό να συντηρηθεί οικονομικά", όπως χαρακτηριστικά αναφέρει μία επισκέπτρια.

"Αν μια χώρα δεν μπορεί να συντηρήσει μία εθνική βιβλιοθήκη και μία όπερα - τους βασικούς πυλώνες πολιτισμού της, δηλαδή - ε, τότε καλό θα ήταν να τα κλειδώσουμε όλα και να πάμε να πηδήξουμε στη Μεσόγειο"

Και η αλήθεια είναι ότι στο άρθρο δίνεται μία αρκετά ειδυλλιακή περιγραφή τόσο των εξωτερικών χώρων, όσο και της μοντέρνας κτηριακής εγκατάστασης - με τον μεγαλύτερο θόλο σιδηροτσιμέντου που έχει υπάρξει ποτέ στα ελληνικά αρχιτεκτονικά δεδομένα -, που τη μηχανική του υπογράφει με καμάρι η λονδρέζικη εταιρεία "Expedition", με ό,τι πιο προηγμένο στον τομέα της υψηλής αντισεισμικής τεχνολογίας, με ναυτικές λεπτομέρειες να "δένουν" το τοπίο με το κτήριο και την ευρύτερη ιστορία της περιοχής, ένα μείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής που επιχειρεί να υιοθετήσει την ιστορία και την ιδιαιτερότητα του τόπου, στον οποίο βρίσκεται.

Ο Δρακόπουλος, οι δηλώσεις του οποίου κλείνουν τη μακροσκελή ανταπόκριση από Αθήνα, κατά τον αρθρογράφο εμφανίζεται κατηγορηματικός σε ό,τι αφορά τη συνεισφορά αυτού του κτηρίου στην ιστορική παράδοση της πόλης. "Κοιτάξτε τα κτήρια που δημιουργήθηκαν στις ΗΠΑ την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης", λέει αναφέροντας στην όλη κουβέντα το Empire State και το κτήριο της Chrysler, μεταξύ άλλων και σημειώνει επίσης κατηγορηματικά:

"Χτίσαμε το πολιτιστικό κέντρο, αλλά τώρα είναι υποχρέωση της πολιτείας να το τρέξει. Αν μια χώρα δεν μπορεί να συντηρήσει μία εθνική βιβλιοθήκη και μία όπερα - τους βασικούς πυλώνες πολιτισμού της, δηλαδή - ε, τότε καλό θα ήταν να τα κλειδώσουμε όλα και να πάμε να πηδήξουμε στη Μεσόγειο"...