Πηνελόπη Δέλτα; "Καλά, ποιά είναι αυτή;"...

Στην αντιπαράθεση κυβέρνησης – εκπαιδευτικών, ας ξεχάσουμε για λίγο τα βαρύγδουπα σχήματα λόγου και τις λεκτικές ακροβασίες. Ας μην πάρουμε θέση, ας μην επιλέξουμε στρατόπεδο και ας μην επικαλεστούμε φράσεις – κλισέ του τύπου «η κυβέρνηση εκβιάζει τους εκπαιδευτικούς με την επιστράτευση» ή «οι εκπαιδευτικοί κρατούν σε ομηρία χιλιάδες μαθητές και τις οικογένειες τους».

Ας πάρουμε, ωστόσο, την αναμέτρηση του εκπαιδευτικού κόσμου και της κυβέρνησης ως ένα ερέθισμα για να βάλουμε επί τον τύπον των ήλων μερικά κρίσιμα ερωτήματα, και με εκλαϊκευμένο τρόπο το εξής ένα, κρίσιμο και κυρίαρχο: μαθαίνουν τα παιδιά μας στα σημερινά σχολειά γράμματα;

Πολύ φοβάμαι ότι η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι αρνητική. Και όχι μόνο αρνητική, αλλά ταυτόχρονα είναι και απογοητευτική.

Τα παιδιά δεν μορφώνονται, δεν αποκτούν ουσιαστικές γνώσεις, γιατί η γενική κατεύθυνση του σημερινού εκπαιδευτικού συστήματος ρίχνει βάρος στην εξειδίκευση, στην απόκτηση δεξιοτήτων, και όχι στη γενική μόρφωση.

Δεν είμαι ειδικός στα θέματα Παιδείας και σ’ αυτό το συμπέρασμα δεν έφτασα μόνος μου. Αρκούσαν μερικές συζητήσεις με μαθητές της εφηβικής ηλικίας και η άποψη ενός ανθρώπου που ξέρει πολύ καλά τα θέματα της εκπαίδευσης.

Ομολογώ, πάντως, ότι έμεινα… «παγωτό» (για να χρησιμοποιήσω μια φράση της αργκό των νέων) όταν άκουσα έναν δεκατετράχρονο στο άκουσμα του ονόματος της Πηνελόπης Δέλτα να με κοιτάζει σαν εξωγήινο και να με ρωτά αφοπλιστικά: «Ποια είναι αυτή;»

Και η περίπτωση του παιδιού αυτού δεν είναι η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας. Σε συζήτηση που είχα με έναν άλλο έφηβο μαθητή, παιδί φίλου μου, τα πράγματα ήταν μάλλον χειρότερα, αφού μέσα από αυτήν προέκυψε ότι θεωρούσε, και θεωρεί, ως λογοτεχνία τον…. Άρχοντα των Δαχτυλιδιών!

Τα παραδείγματα αυτά είναι μεμονωμένα, αλλά απολύτως ενδεικτικά της Παιδείας που παρέχεται στα σημερινά σχολεία. Φτάνοντας μια ανάσα από τις πανελλαδικές εξετάσεις, οι σημερινοί έφηβοι μαθητές αγνοούν σε γενικές γραμμές βασικά ιστορικά γεγονότα, δεν ξέρουν γεωγραφία, δεν έχουν μάθει να διαβάζουν εκτός σχολείου, και το ακόμη πιο σημαντικό: διακατέχονται από μια εμφανή λεξιπενία.

«Σε λίγα χρόνια, όπως πάμε, όποιος ξέρει πάνω από διακόσιες λέξεις θα θεωρείται σοφός», θυμάμαι να παρατηρεί πριν από μια εικοσαετία ένας καθηγητής μου στη σχολή δημοσιογραφίας που φοιτούσα. Πόσο δίκιο είχε!

Και όλα αυτά, γιατί; «Διότι εκείνο που τους ενδιαφέρει είναι η εξειδίκευση, όχι η γνώση» μου απάντησε, σε σχέση με την κεντρική γραμμή του εκπαιδευτικού συστήματος, άνθρωπος που ασχολείται με την εκπαίδευση.

Ως εκ τούτου, καταλαβαίνω με το φτωχό μου το μυαλό ότι τα πράγματα (αν δεν είναι ακριβώς έτσι) είναι κάπως έτσι. Σε γενικές γραμμές, το εκπαιδευτικό σύστημα με τη σημερινή του μορφή και δομή δεν μορφώνει, δεν προάγει την απόκτηση κριτικής σκέψης, δεν δίνει γερές βάσεις στα παιδιά για να μετατραπούν σε αυριανούς πολίτες με συνείδηση και προσωπικότητα. Και για όσα παιδιά… ξεφεύγουν από την πεπατημένη, οι αιτίες θα πρέπει να αναζητηθούν μάλλον στο οικογενειακό περιβάλλον.

Δεν επιρρίπτω ευθύνες στους εκπαιδευτικούς, διότι δεν διαμορφώνουν αυτοί την κεντρική γραμμή του εκπαιδευτικού συστήματος. Όμως, αποτελούν μέρος του, γρανάζι του, και στην πλειονότητά τους υπηρετούν το σύστημα αυτό πιστά.

Και μιλάω για την πλειονότητα, διότι υπάρχουν και εκπαιδευτικοί «ψώνια» (με την καλή έννοια του όρου) που έχουν μεγάλη διάθεση προσφοράς, και σε τελική ανάλυση μεγάλη προσφορά στα σχολεία, προωθώντας εντυπωσιακές (και) εξωσχολικές δράσεις για τα παιδιά.

Βάζω στοίχημα ότι αυτοί οι εκπαιδευτικοί δεν δίνουν δεκάρα, δεν νοιάζονται για το αν θα τους βάλουν να δουλέψουν δυο ώρες παραπάνω.

Θα ήθελαν, όμως, όπως όλοι οι σκεπτόμενοι πολίτες, ένα σχολείο διαφορετικό. Ένα σχολείο που θα διαμορφώνει προσωπικότητες με κριτική ανάλυση και σκέψη, και δεν θα έχει στις τάξεις του αμαθή ή ημιμαθή πιόνια παπαγαλίας, εύκολους πελάτες των φροντιστηρίων και της παραπαιδείας, και σε τελική ανάλυση αυριανούς ανέργους!