O πολιτισμός στον 21ο αιώνα

''Ο  πολιτισμός είναι το μείζον''. Θα έλεγαν σήμερα, σε εκδηλώσεις υπεράσπισης και πολιτιστικής προαγωγής, όσοι τον ασπάζονται εξ αντικειμένου αλλά και όσοι λόγω του θεσμικού τους ρόλου, αναγκαστικά τον εξάρουν.

Αναμφισβήτητα, τα προηγούμενα χρόνια όπου κυριαρχούσε (λόγω του υλικού ευδαιμονισμού) η πνευματική ύφεση, η πολιτιστική συνείδηση ήταν προνόμιο ολίγων σκεπτικιστών. Συγκεκριμένα, ανθρώπων που με τις χρόνιες ''καταδύσεις'' τους στα άδυτα του συναισθηματικού κόσμου των υπολοίπων και έχοντας ως άρμα την πνευματική τους σκέψη, στέκονταν κριτικά απέναντι στην ελαχιστοποίηση των μεγίστων και στην μεγιστοποίηση των επουσιωδών.

Η φθηνές πολιτικές περιστάσεις και η λήθη της υποτιθέμενης εκσυγχρονιστικής προοπτικής, έκοψε κάθε είδους δεσμό με την πολιτιστική διαδρομή και πνευματική παράδοση. Με άλλα λόγια, η σχέση των Νεοελλήνων με το πολιτιστικό μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού, περιορίστηκε μονάχα στην τυπική μνεία (πάλι από την πλευρά των πνευματικών εργατών που είχαν απομείνει) και σε αρκετά στομφώδη και ανιστόρητα παραληρήματα περί της σπουδαιότητας του Αρχαίου Ελληνικού πνεύματος, που έγιναν κάτω από την δαμόκλειο σπάθη της ασφυκτικής πίεσης και της λοιδορίας που υπέστη η Ελλάδα διεθνώς, εξαιτίας της άναρχης οικονομικής της οργάνωσης . Συνεπώς, οι ίδιοι οι Νεοέλληνες καπηλεύτηκαν και εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο την προσφορά των προγόνων τους στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Ο πολιτισμός του 21ου αιώνα σημαδεύτηκε από πρόσωπα που θεσμικά κλήθηκαν να τον θέσουν στους περιορισμούς και τους καθωσπρεπισμούς της εξουσίας. Πιο συγκεκριμένα, τοποθετήθηκαν σε θέσεις ελέγχου της πολιτιστικής δραστηριότητας ( βλ. Υπουργεία Παιδείας και Πολιτισμού) άνθρωποι, που ουδεμία σχέση είχαν και έχουν με το αντικείμενο και επουδενί δεν είναι σε θέση, αφενός να τον εκπροσωπούν και αφετέρου να τον καθορίζουν. Πως είναι δυνατόν άραγε, ο πολιτισμός που αποτελεί φύσει και θέσει αντικείμενο προοδευτικό, ρηξικέλευθο και αδέσμευτο να καταντά ελεγχόμενο είδος προς άσκηση της αμετροεπούς ημιμάθειας και ανοησίας των πολιτικών χαρτοφυλακίων;

Η κηδεμόνευση του πολιτισμού και η μετατροπή του σε αντικείμενο ανταγωνιστικότητας, είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία συντεχνιών που προκάλεσαν την αποστροφή και την απέχθεια. Η ευνοϊκή συμπεριφορά διαφόρων ‘’ιθυνόντων’’ απέναντι σε κάποιους ημέτερους μέσω βραβείων και διαφόρων άλλων δήθεν αναγνωρίσεων της σύγχρονης πολιτιστικής προσφοράς, κατέστησαν τον πολιτισμό, άκρατο συμφέρον που προκειμένου να ικανοποιηθεί, η πνευματική γνησιότητα του δημιουργού καταντά μέσο καταξίωσης και αναγνώρισης.

Ωστόσο, πρέπει να αναλογιστούμε την προσφορά και τον παιδευτικό ρόλο των διανοουμένων και λογίων της εποχής μας, ιδιαιτέρως στην πρωτεύουσα. Σε τι ενέργειες προέβησαν προκειμένου να θεωρηθεί ότι εκπλήρωσαν το ιδιάζον πνευματικό τους έργο, το οποίο προϋποθέτει  έναν αδυσώπητο αγώνα διάδοσης της ουσιαστικής προσφοράς του πολιτισμού στις ανεπτυγμένες κοινωνίες; Μήπως δεν συντέλεσαν καθοριστικά στην πνευματική αφύπνιση του λαού, ο οποίος βρισκόταν υπό την επήρεια της λήθης και της απελπιστικής αποχαύνωσης;

Σε τελευταία ανάλυση, το αισιόδοξο μήνυμα της αυτοκριτικής διαδικασίας, σε συνάρτηση με την κατάκτηση της πνευματική ροπής του ανθρώπου, συνθέτουν την αιτιολογία σύμφωνα με την οποία αξίζει κανείς να ελπίζει στην χρονική διάρκεια της κοινωνίας . Βιώνοντας τον ηθικό αμοραλισμό ως απόρροια του οικονομικού ξεπεσμού και του διεθνούς περιθωρίου στο οποίο έχουμε καταλήξει, θα έλεγε κανείς ότι η πνευματική σκέψη που συνοδεύεται απαραιτήτως από το λεγόμενο ''ένδον σκάπτε'' και το μήνυμα που η ίδια εκπέμπει, είναι επίκαιρο παρά ποτέ. Επομένως, η πνευματική μεταστροφή είναι σημάδι βαθιάς συνειδητοποίησης των σφαλμάτων και των παρακμιακών φαινομένων που συναντήσαμε σε αρκετές εκφάνσεις της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής.