Τέλος εποχής: Από το Συνασπισμό του Φλωράκη και του Κύρκου στον ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα

Η επίσημη ανακοίνωση της αυτοδιάλυσης του Συνασπισμού και της πλήρους ένταξής του στο Ενιαίο Κοινωνικό Μέτωπο του ΣΥΡΙΖΑ βάζει τέλος σε ένα μεγάλο κεφάλαιο της ελληνικής πολιτικής ιστορίας, με σπουδαίες προσωπικότητες που χάραξαν την πορεία της χώρας τα τελευταία 21 χρόνια.

Ο ΣΥΝ δημιουργήθηκε, αρχικά, ως εκλογική συμμαχία στην ταραγμένη πολιτικά περίοδο του 1989, με κύριους εταίρους τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της τότε Αριστεράς, το ΚΚΕ και την Ελληνικη Αριστερά.

Οπως τόνισε και ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, κατά την ομιλία του το μεσημέρι της Κυριακής, το κόμμα αντιμετώπισε από τις πρώτες κιόλας ημέρες αρκετές προκλήσεις που προήλθαν τόσο από την ιδιάζουσα περίοδο της ελληνικής δημοκρατίας και τη συγκυβέρνηση του 1989 όσο και από τις ραγδαίες αλλαγές που επέφερε στα κομμουνιστικά κόμματα και γενικότερα στην Αριστερά η πτώση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Ηγετικές μορφές της πρώτης περιόδου ο Χαρίλαος Φλωράκης και ο Λεωνίδας Κύρκος σημαίνουσα πρόσωπα στην ιστορία της ελληνικής Αριστεράς, με πλούσια αντιστασιακή δράση και ξεχωριστή πολιτική πορεία.

Οι τριγμοί δεν άργησαν να έλθουν και, καθώς στο ΚΚΕ, ήδη από το 1991, άρχισα να υπάρχουν αποχωρήσεις και διασπάσεις, τα μέλη της ανανεωτικής πτέρυγας αποφάσισαν να μετατρέψουν το Συνασπισμό σε ενιαίο πολιτικό κόμμα το οποίο, ωστόσο, δεν κατάφερε να μπει στη Βουλή στις εκλογές του 1993 με αποτέλεσμα η τότε πρόεδρος, Μαρία Δαμανάκη, να παραιτηθεί.

Το 1994 με αλλαγή ηγεσίας και τον Νίκο Κωνσταντόπουλο στο τιμόνι ο Συνασπισμός κατέγραψε το μεγαλύτερο ποσοστό στην ιστορία του λαμβάνοντας στις ευρωεκλογές 6,26%, ενώ δύο χρόνια, αργότερα, στις βουλευτικές του 1996, πήρε και το μεγαλύτερο ποσοστό σε εθνικές εκλογές με 5,1%.

Στις εκλογές του 2000 επήλθε σημαντική πτώση, καθώς το κόμμα κατέγραψε ποσοστό 3,20% και εν συνεχεία αρκετά στελέχη, που επιθυμούσαν μια προσέγγιση με το ΠΑΣΟΚ αποχώρησαν από την παράταξη, η οποία ήδη, από τα τέλη της δεκαετίας του '90 είχε ενστερνιστεί μια πιο ριζοσπαστική στροφή.

Η συγκρότηση της συμμαχίας του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς και η εκλογή του Αλέκου Αλαβάνου στην ηγεσία του κόμματος δημιούργησαν μια νέα δυναμική γύρω από το κόμμα, παρά τα προβλήματα που δημιουργούσε η άτυπη διανδρία που υπήρχε με τον κ. Αλαβάνο από τη μία και τον αδικοχαμένο Μιχάλη Παπαγιαννάκη να έχει μια πιο κεντρώα προσέγγιση.

Μέσα στο πλαίσιο της νέας δυναμικής ο Συνασπισμός πρότεινε τον 30χρονο τότε Αλέξη Τσίπρα για υποψήφιο δήμαρχο Αθηνών στις εκλογές του 2006.

Η επιλογή του νεαρού Τσίπρα, παρά την προηγηθείσα έντονη εσωκομματική αντιπαράθεση, αποδείχτηκε αρκετά επιτυχημένη, μια και στις 15 Οκτωβρίου 2006 ανακηρύχθηκε τρίτος μετά το Νικήτα Κακλαμάνη (ΝΔ) και τον Κώστα Σκανδαλίδη (ΠΑΣΟΚ) συγκεντρώνοντας ποσοστό 10,5%, ανώτερο από εκείνο του Σ. Χαλβατζή (ΚΚΕ) (8,8%).

Στις εκλογές του 2007 ο ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε σημαντική άνοδο, κέρδιζοντας ποσοστό 5,04% και συνολικά 14 έδρες.

Τον Ιούνιο του 2010, η Ανανεωτική Πτέρυγα, μια από τις πιο μαζικές τάσεις του Συνασπισμού, αποχώρησε από το κόμμα, συγκροτώντας νέο κόμμα, αυτό της Δημοκρατικής Αριστεράς.

Το 2012 ο ΣΥΡΙΖΑ για πρώτη φορά στην ιστορία του διεκδίκησε την εξουσία αλλά τελικά αναδείχθηκε σε αξιωματική αντιπολίτευση καταγράφοντας ποσοστό 26,89%.

Ηγεσία

Ο Συνασπισμός ως συνασπισμός κομμάτων

1989-1991: πρόεδρος Χαρίλαος Φλωράκης, γραμματέας Λεωνίδας Κύρκος

1991-1992: πρόεδρος Μαρία Δαμανάκη, γραμματέας Φώτης Κουβέλης

Ο Συνασπισμός ως ενιαίο κόμμα

1992-1993: πρόεδρος Μαρία Δαμανάκη, χωρίς γραμματέα

1993-2004: πρόεδρος Νίκος Κωνσταντόπουλος, χωρίς γραμματέα

2004-2008: πρόεδρος Αλέκος Αλαβάνος, γραμματέας Νίκος Χουντής

2008-2009: πρόεδρος Αλέξης Τσίπρας, γραμματέας Νίκος Χουντής

2009-Σήμερα: πρόεδρος Αλέξης Τσίπρας, γραμματέας Δημήτρης Βίτσας