Υψηλό το κόστος ενέργειας για τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά – Μεγάλες δυσκολίες για τους Έλληνες

Στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων ετών βρίσκεται το κόστος φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος που καταναλώνουν τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά, καθώς από το 2010 και μετά παρατηρείται μία συνεχής αυξητική τάση.

Αυτό καταγράφεται σε έκθεση της εξειδικευμένης στην ενέργεια διεθνούς δεξαμενής σκέψης (με έδρα το Ελσίνκι) VaasaETT που αφορά το 2012. Ο οργανισμός διαπιστώνει μεγάλες αποκλίσεις στην επιβάρυνση νοικοκυριών ανά χώρα της ΕΕ.

Παράλληλα, η VaasaETT εξέδωσε την περιοδική έκθεσή της για το Δείκτη Τιμών Ενέργειας Νοικοκυριών, με στοιχεία για το Νοέμβριο του 2013. Ο Δείκτης αναφέρεται σε 23 ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, με τους συντάκτες να επισημαίνουν ότι μπορεί να γίνει αναγωγή των στοιχείων σε ολόκληρες τις χώρες.

Συγκρίνοντας με βάση τον Κανόνα Αγοραστικής Δύναμης της Eurostat (PPS), πιο ακριβή πόλη ως προς το ηλεκτρικό ρεύμα είναι το Βερολίνο και πιο φθηνή το Ελσίνκι. Οι Γερμανοί πληρώνουν δυόμισι φορές πιο ακριβό το ρεύμα από τους Φιλανδούς, σε μεγάλο βαθμό λόγω φόρων και τελών που αποσκοπούν στην ενίσχυση της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας.

Συγκεκριμένα, στο Βερολίνο το κόστος ηλεκτρικού το Νοέμβριο ήταν 28,49 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα. Ακολουθούν η Πράγα και η Λισαβόνα. Η Αθήνα βρίσκεται στη 18η θέση μεταξύ των 23 πόλεων με 17,18 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα, πολύ κοντά στο αντίστοιχο κόστος για τους Λονδρέζους (17,75). Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 20,34 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα.

Στην ελληνική περίπτωση το 63% του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος ανά μέσο νοικοκυριό αντιστοιχεί στο κόστος της ενέργειας (περιλαμβανομένου του περιθωρίου κέρδους των εταιρειών παροχής), το 18% στο κόστος διανομής, το 8% σε φόρους ενέργειας και το 12% στο ΦΠΑ. Αντιστοίχως, κατά μέσο όρο στην Ευρώπη το κόστος που αφορά καθαρά το κομμάτι της ενέργειας είναι 41%. Το 23% αντιστοιχεί στο κόστος διανομής, το 11% σε φόρους ενέργειας και το 16% σε ΦΠΑ.

Μεγάλη διαφορά μεταξύ πόλεων/χωρών υπάρχει και στις τιμές φυσικού αερίου. Οι κάτοικοι της Στοκχόλμης πληρώνουν τρεις φορές πιο ακριβό το αέριο από τους κατοίκους του Λουξεμβούργου (15,29 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα έναντι 5,23). Το μεγάλο κόστος στη σκανδιναβική πόλη οφείλεται στο γεγονός ότι η αγορά αερίου είναι μικρή, αφού μόλις 33.000 νοικοκυριά χρησιμοποιούν αέριο σε όλη τη Σουηδία.

Δεύτερη πιο φθηνή πόλη είναι το Λονδίνο, παρά τις πρόσφατες αυξήσεις από τις βρετανικές εταιρείες παροχής. Η Αθήνα βρίσκεται κάπου στη μέση, 11η πιο ακριβή πόλη από τις 23 με το μέσο νοικοκυριό να πληρώνει 7,93 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα, πολύ κοντά στα 7,91 λεπτά του μέσου όρου.

Στην ελληνική περίπτωση το 60% του λογαριασμού φυσικού αερίου αναλογεί στο πραγματικό κόστος της ενέργειας, το 20% στη διανομή, το 8% στους φόρους ενέργειας και το 12% στο ΦΠΑ. Στον ευρωπαϊκό μέσο όρο το κόστος του αερίου αντιστοιχεί στο 54% του λογαριασμού, η διανομή στο 23%, οι φόροι ενέργειας στο 6% και ο ΦΠΑ στο 5%.

Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα το κόστος της ενέργειας μοιάζει να μην απέχει πολύ από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, τα στοιχεία για τη δυνατότητα κάλυψής του καταδεικνύουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά της χώρας. Στην έκθεση της VaasaETT για το 2012 σημειώνεται ότι οι χώρες με συγκριτικά χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, όπως στον ευρωπαϊκό νότο, έχουν υψηλότερες τιμές ενέργειας και τα νοικοκυριά στις χώρες αυτές καταναλώνουν για ηλεκτρικό και φυσικό αέριο μεγαλύτερο ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματός τους.

Σύμφωνα εξάλλου με στοιχεία Νοεμβρίου της Eurostat, κατά μέσο όρο το 11% των Ευρωπαίων δηλώνουν ότι αδυνατούν να θερμάνουν επαρκώς το σπίτι τους. Στην πρώτη θέση σε αυτή την κατηγορία είναι οι Βούλγαροι με 47%, ακολουθούμενοι από τους Λιθουανούς (34%), τους Κύπριους (31%), τους Πορτογάλους (27%) και τους Έλληνες σε ποσοστό 26%. Στην άλλη άκρη του φάσματος, λιγότεροι από το 2% των Σκανδιναβών έχουν πρόβλημα ανεπαρκούς θέρμανσης.

Οι Έλληνες είναι στην κορυφή των στατιστικών πινάκων της Eurostat ως προς το ποσοστό των νοικοκυριών που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας. Συγκεκριμένα ένας στους τρεις, ποσοστό 32%, αδυνατεί. Πίσω από του Έλληνες είναι οι Βούλγαροι, οι Κροάτες και οι Ρουμάνοι σε ποσοστό 28% και οι Λετονοί με 23%. Μέσος όρος στην Ευρώπη είναι το 10% των νοικοκυριών.